Αντίστροφα μετρά ο χρόνος για την έναρξη του νέου συστήματος υποχρεωτικής δήλωσης συγκομιδής ελιάς, που τίθεται σε ισχύ από αύριο 1η Οκτωβρίου 2025. Από εκείνη την ημέρα, κάθε ελαιοπαραγωγός -μικρός ή μεγάλος, με λίγα ή χιλιάδες δέντρα- θα πρέπει να καταχωρεί ηλεκτρονικά τη συγκομιδή του ελαιοκάρπου μέσω της ειδικής εφαρμογής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στο gov.gr, χρησιμοποιώντας τους κωδικούς taxisnet.
Η διαδικασία, που αρχικά παρουσιάστηκε ως ένα απλό «κλικ» στον υπολογιστή, στην πραγματικότητα κρύβει μια χαώδη γραφειοκρατία, την οποία οι αγρότες χαρακτηρίζουν «δεύτερο κτηματολόγιο».
Πριν καν ο παραγωγός φτάσει στο στάδιο της δήλωσης, θα πρέπει να έχει επικαιροποιήσει το Ελαιοκομικό Μητρώο στην αρμόδια ΔΑΟΚ. Εκεί καταγράφονται η έκταση κάθε τεμαχίου, η ποικιλία, ο αριθμός των δέντρων και τα γεωγραφικά στοιχεία.
Όμως, σύμφωνα με τον Μιχάλη Καμπιτάκη, αντιπρόεδρο των Αγροτικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων Ελλάδος, το Μητρώο έχει μείνει στάσιμο από το 2022 και τώρα καλείται να στηθεί εξ αρχής, με τους ίδιους αυστηρούς κανόνες που ισχύουν για το Κτηματολόγιο.
Αυτό σημαίνει ότι:
- Ελαιώνες που κληρονομήθηκαν χωρίς συμβόλαια δεν μπορούν να δηλωθούν.
- Χιλιάδες παραγωγοί που καλλιεργούν γη προγονική, αλλά χωρίς πλήρη τίτλους, θα βρεθούν στον «αέρα».
- Η όλη διαδικασία κινδυνεύει να μπλοκάρει, αφού απαιτούνται χαρτιά, συντεταγμένες και αποδεικτικά που πολλοί ηλικιωμένοι αγρότες ούτε γνωρίζουν ούτε διαθέτουν.
- Εναλλακτικά αρχεία που μένουν ανεκμετάλλευτα
Ο κ. Καμπιτάκης επισημαίνει ότι θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν υπάρχοντα αρχεία που ήδη χρησιμοποιεί το κράτος:
- Το ΟΣΔΕ, με βάση το οποίο δίνονται οι επιδοτήσεις.
- Ο ΕΛΓΑ, όπου δηλώνονται και ασφαλίζονται οι εκτάσεις.
- Το αρχείο του ΟΠΕΚΕΠΕ, με όλα τα στοιχεία των παραγωγών.
- Ακόμη και το Ε9, όπου οι ελαιώνες έχουν δηλωθεί στην Εφορία.
«Θα ήταν πολύ πιο λογικό να διασταυρωθούν αυτά τα δεδομένα, αντί να μπαίνει ο παραγωγός σε έναν λαβύρινθο με φακέλους και δικαιολογητικά», τονίζει χαρακτηριστικά.
Η διαδικασία βήμα – βήμα
- Ενημέρωση Ελαιοκομικού Μητρώου: αίτηση στη ΔΑΟΚ με ΟΣΔΕ, χάρτες και αρχείο συντεταγμένων.
- Συγκομιδή και παράδοση: μόλις ο παραγωγός παραδώσει τον ελαιόκαρπο σε ελαιοτριβείο ή μονάδα επεξεργασίας, πρέπει να προχωρήσει σε δήλωση.
- Υποβολή ψηφιακής δήλωσης: στην πλατφόρμα gov.gr καταχωρούνται:
- Ονοματεπώνυμο και ΑΦΜ
- Ποικιλία ελιάς
- Δεκατριψήφιος κωδικός τεμαχίου
- Ποσότητα ελαιοκάρπου ανά τεμάχιο
- Σύνδεση με παραστατικά: τα στοιχεία πρέπει να συμφωνούν με τα τιμολόγια ή τα δελτία παραλαβής.
- Πρώτοι στη σειρά μπαίνουν οι παραγωγοί της πράσινης επιτραπέζιας ελιάς Χαλκιδικής, λόγω της πρώιμης συγκομιδής τους.
- Πρόστιμα και έλεγχοι
- Η νέα διαδικασία δεν είναι μόνο χρονοβόρα – είναι και αυστηρή. Οι ΔΑΟΚ θα κάνουν ελέγχους σε τουλάχιστον 5% των δηλώσεων, ενώ τα πρόστιμα είναι τσουχτερά:
Ανακριβής δήλωση:
- 60 € ανά 100 κιλά για ελαιοποίηση
- 150 € ανά 100 κιλά για επιτραπέζια ελιά
Μη υποβολή δήλωσης:
- Από 100 € (έως 50 δέντρα) έως 5.000 € (άνω των 1.000 δέντρων)
- Υποτροπή: προσαύξηση προστίμου κατά 50%
- Μοναδική «ανάσα»: τα πρόστιμα δεν θα ισχύσουν μέχρι την 1η Οκτωβρίου 2026, δίνοντας ένα έτος προσαρμογής.
«Θα ταλαιπωρηθούν χιλιάδες παραγωγοί»
Σύμφωνα με τον κ. Καμπιτάκη, η όλη ιστορία προμηνύεται δύσκολη και χρονοβόρα:
- Οι αγρότες θα χρειαστεί να τρέχουν στις ΔΑΟΚ με φακέλους και χάρτες.
- Συνεταιρισμοί και πρόεδροι ήδη καταφθάνουν στις Διευθύνσεις Γεωργίας για να μάθουν πώς θα εφαρμοστεί το μέτρο.
- Οι ηλικιωμένοι παραγωγοί, που δεν έχουν ψηφιακές δεξιότητες, θα βρεθούν σε αδιέξοδο.
«Τα συνδικαλιστικά όργανα είχαν από νωρίς επισημάνει το πρόβλημα και είχαν καταθέσει προτάσεις για μια πιο εύκολη και αξιόπιστη διαδικασία. Δυστυχώς δεν εισακούστηκαν. Τώρα η ταλαιπωρία θα είναι αναπόφευκτη», υπογραμμίζει.