Η υπερεκμετάλλευση της Ντίας για τα οικονομικά συμφέροντα του υπερτουρισμού των ολίγων (!), πέραν που έχει στερήσει από τους Κρητικούς την παραδοσιακή αβλαβή επίσκεψη της Ντίας μετά των οικογενειών τους, με τα εκατοντάδες τουριστικά πλεούμενα (συνήθως μη κρητικής κυριότητας) παντός τύπου που αγκυροβολούν στο μινωικό λιμάνι και μέχρι και στα μερικά μέτρα από την παραλία, και τους χιλιάδες επισκέπτες που φωνασκούν, αφοδεύουν και εμποδίζουν την πρόσβαση στις ακτές των πολιτών αυτού του νησιού, εγείρει σοβαρά θέματα παραβατικότητας για τα οποία οι αρμόδιες Αρχές, αρχαιολογία, Περιφέρεια, Λιμενικές Αρχές, Δήμοι, Υπουργείο Περιβάλλοντος φαίνεται να αγνοούν.
Παραθέτω παρακάτω τις σχετικές νομοθεσίες που αφορούν τη Ντία και εύχομαι η Περιφέρεια να προκαλέσει μια σοβαρή σύσκεψη εφ’ όλης της ύλης, με την υπεύθυνη συμμετοχή των αναφερόμενων φορέων.
Πρώτο θέμα: Ασφάλεια λουόμενων
Γενικός Κανονισμός Λιμένα (ΓΚΛ)
- Ο Γενικός Κανονισμός Λιμένα αριθ. 20 (ΦΕΚ 444/Β/1999) ρυθμίζει ειδικά θέματα ασφάλειας λουομένων και κυκλοφορίας σκαφών.
- Προβλέπει ότι απαγορεύεται η αγκυροβολία ή η προσέγγιση μηχανοκίνητων σκαφών και μεγάλων ιστιοφόρων, σε απόσταση μικρότερη από 200 μέτρα από ακτές όπου συνήθως λούονται.
Δεύτερο θέμα: Αρχαιολογία
- Η Ντία έχει αρχαιολογικά ευρήματα και μάλιστα αρκετά σημαντικά:
–Μινωικό λιμάνι – οικισμός: Στον όρμο της Αγίας Γεωργίας έχουν βρεθεί υποθαλάσσια κατάλοιπα μινωικού λιμανιού και οικισμού. Αυτά εντοπίστηκαν το 1976 από την αποστολή του Ζακ – Υβ Κουστώ, σε συνεργασία με την Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία.
–Κατασκευές και θεμέλια: Ενδείξεις οικοδομημάτων και λιμενικών εγκαταστάσεων, που πιθανόν σχετίζονται με το εμπόριο και τις θαλάσσιες δραστηριότητες των Μινωιτών.
–Αρχαία λατομεία: Στο νησί υπάρχουν ίχνη εξόρυξης πέτρας, που μάλλον χρησιμοποιήθηκε για κατασκευές στην Κρήτη.
–Οχυρώσεις – εγκαταστάσεις: Υπάρχουν αναφορές για κατάλοιπα οχυρωματικών έργων σε ορισμένα σημεία.
–Τα ευρήματα αυτά ενισχύουν την άποψη ότι η Ντία είχε σημαντικό ρόλο στη Μινωική θαλάσσια επικοινωνία και εμπόριο, ως σταθμός ή λιμάνι απέναντι από την Κνωσσό.
- Η περιοχή υπάγεται στο Ν. 3028/2002 για την προστασία των αρχαιοτήτων και της πολιτιστικής κληρονομιάς, ο οποίος καθορίζει τις διαδικασίες για την προστασία των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων.
- Σύμφωνα με τον Αρχαιολογικό Νόμο (Ν. 3028/2002, «Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς»), όλες οι αρχαιότητες, χερσαίες και υποθαλάσσιες, προστατεύονται αυτοδικαίως.
- Ο νόμος απαγορεύει κάθε ενέργεια που μπορεί να προκαλέσει βλάβη ή αλλοίωση στα αρχαία, κάτι που περιλαμβάνει την αγκυροβολία ή πρόσδεση σε τέτοιες περιοχές.
Τρίτο θέμα: Περιβάλλον
Η Ντία προστατεύεται και ως περιοχή του δικτύου Natura 2000 (κωδικός GR4310003), γεγονός που περιορίζει τις ανθρώπινες δραστηριότητες και προστατεύει το φυσικό και πολιτιστικό της περιβάλλον.
Θέματα αλιείας
Η Ντία, εκτός από τον αρχαιολογικό και οικολογικό της πλούτο, έχει και μεγάλη σημασία για την αναπαραγωγή των ψαριών λόγω της θαλάσσιας χλωρίδας της:
- Κυριαρχεί το Posidonia oceanica (Ποσειδωνία), ένα θαλάσσιο φυτό που σχηματίζει εκτεταμένα λιβάδια γύρω από τη Ντία.
- Υπάρχουν επίσης λιβάδια Cymodocea nodosa και άλλοι θαλάσσιοι μακροφύκη (π.χ. καφέ φύκη του γένους Cystoseira
- Τα λιβάδια Ποσειδωνίας αποτελούν «φυτώρια» (nurseries) όπου πολλά είδη ψαριών αφήνουν τα αυγά τους και μεγαλώνουν τα νεαρά στάδια.
- Προσφέρουν καταφύγιο από θηρευτές, λόγω της πυκνής βλάστησης.
- Παρέχουν τροφή σε ασπόνδυλα και μικρά ψάρια, τα οποία στη συνέχεια αποτελούν θήραμα για μεγαλύτερα είδη.
- Έχουν μεγάλη οικολογική αξία, γι’ αυτό και προστατεύονται από την Ε.Ε. (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ – Habitats Directive).
Στη Ντία τα λιβάδια της Ποσειδωνίας θεωρούνται από τα πιο υγιή του Αιγαίου και είναι βασικός λόγος που το νησί εντάχθηκε στο δίκτυο Natura 2000.
Προφανώς όλοι πρέπει να έχουν πρόσβαση στο νησί, αλλά με μια λελογισμένη χρήση που να μην αλλοιώνει την ταυτότητά του και το περιβάλλον. Βεβαίως θα πρέπει να διαφυλαχτεί η σωστή επισκεψιμότητα με σαφείς πρωτεραιότητες, τους αλιείς και τους εντόπιους πολίτες που παραδοσιακά φροντίζουν για το οικοσύστημά του και τα αρχαία του.
Να απαγορευτεί η αγκυροβολία, τουλάχιστον στους κόλπους που έχει αρχαία και ιδαίτερη χλωρίδα. Η αυτονόητη λύση είναι να ποντίσει το υπεύθυνο λιμενικό ταμείο σταθερά σημεία πρόσδεσης, όπου οι χρήστες θα χρησιμοποιούν έναντι κάποιου παραβόλου.