Πανηγυρική δικαίωση του μεγάλου αγώνα της Επιτροπή Πολιτών Ιεράπετρας για την προστασία του ενιαίου αρχαιολογικού χώρου του Ισθμού, αποτελεί η βράβευση τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση Αρχαιολόγων (ΕΑΑ) με το Βραβείο Αρχαιολογικής Κληρονομιάς. Είναι η πρώτη φορά που το σπουδαίο αυτό βραβείο δεν επιλέγεται να δοθεί σε ένα μουσείο ή σε ένα μνημείο, αλλά σε μια συλλογικότητα για τον τρόπο με τον οποίο αλληπεπιδρά ως ενότητα με την προστασία των μνημείων της φύσης και της ιστορίας.
Η απονομή του εξαιρετικά τιμητικού βραβείου σηματοδοτεί ένα πραγματικά εντυπωσιακό βαθύτερο συμβολισμό, για τον αγώνα της Επιτροπής Ιεράπετρας για την προστασία του ενιαίου αρχαιολογικού χώρου του Ισθμού, καθώς την ίδια ώρα που η Ελληνική Πολιτεία στέλνει τα ΜΑΤ, για να καταστείλει τον αγώνα της οι Αρχαιολόγοι της Ευρώπης τη βραβεύουν.
Όπως είναι γνωστό το φθινόπωρο του 2018 με την αναγγελία αδειοδότησης εγκατάστασης αιολικού πάρκου μέσα στον ενιαίο αρχαιολογικό χώρο του Ισθμού της Ιεράπετρας, ευαισθητοποιημένοι και ενεργοί πολίτες δημιουργήσαν την Επιτροπή Πολιτών Ιεράπετρας με στόχο να προστατέψουν την κληρονομιά του τόπου μας.
Η Επιτροπή Πολιτών Ιεράπετρας είναι μια οργανική ενότητα ανθρώπων από την τοπική κοινωνία του Ισθμού, επιστημόνων, που ως συλλογικότητα σε εθελοντική, δημοκρατική, και ανοιχτή βάση υπερασπίζονται τον ιστορικό φυσικό χώρο τόπο από κάθε βιασμό και ανατροπή της φυσικής και ιστορικής του υπόστασης. Στον ισθμό Ιεράπετρας βρίσκεται ο Ενιαίος Αρχαιολογικός Χώρος του ισθμού Ιεράπετρας ο οποίος έχει κηρυχθεί το 2000 επίσημα από το Ελληνικό κράτος.
Ο Ενιαίος Αρχαιολογικός Χώρος περιλαμβάνει ένα σύνολο από αρχαιολογικούς και ιστορικούς χώρους μείζονος αρχαιολογικής σημασίας, όλων των φάσεων, από την προϊστορική αρχαιότητα. Συνθέτουν μαζί με το φυσικό και ανθρώπινο περιβάλλον τους μια αδιάσπαστη ενότητα. Οι άνθρωποι της Επιτροπής Πολιτών Ιεράπετρας για την προστασία του ισθμού Ιεράπετρας δίνουν ένα πολύ δύσκολο αγώνα από κοινού με άλλες συλλογικότητες απ’ όλη την Ελλάδα και τον κόσμο (είναι ως συλλογικότητα το πρώτο Ελληνικό μέλος του νέου Παγκόσμιου Οργανισμού για την Κληρονομιά OUR WORLD HARITAGE).
Έναν αγώνα για την υπεράσπιση της φυσικο-ιστορικής, πολιτιστικής κληρονομιάς και την διαφύλαξη της ιστορικής σχέσης της τοπικής κοινωνίας με το περιβάλλον. Ο αγώνας των ανθρώπων της επιτροπής έχει μακρά ιστορία. Πάρα πολλά χρόνια τώρα εργάζονται για την διάσωση των πολλών αρχαίων ελιών του μνημειακού χώρου, των ιδιαίτερων ιστορικών βοτάνων τόσο στα πλαίσια του ενιαίου αρχαιολογικού χώρου του Ισθμού Ιεράπετρας όσο και στις γειτονικές περιοχές.
Προσπαθούν να διαφυλάξουν την ιστορικότητα του χώρου, μα και την βιοποικιλότητα που βάλλονται στις μέρες μας από τις σύγχρονες πολιτιστικές πιέσεις της “Ανθρωποκαίνου”. Μέσα από την προσέγγισή τους αυτή βλέπουν και την ζωή τους σήμερα και τον τρόπο που συμβιώνουν με το ιστορικό φυσικό τοπίο. Προσπάθησαν και προσπαθούν να εφαρμόζουν δοκιμασμένες ιστορικές τεχνολογίες βασισμένοι στην παράδοση και στην επιστημονική προσέγγιση.
Τι περιλαμβάνει ο αρχαιολογικός χώρος του ισθμού Ιεράπετρας
Ο ενιαίος αρχαιολογικός χώρος του ισθμού Ιεράπετρας σύμφωνα με την επίσημη κήρυξη περιλαμβάνει ως αδιάσπαστη ενότητα πολλούς αρχαιολογικούς χώρους.
Ξεχωρίζουν ο αρχαιολογικός χώρος κυρίως της Πρώιμης εποχής του χαλκού στο Κεφάλι Βασιλικής, ο οικισμός και ιερό της πρώιμης εποχής του σιδήρου στην Κεφάλα Βασιλικής, ο θολωτός Τάφος στο Καμαράκι Βασιλικής της ύστερης εποχής του χαλκού, οι οικισμοί της πρώιμης εποχής του σιδήρου Καταλύματα και Χαλασμένος στο Μοναστηράκι, ο οικισμός της εποχής του χαλκού στα Μασχάλια Επισκοπής το “φυλάκειο” της εποχής του χαλκού στην Λατσίδα Επισκοπής, η Παλαιοχριστιανική εγκατάσταση στην Κάτω Μερτιά Επισκοπής, η Νεολιθική εγκατάσταση Μπολιού το Κεφάλι Επισκοπής, η εγκατάσταση στον Κουδουμά Επισκοπής από την εποχή του χαλκού, το μεσαιωνικό και Φρούριο στην Καζάρμα Επισκοπής.
Ακόμα εντός του Ενιαίου Αρχαιολογικού χώρου βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος στην τοποθεσία Αφροδίτης Κεφάλι από την τελική Νεολιθική και την εποχή του χαλκού. Ακόμα πολλές άλλες θέσεις που δεν έχουν ερευνηθεί.
Όπως τα ίδια τα μέλη της Επιτροπής τονίζουν σε σχετική ανακοίνωση τους, «την κληρονομιά μας την βιώνουμε ως αδιάσπαστη ενότητα που περιλαμβάνει μνημεία, υπεραιωνόβια ελαιόδεντρα, το φυσικό περιβάλλον με την χλωρίδα και την πανίδα καθώς και τα δημιουργήματα της αλληλεπίδρασης των προγόνων μας με το τοπίο.
Πραγματοποίησαμε δράσεις ενημέρωσης στα χωριά, κινητοποιήσεις, προκαλέσαμε κοινοβουλευτικές παρεμβάσεις, προσφύγαμε στην δικαστική εξουσία, μπήκαμε μπροστά για να αποτρέψουμε την παράνομη εγκατάσταση στον αρχαιολογικό χώρο.
Αυτές οι προσπάθειες τριών χρόνων δικαιώθηκαν απρόσμενα με την αναγγελία απονομής στην συλλογικότητα μας του Βραβείου Αρχαιολογικής Κληρονομιάς (Archaeological heritage) για το 2021 από την Ευρωπαϊκή Ένωση Αρχαιολόγων (ΕΑΑ). Μια σημαντική, και με διεθνή εμβέλεια, αναγνώριση που δεν μπορεί παρά να δώσει δύναμη σε μάς αλλά και σε όλες τις συλλογικότητες της χώρας που στέκονται απέναντι σε άνομα οικονομικά συμφέροντα και που, στο όνομα του κέρδους, περνούν σαν οδοστρωτήρες και αλώνουν δια παντός το περιβάλλον και την κληρονομιά του τόπου μας».