Ως μια δύσκολη χρονιά ξεκίνησε η φετινή για τους ελαιοπαραγωγούς της Κρήτης, αφού εξαιτίας της λειψυδρίας αλλά και της χαμηλής καρπόδεσης η παραγωγή αναμένεται μειωμένη τουλάχιστον κατά 40%.
Στη συνέχεια ήρθε η διακοπή του προγράμματος δακοκτονίας, με αποτέλεσμα να μείνουν απροστάτευτοι οι ελαιώνες, με τον δάκο να μειώνει ποσότητες και να υποβαθμίζει ποιότητες.
Ένα ακόμα «χτύπημα» που ανακοινώθηκε χθες σε δύο επίπεδα από τη Διεύθυνση Πρωτογενή Τομέα της Περιφέρειας και το Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Ηρακλείου και αφορά στην προσβολή των ελαιώνων από μυκητολογικές ασθένειες, φαίνεται να είναι το τελειωτικό για την ελιά και το λάδι της Κρήτης τη φετινή σεζόν.
Όσον αφορά στην παραγωγή, επισημαίνεται ότι σε όλη την Κρήτη προβλέπεται μειωμένη, ενώ σε κάποιες περιοχές οι παραγωγοί κάνουν λόγο για πλήρη ακαρπία επισημαίνοντας ότι δεν θα μαζέψουν ούτε το λάδι της χρονιάς.
Όσον αφορά στη διακοπή της δακοκτονίας που ανακοινώθηκε προ ολίγων ημερών από την Περιφέρεια Κρήτης, είναι ένα ανεπανόρθωτο πλήγμα. Η Περιφέρεια ανακοίνωνε ότι δεν υπάρχουν φάρμακα και καλούσε τους παραγωγούς να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους.
Παράλληλα έκανε την παρακάτω διαπίστωση: «Με βάση τις τελευταίες συλλήψεις στο εγκατεστημένο δίκτυο παγίδων σε όλη την Κρήτη, με εξαίρεση την ΠΕ Ρεθύμνης, οι πληθυσμοί του δάκου είναι σταθερά υψηλοί και κατά τόπους πολύ υψηλοί (παραλιακές και ορεινές περιοχές) παρά τους δολωματικούς ψεκασμούς που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί.
Επίσης σε αρκετές περιοχές έχουν διαπιστωθεί σημαντικές προσβολές στον ελαιόκαρπο από τον δάκο, ιδιαιτέρως σε ελαιόφυτα με χαμηλά ποσοστά καρποφορίας, τα οποία δυστυχώς αποτελούν σημαντικό ποσοστό της φετινής καρποφορίας».
Σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση, τα δεδομένα από επιτόπιες παρατηρήσεις και εργαστηριακές αναλύσεις καταδεικνύουν υψηλά ποσοστά προσβολών, με τον καρπό να φέρει νύγματα ωοτοκίας, τα οποία στη συνέχεια μετατρέπονται σε πύλες εισόδου για μύκητες και βακτήρια.
Αυτό δυστυχώς επιβεβαιώθηκε και χθες, με δύο ανακοινώσεις της Περιφέρειας Κρήτης και του το Περιφερειακού Κέντρου Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Ηρακλείου για έξι μυκητολογικές ασθένειες που πλήττουν τους ελαιώνες του νησιού.
Έξι παθογόνες απειλές σε εξέλιξη – Τι λέει το Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου
Σοβαρό καμπανάκι κινδύνου χτυπά το Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Ηρακλείου, καθώς το φθινόπωρο φέρνει μαζί του την εκδήλωση επικίνδυνων ασθενειών στην ελιά. Το τελευταίο χθεσινό τεχνικό δελτίο καταγράφει έξι παθογόνες απειλές, που σε συνδυασμό με τον δάκο συνθέτουν ένα εφιαλτικό σκηνικό για τη φετινή παραγωγή.
Κυκλοκόνιο
Η πιο γνωστή μυκητολογική ασθένεια της ελιάς (Spilocaea oleagina) εκδηλώνεται με τα χαρακτηριστικά «μάτια παγωνιού» στην πάνω επιφάνεια των φύλλων. Οδηγεί σε φυλλόπτωση και εξασθένιση, με τις ποικιλίες Θρουμπολιά, Σουλινάτη και Καλαμών να είναι ιδιαίτερα ευάλωτες. Η πρόληψη βασίζεται σε χαλκούχα ή άλλα εγκεκριμένα σκευάσματα και σωστή καλλιέργεια.
Κερκόσπορα
Η ασθένεια (Pseudocercospora cladosporioides) εμφανίζεται με χλωρωτικές κηλίδες στην πάνω πλευρά των φύλλων και σκούρο μεταχρωματισμό στην κάτω. Στους καρπούς προκαλεί καστανές κηλίδες και σήψη, με αποτέλεσμα σημαντική απώλεια παραγωγής και ποιότητας. Ευνοείται σε υγρές περιοχές με ανεπαρκή αερισμό.
Ξεροβούλα – Σαποβούλα
Ο μύκητας Camarosporium dalmaticum εμφανίζεται σε καρπούς ήδη προσβεβλημένους από δάκο. Το καλοκαίρι εκδηλώνεται ως ξεροβούλα με ξηρές, καστανές κηλίδες, ενώ το φθινόπωρο μετατρέπεται σε σαποβούλα, μια καθολική σήψη που οδηγεί σε συρρίκνωση και πτώση του καρπού.
Καρκίνωση
Η βακτηριακή ασθένεια (Pseudomonas savastanoi) προκαλεί όγκους σε κλαδιά, βραχίονες και κορμό. Η ποικιλία Κορωνέικη είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη. Οι πληγές που ανοίγουν μετά από χαλάζι ή παγετό διευκολύνουν την είσοδο του παθογόνου. Χωρίς έγκαιρη παρέμβαση, δέντρα μικρής ηλικίας μπορεί να ξηρανθούν.
Καπνιά
Η καπνιά (Capnodium olaeophilum) αναπτύσσεται σε μελιτώματα εντόμων, καλύπτοντας φύλλα και κλαδιά με μαύρο στρώμα. Μειώνει τη φωτοσύνθεση και καταπονεί τα δέντρα, ιδιαίτερα σε πυκνούς και υγρούς ελαιώνες. Το κλάδεμα και οι χαλκούχες εφαρμογές μετά τη συγκομιδή συμβάλλουν στον περιορισμό της.
Λειχήνες
Ενδημούν σε περιοχές με αυξημένη υγρασία. Σχηματίζουν πράσινα ή κιτρινοπράσινα στρώματα στους κορμούς και τους βραχίονες, δίνοντας εικόνα εγκατάλειψης. Αντιμετωπίζονται με χαλκούχα σκευάσματα στη βροχερή περίοδο.
Ο κίνδυνος για την παραγωγή
Οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι η πρόληψη και η σωστή φυτοπροστασία είναι η μοναδική άμυνα. Με δεδομένη και την απουσία της φετινής δακοκτονίας, οι ελαιώνες βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού, καθώς οι έξι ασθένειες απειλούν όχι μόνο τη φετινή σοδειά, αλλά και τη μακροχρόνια υγεία των δέντρων.
Πού εντοπίστηκαν οι πρώτες εστίες προσβολής
Η Γενική Διεύθυνση Πρωτογενή Τομέα της Περιφέρειας Κρήτης, με ανακοίνωση που υπογράφει ο αναπληρωτής προϊστάμενος Κωνσταντίνος Φωτάκης, ενημερώνει για τις πρώτες μυκητολογικές προσβολές που έχουν εμφανιστεί σε ελαιώνες του νησιού.
Η Περιφέρεια, στο πλαίσιο της στρατηγικής ανάπτυξης του πρωτογενή τομέα, έχει συστήσει επιστημονική – συμβουλευτική επιτροπή για ζητήματα φυτοπροστασίας, στην οποία συμμετέχουν εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα της Κρήτης. Σκοπός της είναι να παρέχει εξειδικευμένη στήριξη σε αγρότες και παραγωγούς, προσφέροντας έγκυρη πληροφόρηση και τεχνική καθοδήγηση.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα επιτόπιων ερευνών του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (ΕΛΜΕΠΑ), σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας, από τα μέσα Σεπτεμβρίου διαπιστώθηκαν αρχόμενες προσβολές στον ελαιόκαρπο στην Περιφερειακή Ενότητα Χανίων. Οι περιοχές που καταγράφηκαν με προβλήματα είναι η Γραμβούσα, τα Παλαιά Ρούματα και οι Βρύσες Πλατανιά.
Αναλύσεις δειγμάτων στο Εργαστήριο Βιοτεχνολογικών Εφαρμογών και Φυτοπροστασίας του ΕΛΜΕΠΑ έδειξαν υψηλή παρουσία μυκήτων των γενών Botryosphaeria, Pseudocercospora και Fusarium, ενώ εντοπίστηκαν επίσης, σε μικρότερη συχνότητα, Cladosporium, Alternaria και Stemphyllium, που επίσης προσβάλλουν τον ελαιόκαρπο.
Συστάσεις προς τους παραγωγούς
Καθώς ακολουθεί περίοδος με βροχοπτώσεις και αυξημένη υγρασία, οι υπηρεσίες συστήνουν στους ελαιοπαραγωγούς:
- Να παρακολουθούν συστηματικά τους ελαιώνες τους και να στέλνουν δείγματα σε αρμόδιες υπηρεσίες για έλεγχο.
- Να προχωρούν, όπου είναι αναγκαίο, στη χρήση εγκεκριμένων φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων, πάντα με καθοδήγηση γεωπόνου και σύμφωνα με τις οδηγίες του Περιφερειακού Κέντρου Προστασίας Φυτών Ηρακλείου. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε όσους προγραμματίζουν όψιμη συγκομιδή.
- Να εφαρμόζουν τις δόσεις που αναγράφονται στις ετικέτες, ώστε να αποφεύγεται υπερδοσολογία και να τηρείται το απαραίτητο διάστημα από την τελευταία επέμβαση μέχρι τη συγκομιδή, ώστε να μην εντοπιστούν υπολείμματα στο προϊόν.
- Σε περιπτώσεις έντονων προσβολών, να προχωρούν σε έγκαιρη συγκομιδή για να μειωθούν οι απώλειες.
Τέλος, η Περιφέρεια Κρήτης διευκρινίζει ότι, σε συνεργασία με την επιστημονική – συμβουλευτική επιτροπή, θα συνεχίσει να εκδίδει τακτικά ενημερωτικά δελτία φυτοπροστασίας, όποτε το απαιτούν οι συνθήκες.