Ήταν μια μέρα σαν τη σημερινή όταν ένα τροχαίο στην Ιεράπετρα σταμάτησε πολύ νωρίς την πορεία μιας εμβληματικής μορφής για την γεωργία στην Κρήτη. Συμπληρώνονται σήμερα φέτος 54 χρόνια από τον πρόωρο χαμό του Παύλου Κούπερ, του Ολλανδού γεωπόνου που άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στην Ιεράπετρα και σε ολόκληρη την Κρήτη. Ένας άνθρωπος που ήρθε ξένος και έφυγε νωρίς, αλλά πρόλαβε να αλλάξει για πάντα τον τρόπο που καλλιεργούν, παράγουν και ζουν οι αγρότες στην Κρήτη.
Στα μέσα της δεκαετίας του ’60, η Ιεράπετρα ήταν μια μικρή αγροτική πόλη, με περιορισμένες δυνατότητες. Ο Παύλος Κούπερ, νέος γεωπόνος με σπουδές στην Ολλανδία και όραμα για την ανάπτυξη της γεωργίας, εγκαταστάθηκε εκεί γύρω στο 1966.Εκεί δοκίμασε κάτι που ακουγόταν αδιανόητο για την εποχή: ένα ξύλινο θερμοκήπιο σκεπασμένο με νάιλον.
Με ανοιχτό μυαλό και μεράκι, συνεργάστηκε με τον Αποστόλη Διακάκη και έστησαν μαζί μια ξύλινη κατασκευή καλυμμένη με πλαστικό. Για τους αγρότες της εποχής, η εικόνα έμοιαζε εξωπραγματική. Ποιος θα τολμούσε να φυτέψει μέσα σε νάιλον; Κι όμως, από εκείνο το πείραμα ξεκίνησε μια ολόκληρη επανάσταση.
Από το πρώτο αυτό πείραμα γεννήθηκε μια ολόκληρη αγροτική επανάσταση. Οι αγρότες της Ιεράπετρας αρχικά δυσπιστούσαν, σύντομα όμως κατάλαβαν τη δύναμη της νέας μεθόδου. Ο Κούπερ έφερε νέες ποικιλίες, μίλησε για τυποποίηση και εξαγωγές, και δίδαξε πώς η γη μπορεί να δώσει περισσότερα, με τον σωστό τρόπο. Μέσα σε λίγα χρόνια, η «λευκή θάλασσα» των θερμοκηπίων απλώθηκε στη νότια Κρήτη, αλλάζοντας την οικονομία και την κοινωνία.
Δυστυχώς, ο Παύλος Κούπερ δεν πρόλαβε να δει το έργο του να μεγαλώνει. Το 1971, σε ηλικία μόλις 31 ετών, σκοτώθηκε σε δυστύχημα με τη μοτοσικλέτα του στην Ιεράπετρα. Ο θάνατός του βύθισε σε θλίψη την τοπική κοινωνία, που όμως δεν τον ξέχασε ποτέ. Σήμερα, στην πόλη υπάρχει άγαλμά του, δρόμοι με το όνομά του, αλλά κυρίως η ίδια η αγροτική ανάπτυξη που αποτελεί το ζωντανό μνημείο της προσφοράς του.
Πενήντα τέσσερα χρόνια μετά, η Ιεράπετρα είναι το μεγαλύτερο κέντρο θερμοκηπιακών καλλιεργειών στην Ελλάδα και ένα από τα σημαντικότερα της Μεσογείου. Χιλιάδες οικογένειες ζουν χάρη σε εκείνη την πρώτη τολμηρή προσπάθεια του Κούπερ. Ο «Ολλανδός» που αγάπησε την Κρήτη και την πίστεψε περισσότερο από πολλούς ντόπιους, παραμένει μια εμβληματική φιγούρα, σύμβολο του πώς ένα όραμα μπορεί να αλλάξει την ιστορία ενός τόπου.