Είναι κοινός τόπος ότι η Κρήτη εδώ. και αρκετές δεκαετίες είχε μείνει πίσω. σε σχέση με την εξέλιξη των υποδομών στην ηπειρωτική ιδίως Ελλάδα. Εμφάνιζε -και συνεχίζει να εμφανίζει- ένα έλλειμμα, μια υστέρηση σοβαρή ειδικά στα συγκοινωνιακά και μεταφορικά έργα υποδομής, σε σχέση με τις περισσότερες περιοχές της χώρας. Και αυτό την ώρα που διατηρούσε και διατηρεί κορυφαίο ρυθμό ανάπτυξης, ξεπερνώντας σημαντικά περιφέρειες που έχουν δει τις υποδομές τους να βελτιώνονται σημαντικά.
Αυτή η “παγωμένη” σχεδόν εικόνα φαίνεται ότι αλλάζει αργά αλλά σταθερά και μάλλον με εντεινόμενο ρυθμό την τελευταία δεκαετία. Το έργο που έδωσε το εναρκτήριο λάκτισμα σε αυτή την κατεύθυνση ήταν το νέο διεθνές αεροδρόμιο στο Καστέλλι, φυσικά. Ακολουθούν άλλα σημαντικά έργα, σε ένα τοπίο που σήμερα εμφανίζει κινητικότητα και έχει αποδώσει εκτελούμενα έργα υποδομής αξίας άνω των 5 δισεκατομμυρίων ευρώ, με δύο κοινοπραξίες να κρατούν τα ηνία.
Στην τελική ευθεία το Καστέλλι
Το υπό κατασκευή νέο διεθνές αεροδρόμιο αποτελεί το πλέον ώριμο από τα έργα που εξελίσσονται. Είναι σε προχωρημένο στάδιο κατασκευής, έχοντας ξεπεράσει το 60%. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του έργου, το νέο αεροδρόμιο πρόκειται να ολοκληρωθεί εντός του 2027 και να λειτουργήσει πλήρως πριν τα μέσα του 2028, μετά και από μια περίοδο δοκιμαστικής λειτουργίας.
Τους προηγούμενους μήνες μάλιστα διευθετήθηκε κι ένα κρίσιμο ζήτημα, που αφορούσε την οδική σύνδεση του νέου αεροδρομίου με τον ΒΟΑΚ. Για τον σκοπό αυτό, όπως είναι γνωστό, θα αλλάξει η μέχρι τώρα χάραξη του συνδετήριου δρόμου και θα κατασκευαστεί σήραγγα μήκους 2,8χλμ στην θέση Ξηροκαμάρες, έργο για το οποίο έχουν ήδη αρχίσει να πραγματοποιούνται δοκιμαστικές τομές.
Εκκρεμεί ωστόσο μια απάντηση από τη μεριά της πολιτείας στο κρίσιμο ζήτημα της οδικής σύνδεσης του νέου αεροδρομίου με την ενδοχώρα και τα νότια του νομού Ηρακλείου, που είναι ιδιαίτερα υπολογίσιμο αναπτυξιακό πεδίο.
ΒΟΑΚ, η ναυαρχίδα των έργων που… μόλις βγαίνει στο πέλαγος
Το μεγαλύτερο με διαφορά έργο που εξελίσσεται στο νησί είναι χωρίς αμφιβολία ο νέος Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης, με το συνολικό ύψος των ήδη συμβασιοποιημένων έργων να ξεπερνά τα 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Πρόκειται για τρία επιμέρους έργα που έχουν συμβασιοποιηθεί, και αφορούν συγκεκριμένα τα τμήματα Κίσσαμος-Χανιά-Ηράκλειο-Χερσόνησος που είναι και το μεγαλύτερο τμήμα του όλου έργου, Χερσόνησος-Νεάπολη και Νεάπολη-Άγιος Νικόλαος.
Το τμήμα Χανιά-Ηράκλειο, που συμβασιοποιήθηκε πρόσφατα, είναι το πλέον απαιτητικό και ο χρόνος που θα απαιτηθεί για να αρχίσουν έστω να παραδίδονται κομμάτια του έργου είναι αδύνατον στην πραγματικότητα να προβλεφθεί με ακρίβεια, με την κατασκευάστρια κοινοπραξία να θέτει αυτό το πλαίσιο -εάν όλα εξελιχθούν ομαλά- στην πενταετία. Κοινώς, πριν τις αρχές της δεκαετίας του 2030 δεν πρέπει να περιμένουμε ότι θα δούμε τον νέο δρόμο από τα Χανιά ως το Ηράκλειο.
Στο… ακουστικό τους αναμένουν προς το παρόν οι Σητειακοί που ελπίζουν στην προώθηση και του τμήματος Άγιος Νικόλαος-Σητεία, για το οποίο μέχρι στιγμής υπάρχει μόνο δέσμευση της κυβέρνησης για χρηματοδότηση των μελετών. Μέχρι στιγμής ωστόσο δεν φαίνεται να έχει υπάρξει οτιδήποτε χειροπιαστό σε αυτή την κατεύθυνση, σύμφωνα με όσα υποστηρίζει και ο Δήμαρχος Σητείας, Γιώργος Ζερβάκης.
Ποια άλλα έργα είναι σε εξέλιξη
Πέρα από το φάσμα των συγκοινωνιακών έργων, υπάρχουν μια σειρά από έργα που αφορούν άλλους τομείς, από την ενέργεια ως την εκπαίδευση και το νερό.
Ιδιαίτερα σημαντικό έργο είναι και το καλώδιο για την ηλεκτρική διασύνδεση Αττικής-Κρήτης, μια επένδυση του ΑΔΜΗΕ ύψους 1,1 δισ. ευρώ. Πρόκειται για τη δεύτερη διασύνδεση, μετά από εκείνη που έχει προηγηθεί με την Πελοπόννησο. Το έργο ολοκληρώθηκε και τέθηκε πρόσφατα σε δοκιμαστική λειτουργία, όταν δε τους επόμενους μήνες δοθεί σε πλήρη λειτουργία πρόκειται και να εξασφαλίσει ενεργειακά την Κρήτη, αλλά και να γίνει μοχλός προσέλκυσης ενεργειακών επενδύσεων.
Έπειτα, έχουμε το έργο «Μελέτη, Κατασκευή, Χρηματοδότηση, Λειτουργία και Συντήρηση Φοιτητικών Εστιών του Πανεπιστημίου Κρήτης, που φέρνει νέας γενιάς φοιτητικές εστίες στις πανεπιστημιουπόλεις του Ρεθύμνου και του Ηρακλείου. Πρόκειται για έργο ύψους 255 εκατ. ευρώ, με διάρκεια σύμβασης 30 ετών και, μάλιστα, αποτελεί το πρώτο στο είδος του που θα εκτελεστεί στην Ελλάδα.
Επιπρόσθετα, δρομολογείται η κατασκευή Νέου Σταθμού Επιβατών στο λιμάνι της Σούδας, η κατασκευή στα Χανιά με ΣΔΙΤ νέων σχολικών εγκαταστάσεων και η αναβάθμιση των δικαστικών μεγάρων. Παράλληλα, υπάρχει μια πληθώρα μικρών και μεσαίων έργων σε διάφορους τομείς που εκτελούνται από την Περιφέρεια Κρήτης με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Υποδομές για τους υδάτινους πόρους
Μια ιδιαίτερη κατηγορία έργων είναι αυτά που αφορούν τη διαχείριση των υδάτινων πόρων, σε μια εποχή μάλιστα που το ζήτημα της λειψυδρίας ήδη είναι ζωτικής σημασίας για τις περισσότερες περιοχές της Κρήτης. Πρώτο σε σημασία είναι το Φράγμα Μπραμιανών, ένα έργο ύψους 55 εκατομμυρίων ευρώ. Αντικείμενο του έργου είναι η κάλυψη των αναγκών σε νερό της ευρύτερης περιοχής του Δήμου Ιεράπετρας, με σκοπό την ανακούφιση των υπογείων υδροφορέων και την προστασία από πλημμύρες.
Παράλληλα, ο προσεχές διάστημα αναμένεται η υπογραφή της σύμβασης για το διπλό έργο της Λιμνοδεξαμενής Χοχλακίων Σητείας (έργο ΣΔΙΤ με προϋπολογισμό 70 εκατ. ευρώ) και του φράγματος Αγίου Ιωάννη Ιεράπετρας.
Τα δύο υποέργα αφορούν το ένα στην περιοχή Χοχλάκια με την κατασκευή και λειτουργία χωμάτινης λιμνοδεξαμενής, με τα συνοδά της έργα για την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών των υφιστάμενων δικτύων του Παλαικάστρου και της Λαγκάδας στην ευρύτερη περιοχή της Σητείας. Το άλλο υποέργο αφορά την κατασκευή του φράγματος Αγ. Ιωάννη Ιεράπετρας και των έργων αξιοποίησης αρδευτικού νερού.
Στα επόμενα έργα για τους υδάτινους πόρους που περιμένουμε στο νησί συμπεριλαμβάνονται η αξιοποίηση του δυναμικού του Ταυρωνίτη ποταμού, δυτικά του Πλατανιά Χανίων, η κατασκευή του φράγματος στο Πλατύ Ποταμού και η μελέτη των αρδευτικών δικτύων στο Γερακάρι Ρεθύμνου, ενώ υποσχέσεις έχουν δοθεί και για το φράγμα της Πλακιώτισσας που ενδιαφέρει πάρα πολύ την περιοχή της Μεσαράς.