Στην προστασία και διατήρηση ανεκτίμητων έργων τέχνης, έρχεται να συμβάλει η πρωτοποριακή έρευνα του επικεφαλής του Εργαστηρίου Φωτονικών Υλικών και Διατάξεων του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του ΙΤΕ, δρ. Σταύρου Πισσαδάκη.
Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου iPhotoCult (iphotocult.eu), ο δρ. Πισσαδάκης και η ερευνητική του ομάδα, επισκέφθηκαν το Τμήμα Συντήρησης της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου. Υπό την καθοδήγηση της Άγνης – Βασιλείας Τερλίξη και της Ελένης Κουλούμπη, και με την πολύτιμη τεχνική συνεισφορά του Τάκη Ρομπάκη, η ομάδα ενσωμάτωσε καινοτόμες διατάξεις οπτικών ινών απευθείας σε ζωγραφικά υποστρώματα.
Η πρωτοποριακή αυτή διάταξη επιτρέπει την παρακολούθηση της απόκρισης των έργων τέχνης σε εξωτερικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως κραδασμούς και μηχανική καταπόνηση. Η συνεργασία με κορυφαίους συντηρητές αποτελεί για την ομάδα μια εξαιρετική εμπειρία, ενισχύοντας το όραμά της να αναπτύξει τεχνολογίες οπτικών αισθητήρων, που θα προσφέρουν νέες δυνατότητες στη συντήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Η συμβολή αυτή στο έργο iPhotoCult αποτελεί λαμπρό παράδειγμα του πώς η επιστήμη και η τέχνη ενώνουν τις δυνάμεις τους για να διαφυλάξουν την ιστορία και την πολιτιστική μας ταυτότητα για τις επόμενες γενιές.
Το iPhotoCult είναι ένα έργο του HORIZON Europe που στοχεύει στο σχεδιασμό, την ανάπτυξη, την επίδειξη και την επικύρωση καινοτόμων και έξυπνων νέων, φιλικών προς το περιβάλλον και πράσινων λύσεων για την προστασία των μνημείων και των αντικειμένων Πολιτιστικής Κληρονομιάς (CH).
Το πρόγραμμα
Οι λύσεις iPhotoCult, οι οποίες μπορούν να εφαρμοστούν εξ αποστάσεως και επί τόπου, αποτελούνται από:
- Μια σειρά από προηγμένα εργαλεία διάγνωσης και παρακολούθησης, μαζί με μεθοδολογίες για την αποτελεσματική και βέλτιστη χρήση τους. Εργαλεία που παρέχουν φυσικές, χημικές και δομικές πληροφορίες, με αναφορά σε τρισδιάστατα ψηφιακά μοντέλα υψηλής ανάλυσης των κτιρίων, μνημείων και αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομιάς, επιτρέποντας έτσι την ακριβή και αξιόπιστη παρακολούθηση και ανάλυση κρίσιμων αλλαγών με την πάροδο του χρόνου, ενσωματωμένα με λογισμικό συλλογής δεδομένων και, όπου είναι εφικτό, με λογισμικό απομακρυσμένης λειτουργίας.
- Μια πλατφόρμα υπηρεσιών λογισμικού (iSSP) που βασίζεται στο cloud και παρέχει υπηρεσίες για (i) επεξεργασία, διαχείριση και οπτικοποίηση δεδομένων, (ii) πρόβλεψη υποστηριζόμενη από Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) για υποβάθμιση και φθορά κτιρίων, μνημείων και αντικειμένων Πολιτιστικής Κληρονομιάς, και (iii) αναλυτικές μεθοδολογίες και πρωτόκολλα Πολιτιστικής Κληρονομιάς, με τη μορφή ψηφιακών «ροών εργασίας & διαγραμμάτων ροής & διαγραμμάτων διεργασιών», για την τεκμηρίωση των παρεμβάσεων διατήρησης και για τη συνοχή, καθώς και για την τυποποίηση των πρωτοκόλλων αξιολόγησης κινδύνου, των στρατηγικών διατήρησης και των διαδικασιών επιλογής υλικών διατήρησης.