Μία από τις ειδήσεις που έδωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη από το Ηράκλειο, ήταν η παραχώρηση της οικίας Χρονάκη στο Λύκειο Ελληνίδων.
Όπως είπε η υπουργός Πολιτισμού το αίτημα υπεβλήθη από το Λύκειο Ελληνίδων και το υπουργείο θα συντάξει μια προγραμματική σύμβαση, ώστε να προχωρήσουν οι απαραίτητες μελέτες. Από εκεί και πέρα, όπως τόνισε η κα Μενδώνη, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης και το Λύκειο Ελληνίδων θα προχωρήσουν οι εργασίες για την αποκατάσταση του κτιρίου.
Ποιά όμως είναι η ιστορική κατοικία Χρονάκη;
Η οικία του Γιάννη Χρονάκη είναι ένα πανέμορφο Οθωμανικό αριστοκρατικό σπίτι στο κέντρο του Ηρακλείου, που ανήκε στον μπέη Ρασίχ Ασπράκη. Το κτίριο πρώτα κηρύχθηκε διατηρητέο και μετά απαλλοτριώθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, όπως διαβάζουμε σε σχετικό σημείωμα από τη Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη.
Ανακαινίστηκε το 1991 από τις Τεχνικές Υπηρεσίες του Δήμου Ηρακλείου και φιλοξενεί διάφορα αντικείμενα τέχνης. Τα εγκαίνια του ανακαινισμένου κτιρίου είχαν πραγματοποιηθεί στις 19 Ιουλίου του 1991.
Στους τοίχους του κτιρίου έχουν αναρτηθεί πίνακες του Ηρακλειώτη ζωγράφου Ευ. Μαρκογιαννάκη και είκοσι περίπου χάρτες και γκραβούρες του 17ου και 18ου αιώνα. Επίσης, σε δύο προθήκες, που είναι τοποθετημένες στο προ του χαμάμ δωμάτιο του ορόφου, εκτίθεται μιά μικρή συλλογή παλαιών ταχυδρομικών δελταρίων (καρτ ποστάλ) με φωτογραφίες του Μπεχαεντίν (κυρίως) και θέματα από τη ζωή του Ηρακλείου όπως αυτή ήταν στις πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας.
Εκτός από τα εκθέματα, ο επισκέπτης μπορεί να δει το χαμάμ, την εσωτερική κρήνη, τις τοιχογραφίες, τις ξυλοκατασκευές και τις πλούσιες διακοσμήσεις των ταβανιών που κοσμούσαν το εξαιρετικό αυτό δείγμα Οθωμανικού αρχοντικού σπιτιού.
Το κτίριο έχει χρησιμοποιηθεί και σε διάφορες κινηματογραφικές παραγωγές μικρότερου αλλά και μεγαλύτερου βεληνεκούς, όπως η ταινία “Καπετάν Μιχάλης”, που βασίζεται στο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη, την οποία υπογράφει σκηνοθετικά και σεναριακά ο Κώστας Χαραλάμπους.
Απόσπασμα από την Τεχνική Έκθεση της 7ης Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων (Συντάκτης: Ιωάννα Στεριώτου), όπως το αντλήσαμε από τη σελίδα της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης.
H “Οικία Χρονάκη”, ιδιοκτησίας του ΥΠ.Π.Ε., αποτελεί αντιπροσωπευτικό παράδειγμα των αρχοντικών που κτίστηκαν στο Ηράκλειο μετά το μεγάλο σεισμό του 1856. Είναι το κύριο τμήμα από το αρχικό “κονάκι”, στο οποίο πρέπει να άνηκαν και τα άλλα προσκτίσματα, που σήμερα δεν σώζονται, όλα μαζί δε, με τους γύρω κήπους και τις αυλές, πρέπει να αποτελούσαν ένα ενιαίο σύνολο. Το τμήμα αυτό, που σώζεται και είναι το κηρυγμένο μνημείο, διατηρεί όλη την ομορφιά στο εσωτερικό. Η όψη από το δρόμο (Κωνσταντίνου Παλαιολόγου), καθώς και ή μεγάλη όψη της αυλής, δεν παρουσιάζουν κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον που να φανερώνει τον πλούτοπου κρύβεται μέσα του.
Περιγραφή Λειτουργίας
Α. Το Ισόγειο: Από το θύρωμα της κυρίας εισόδου βρίσκεται κανείς σε μια μικρή αυλή (α). Μια σκάλα στ’ αριστερά οδηγεί στην είσοδο του ορόφου. Κάτω από ένα “σοτοπόρτεγο” (β), που έχει δεξιά κι αριστερά μικρούς βοηθητικούς και αποθηκευτικούς χώρους, περνά στο χώρο (γ), που αποτελεί προθάλαμο του κάτω “οντά” με πρόσβαση στην πίσω αυλή. Ο “οντάς” στο ισόγειο (δ) έχει ζωγραφιστό ξύλινο ταβάνι και εντοιχισμένα ντουλάπια με φύλλα (κανάτια), που έχουν διάφορες διακοσμήσεις. Από τον προθάλαμο (γ) βγαίνει κανείς στην πίσω αυλή, που ακόμη διατηρείται σε ενα της τμήμα βοτσαλοστρωμένη. Σε μια γωνιά σώζεται ακόμη η παλιά κτιστή δεξαμενή (η), ο χαζινές, με τις μαρμάρινες γούρνες απ’ όπου υδρευόταν όλο το “κονάκι”. Στο επίπεδο της αυλής υπάρχει μια αποθήκη (ε) και ένας χώροςμε βοτσαλωτό δάπεδο (ζ), που παλιά ήταν τό πλυσταριό, τώρα δε είναι διαμορφωμένος σε κουζίνα. Μπροστά από τον χώρο(ζ) μια κτιστή πέτρινη σκάλα οδηγεί στον όροφο.
Β. Ο Όροφος: Απο τη σκάλα της μπροστινής αυλής οδηγούμαστε στην κύρια είσοδο του ορόφου που ανοίγει σ’ ένα κεντρικό, μεγάλο χώρο (α’). Αυτός επικοινωνεί με ένα δωμάτιο (β’) προς το δρόμο και μ’ ένα μικρό προθάλαμο (γ ‘)· Από τον προθάλαμο(γ’) οδηγείται κανείς στον μεγάλο, “καλό οντά” (δ’) και σε ένα μικρότερο “οντά” (ε’), που επικοινωνεί με την πίσω αυλή και με το χαμάμι (ζ’).
Ο μεγάλος, “καλός οντάς” είναι το μνημειακότερο σύνολοσ’ ολόκληρο το κτήριο. Είναι ένα τυπικό παράδειγμα “οντά” με τρίβηλο, ξυλόγλυπτο ζωγραφιστό ταβάνι και “μουσάντρα” στη μια πλευρά, ένας οντάς όπως αυτοί των αρχοντικών της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας (Καστοριά, Σιάτιστα, Αμπελάκια).
Γ. Η Κάλυψη: Ολόκληρο το κτήριο είναι κεραμοσκεπές με βυζαντινά κεραμίδια, εκτός από την κουζίνα (το παλιό πλυσταριό) που καλύπτεται με γαλλικά κεραμίδια. Οι οροφές των δύο χώρων του χαμάμ είναι κτιστές με σκαφοειδή κάλυψη και τις γνωστές οπές (φωτιστικές θυρίδες) με τα γυαλιά”.