Το πρόβλημα εύρεσης στέγης, απασχολεί όλη την Ευρώπη, όντας ένα σύνθετο και πολυπαραγοντικό ζήτημα.
Η Ελλάδα βρίσκεται στον πάτο της κατάταξης στο ζήτημα της προσιτότητας στέγασης μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος (Ιούνιος 2025). Το 30,9% των ελληνικών νοικοκυριών δαπανά πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του για στεγαστικό κόστος, ποσοστό που προσδίδει στην Ελλάδα μια ακόμη αρνητική πρωτιά.
Το ποσοστό των νοικοκυριών που αντιμετωπίζουν υπερεπιβάρυνση από το κόστος στέγασης αυξήθηκε από 28,7% το 2018 σε 30,9% το 2021. Η αύξηση αυτή καταγράφεται σε αστικές και μη περιοχές, με τις αστικές να εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά. Συγκεκριμένα, στις αστικές περιοχές το ποσοστό υπερεπιβάρυνσης ανήλθε σε 32,2% το 2021, ενώ στις ημιαστικές και αγροτικές περιοχές διαμορφώθηκε σε 28,8% και 27,7% αντίστοιχα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο προσιτής στέγασης, με στόχο να αντιμετωπίσει το ζήτημα της στεγαστικής κρίσης που πλήττει όλες τις χώρες της ΕΕ. Η δημόσια διαβούλευση για το σχέδιο έχει αρχίσει από τις 11 Ιουλίου και αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 17 Οκτωβρίου, με την Κομισιόν να αναμένει να λάβει από πολίτες και φορείς προτάσεις για μια σειρά από ζητήματα που αφορούν τη στέγη, με βασική προτεραιότητα την αύξηση της προσφοράς προσιτών ακινήτων. Στη διαβούλευση αναμένεται να συμμετάσχουν, μεταξύ άλλων, οργανώσεις ιδιοκτητών και ενοικιαστών, κατασκευαστικές εταιρείες, πανεπιστημιακοί και τράπεζες.
Σε αυτό το πλαίσιο προετοιμάζεται και ο δήμος Ηρακλείου, καθώς μέσα στο τρέχον ΕΣΠΑ αναμένεται να προστεθεί και η κοινωνική κατοικία. Όπως λέει στο patris.gr ο αρμόδιος Αντιδήμαρχος Ηρακλείου Κοινωνικής Μέριμνας Γιώργος Τσαγκαράκης ο δήμος έχει στόχο να ενταχθεί σε αυτό το πρόγραμμα.
Πρόκειται για ένα μακροπρόθεσμο πλάνο όπως λέει ο κ. Τσαγκαράκης και δεν θα αφορά μόνο μια συγκεκριμένη περίοδο του χρόνου. Σύμφωνα με την μέχρι τώρα ενημέρωση που έχει ο δήμος Ηρακλείου, αυτό που περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα είναι η αλλαγή της χρήσης μεγάλων κτιρίων με στόχο να δημιουργηθούν κοινωνικές κατοικίες, το οποίο σχέδιο θα χρηματοδοτηθεί από κοινοτικούς πόρους. Με άλλα λόγια ο δήμος Ηρακλείου θα μπορεί να νοικιάσει ή να αγοράσει κτίρια με στόχο να τα μετατρέψει σε κοινωνικές κατοικίες.
Μόλις το σχέδιο γίνει γνωστό και ενημερωθεί ο δήμος Ηρακλείου για τις λεπτομέρειες θα μπορούν να τρέξουν οι διαδικασίες για την καταγραφή των κτιρίων που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν. Σε κάθε περίπτωση ο δήμος Ηρακλείου προετοιμάζεται να δεχθεί τις οδηγίες που θα δεχτεί για το πρόγραμμα και μάλιστα θα υπάρξουν στο αμέσως επόμενο διάστημα συναντήσεις για την προετοιμασία των ενεργειών. Όπως εκτιμά κ. Τσαγκαράκης θα έχουμε εξελίξεις σε αυτό το μέτωπο μέχρι το τέλος του χρόνου.
Παράλληλα «τρέχει» και η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη μίσθωση 20 κατοικιών οι οποίες θα στεγάσουν περισσότερα από 40 συνανθρώπους μας. Όπως είναι γνωστό, το πρόγραμμα «Στέγαση και Εργασία για τους Άστεγους III», το οποίο υλοποιείται με την φροντίδα και την υποστήριξη της Αντιδημαρχίας Κοινωνικής Μέριμνας του Δήμου Ηρακλείου, απευθύνεται σε άτομα και οικογένειες που διαβιούν σε συνθήκες έλλειψης στέγης και επικεντρώνεται στην κοινωνική επανένταξη και αυτονόμηση τους. Σκοπός του προγράμματος είναι η μείωση του φαινομένου της έλλειψης στέγης, η μετάβαση σε επαρκείς αυτόνομες μορφές διαβίωσης, η ψυχοκοινωνική υποστήριξη, η συμβουλευτική, η ενημέρωση, η πληροφόρηση και η διασύνδεση των ωφελούμενων με αρμόδιες υπηρεσίες.
Το χάσμα στη δημόσια στέγαση στην Ευρώπη: Ποιες χώρες έχουν και ποιες χρειάζονται περισσότερα σπίτια
Η έντονη αντίθεση μεταξύ των χωρών που διαθέτουν υψηλό ποσοστό δημόσιων κατοικιών, όπως η Ολλανδία (30%) και η Ελβετία (25%), και εκείνων που δεν διαθέτουν καθόλου, όπως η Ελλάδα, η Λετονία, η Λιθουανία και η Μάλτα, παρόλο που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη ανάγκη λόγω χαμηλών μισθών και υψηλού κόστους ακινήτων, είναι το συμπέρασμα της νέας έρευνα που αποκαλύπτει την κατάσταση των δημόσιων κατοικιών σε όλη την Ευρώπη και τις δυσκολίες που επιδεινώνονται από τον μέσο μισθό και τη μέση τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο στις πρωτεύουσες. Αυτή η ανισορροπία επιδεινώνει τις οικονομικές ανισότητες και καθιστά τη δημόσια στέγαση κρίσιμο εργαλείο για τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής και της βιώσιμης ανάπτυξης.
Η δημόσια στέγαση έχει αποδειχτεί ότι χρησιμεύει ως ζωτικό δίχτυ ασφαλείας, προάγοντας την κοινωνική συνοχή και μειώνοντας την έλλειψη στέγης.
Η έρευνα που ανέθεσε ο οργανισμός που βρίσκεται πίσω από το Παγκόσμιο Συνέδριο Tomorrow.Building αποκαλύπτει την τρέχουσα κατάσταση της δημόσιας στέγασης στις ευρωπαϊκές χώρες, αποκαλύπτοντας το ποσοστό των δημόσιων κατοικιών, τον μέσο μισθό και τη μέση τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο σε κάθε χώρα. Η έρευνα αναδεικνύει επίσης τις πολιτικές που εφαρμόζουν οι χώρες με τον μεγαλύτερο αριθμό δημόσιων ακινήτων.
Οι Κάτω Χώρες
Οι Κάτω Χώρες έχουν το υψηλότερο ποσοστό δημόσιων κατοικιών στην Ευρώπη, με 30% των ακινήτων αυτής της κατηγορίας. Τα ακίνητα αυτά αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της κοινωνίας της, με τη μέση τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο ενός ιδιωτικού ακινήτου να είναι υψηλή, περίπου 5.056€. Ωστόσο, η ζήτηση είναι μεγαλύτερη από την προσφορά, γεγονός που μεταφράζεται σε μεγάλες λίστες αναμονής, όπου προτεραιότητα έχουν τα άτομα με χαμηλά εισοδήματα.
Ελβετία
Η Ελβετία διαθέτει το 25% των ακινήτων που ορίζονται ως δημόσια κατοικία. Ενώ οι Κάτω Χώρες έχουν συγκεντρώσει την οργάνωση της δημόσιας στέγασης, η Ελβετία έχει μια αποκεντρωμένη προσέγγιση όπου κάθε περιφέρεια αντιμετωπίζει τις στεγαστικές ανάγκες ανεξάρτητα. Ωστόσο, και στις δύο χώρες η δημόσια στέγαση διοικείται από συνεταιρισμούς, οι οποίοι είναι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί που παρέχουν μακροπρόθεσμα οικονομικά προσιτή στέγαση. Αν και ο μέσος μισθός στην Ελβετία είναι περίπου 6.200€, η τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο είναι περίπου 12.021€, γεγονός που καθιστά δύσκολη την ικανοποίηση της ζήτησης για δημόσια στέγαση σε πόλεις όπως η Ζυρίχη, η Γενεύη και η Βασιλεία.
Βέλγιο
Το 6,5% των ακινήτων του Βελγίου ορίζονται ως δημόσιες κατοικίες. Αυτό τοποθετεί τη χώρα κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που βρίσκεται γύρω στο 9,5%. Ενώ η διαφορά μεταξύ του μέσου μισθού (2.427€) και της τιμής ανά τετραγωνικό μέτρο (3.351€) δεν είναι τόσο σημαντική όσο σε άλλες χώρες, η ζήτηση για δημόσια κατοικία είναι υψηλή. Το Βέλγιο προσφέρει προγράμματα επιδότησης ενοικίου, ώστε οι πολίτες του να λαμβάνουν βοήθεια για τη μίσθωση ιδιωτικών κατοικιών της αγοράς.
Ισπανία
Η Ισπανία διαθέτει μόνο το 2,5% των κατοικιών της που ορίζονται ως δημόσιες. Με την αγορά κατοικίας να ανήκει σε ιδιώτες και την πολιτική στέγασης να είναι σε μεγάλο βαθμό αποκεντρωμένη εντός των 17 περιφερειών της, η ισπανική κοινωνία δυσκολεύεται να βρει ακίνητα είτε δημόσια είτε ιδιωτικά. Λαμβάνοντας υπόψη τον μέσο μισθό, 1.739€, και την τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο, 2.968€, οι Ισπανοί μπορούν μετά βίας να αντέξουν οικονομικά τη στέγαση οποιουδήποτε τύπου. Η ισπανική κυβέρνηση δημοσίευσε πρόσφατα τις προθέσεις της να ελέγξει την αγορά ακινήτων φορολογώντας σε μεγάλο βαθμό τους ξένους αγοραστές και επεκτείνοντας τη δημόσια αγορά κατοικίας.
Ελλάδα
Στην Ελλάδα, η πλειονότητα των ακινήτων ανήκουν σε ιδιώτες και λιγότερο από το 1% θεωρούνται δημόσια. Όταν εξετάζουμε τη διαφορά μεταξύ του μέσου μισθού (962€) και της μέσης τιμής ανά τετραγωνικό μέτρο (2.738€) μπορούμε να δούμε την ανάγκη για δημόσια κατοικία. Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση στηρίζει όσους έχουν ανάγκη μέσω επιδοτήσεων ενοικίου ή προσωρινής στέγασης αντί να κατασκευάσει νέες δημόσιες κατοικίες. Προκλήσεις όπως οι τουριστικές βραχυχρόνιες μισθώσεις, η αύξηση των τιμών των ενοικίων και ο εξευγενισμός περιπλέκουν τη ζωή των Ελλήνων πολιτών, ωστόσο, οι πρόσφατες τάσεις και οι πρωτοβουλίες που έχει θέσει σε εφαρμογή η ελληνική κυβέρνηση προσπαθούν να αντιμετωπίσουν αυτό το ζήτημα.