Το ελληνικό τόξο ξεκινώντας από την Κεφαλονιά, διασχίζει το νότιο Ιόνιο ανατολικά της Πελοποννήσου και περνώντας νότια της Κρήτης καταλήγει στη Ρόδο. Εδώ τα ρίχτερ χτυπoύν με μεγέθη που φθάνουν ακόμη και τους 7,5 βαθμούς. Είναι το όριο επαφής και σύγκλισης της αφρικανικής με την ευρασιατική λιθοσφαιρική πλάκα, που η πρώτη βυθίζεται με ταχύτητα περίπου 4,5 εκατοστών τον χρόνο κάτω από τη δεύτερη, και είναι αυτή η τιτάνια «μάχη» των πλακών στο νότιο Αιγαίο είναι η κύρια αιτία εκδήλωσης των περισσότερων σεισμών στην Ελλάδα.
Το ελληνικό τόξο ξεκινώντας από την Κεφαλονιά, διασχίζει το νότιο Ιόνιο ανατολικά της Πελοποννήσου και περνώντας νότια της Κρήτης καταλήγει στη Ρόδο. Εδώ τα ρίχτερ χτυπoύν με μεγέθη που φθάνουν ακόμη και τους 7,5 βαθμούς. Είναι το όριο επαφής και σύγκλισης της αφρικανικής με την ευρασιατική λιθοσφαιρική πλάκα, που η πρώτη βυθίζεται με ταχύτητα περίπου 4,5 εκατοστών τον χρόνο κάτω από τη δεύτερη, και είναι αυτή η τιτάνια «μάχη» των πλακών στο νότιο Αιγαίο είναι η κύρια αιτία εκδήλωσης των περισσότερων σεισμών στην Ελλάδα.

Διαστάσεις επιδημίας έχουν λάβει πια οι σεισμικές δονήσεις που σημειώνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα στο Αρκαλοχώρι.

Οι σεισμολόγοι εμφανίζονται καθησυχαστικοί και τονίζουν πως πρόκειται για μία φυσιολογική συνέχεια του σεισμού της 27ης Σεπτεμβρίου, ωστόσο, η ανησυχία του κόσμου είναι έκδηλη.

Χθες, στις 11.12 το πρωί σημειώθηκε σεισμική δόνηση 4,5 της κλίμακας Ρίχτερ και έγινε αισθητή σε όλη την ανατολική Κρήτη. Σύμφωνα με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Αθηνών, το εστιακό βάθος ήταν 14,5 χιλιόμετρα και το επίκεντρο 3 χιλιομέτρων ΝΔ του Αρκαλοχωρίου. Ήταν μόνο η αρχή αφού, καθ’όλη την διάρκεια της ημέρας, ο Εγκέλαδος έδινε το «παρών». Ενδεικτικά αναφέρεται πως στις 5.15 το απόγευμα σημειώθηκε σεισμική δόνηση έντασης 4 ρίχτερ, 6 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Αρκαλοχωρίου με εστιακό βάθος τα 14,4 χιλιόμετρα.

Μετασεισμική ακολουθία

“Οι σεισμοί αυτοί θεωρούμε ότι είναι μέσα στο πλαίσιο της μετασεισμικής ακολουθίας” τονίζει ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, Ευθύμης Λέκκας.

Όπως είπε, “το θετικό είναι ότι οι σεισμοί έχουν… μετακινηθεί προς το νότιο τμήμα του ρήγματος. Εκεί είναι περιοχές αραιοκατοικημένες και δεν υπάρχουν πολλοί κατοικημένοι χώροι. Οπότε και να γίνει κάτι μεγαλύτερο από τα 4,5 Ρίχτερ που έχουν σημειωθεί έως τώρα, δεν μας ανησυχεί. Το θετικό είναι ότι οι σεισμοί “απομακρύνονται” από το Αρκαλοχώρι”.

Ο κ. Λέκκας
Ο κ. Λέκκας

Σύμφωνα με τον κ. Λέκκα, “η μετασεισμική ακολουθία δεν ακολουθεί μια γεωμετρική πορεία. Είναι πολύπλοκη, έχει εξάρσεις και υφέσεις”.

Σε ερώτηση σχετικά με την απόφαση για κλείσιμο των σχολείων, ο κ. Λέκκας τόνισε ότι “περισσότερο είναι για ψυχολογικούς λόγους”.

Στη μετασεισμική ακολουθία του ισχυρού σεισμού 5,8 ρίχτερ στο Αρκαλοχώρι στις 27 Σεπτεμβρίου εντάσσονται οι δύο σεισμικές δονήσεις μέχρι 4,5 ρίχτερ που σημειώθηκαν χθες στην περιοχή με επίκεντρο το νότιο τμήμα του ρήγματος, δήλωσε ο καθηγητής Άκης Τσελέντης, διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Αθηνών.

Ο πρώτος σεισμός σημειώθηκε στις 11.12 το πρωί και ο δεύτερος στις 11.38 με επίκεντρο 3 χλμ. ΝΔ του Αρκαλοχωρίου.

Ο κ. Τσελέντης

Ο κ. Τσελέντης συνέστησε στους κατοίκους να είναι ψύχραιμοι αλλά προσεκτικοί και να τηρούν όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα ενώ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο ενός νέου σεισμού μεγέθους μέχρι 5 ρίχτερ από το ίδιο επίκεντρο.

Ο σεισμολόγος και μέλος της Επιτροπής Εκτίμησης Σεισμικού Κινδύνου, κ. Γεράσιμος Παπαδόπουλος, αναφέρει, για τη στατιστική των μετασεισμών στο Αρκαλοχώρι, πως μέχρι τώρα το εθνικό σεισμογραφικό δίκτυο έχει προσδιορίσει συνολικά 1474 μετασεισμούς, 461 μεγέθους κάτω των 2 ρίχτερ, 852 μεγέθους 2 και άνω, 180 μεγέθους 3 ρίχτερ και άνω, 15 μεγέθους 4 και άνω, έναν μεγέθους 5 και άνω (5,3).

Ο κ. Παπαδόπουλος
Ο κ. Φασουλάς

Σίγουρα έχουν διαφύγει τον προσδιορισμό αρκετοί μεγέθους κάτω των 2 ρίχτερ για διάφορους λόγους.

Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «όπως στην επιδημία ο ένας κολλάει πολλούς άλλους, έτσι και ο κάθε σχετικά δυνατός μετασεισμός προκαλεί τους δικούς του μετασεισμούς. Και εμφανίζεται κάθε τόσο έξαρση μετασεισμών, όπως σήμερα(χθες) στο Αρκαλοχώρι. Και όλοι μαζί μετασεισμοί του κύριου».

Σημειώνει πως από την πρώτη ημέρα τόνισε ότι «η έντονη φάση μετασεισμών θα διαρκέσει περίπου ένα μήνα και  «οι μετασεισμοί μπορεί να προσεγγίσουν ή να υπερβούν το 5. Την επόμενη μέρα έκανε 5,3 – επαλήθευση. Εξακολουθούμε να διανύουμε περίοδο έντονης μετασεισμικής φάσης. Το ενδεχόμενο και άλλου ισχυρού μετασεισμού (π.χ. γύρω στο 5) δεν έχει εκλείψει, αν και η πιθανότητα τώρα είναι μικρότερη. Συνεπώς, ψυχραιμία και υπομονή».

Το ελληνικό τόξο

Οι τρεις ισχυρές σεισμικές δονήσεις μέσα σε ένα χρονικό διάστημα 23 ημερών, σε Αρκαλοχώρι, Ζάκρο και Κάρπαθο,  δεν είναι πρωτόγνωρο φαινόμενο, όπως αναφέρει ο διευθυντής ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Αστεροσκοπείου Αθηνών, κ. Γεράσιμος Χουλιαράς. «Στην Ελλάδα έχουμε ισχυρές σεισμικές δονήσεις δύο φορές τον χρόνο, Υπενθυμίζω: 6,8 ρίχτερ στη Ζάκυνθο το 2018, 6,7 ρίχτερ σε Σάμο και Κω το 2017, 6,1 ρίχτερ στη Λευκάδα το 2016».

Ο δρ. Γ. Χουλιάρας
Ο δρ. Γ. Χουλιάρας

Ο ίδιος, σπεύδει να υπενθυμίσει, αναφερόμενος στα σεισμολογικά στοιχεία που είχε στη διάθεσή του ήδη από τον περασμένο Ιούλιο, ότι υπήρχαν ενδείξεις πως κάτι δεν πήγαινε καλά στην περιοχή της Κρήτης, και προσθέτει: «Δεν με είχαν καλέσει στην Επιτροπή Σεισμικού Κινδύνου για να τους παρουσιάσω τα στοιχεία».

«Είχαμε τρία σεισμικά γεγονότα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ο σεισμός δεν είναι ένα φαινόμενο που μπορεί κανείς να το σταματήσει, ωστόσο το ”κλειδί” βρίσκεται στην αντιμετώπιση με σωστή δόμηση. Τα κτήρια της επαρχίας βρίσκονται σε απαράδεκτη κατάσταση. Είναι μια περίοδος αυξημένης σεισμικής δραστηριότητας που μας λέει ότι πρέπει να βρισκόμαστε σε επιφυλακή τόσο εμείς, όσο φυσικά και η Πολιτική Προστασία», υπογραμμίζει ο ίδιος και δηλώνει, μεταξύ άλλων: «Διανύουμε όντως, περίοδο έντονων σεισμών».

«Χρειάζεται αυξημένη προσοχή ο χώρος με λεπτομερή παρακολούθηση και καθημερινή ανάλυση της σεισμικότητας».

Χαρακτήρισε, δε, θετική εξέλιξη το γεγονός ότι απελευθερώνονται τόσο μεγάλες και ισχυρές τάσεις στην περιοχή. «Το φαινόμενο βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία αλλά πρέπει να αλλάξει ο αντισεισμικός κανονισμός».

Όλα τα τελευταία σεισμικά φαινόμενα, όπως αναλύει ο επιστήμονας, αφορούν περιοχές που διαπερνά το ελληνικό τόξο, με τον ίδιο να σπεύδει να διευκρινίσει ότι το «τριπλό» σεισμικό φαινόμενο δεν είναι σε καμία περίπτωση σπάνιο, υπενθυμίζοντας και την πρόσφατη ισχυρή σεισμική δόνηση των 7 ρίχτερ στη Σάμο στις 30 Οκτωβρίου του 2020.

«Όλη η διέγερση ξεκίνησε από τη σεισμική δόνηση στη Σάμο»,αποκαλύπτει.

Χαρακτηριστικό της ισχύος της ήταν ότι έγινε ιδιαίτερα αισθητή και στην Αττική, αλλά και σε πολλές περιοχές της ηπειρωτικής και νησιωτικής χώρας, ενώ είχε μεγάλη διάρκεια.

«Οι δύο τελευταίες σεισμικές δονήσεις στη χώρα μας πριν από λίγες ημέρες είναι σε γειτονικά ρήγματα του ελληνικού τόξου, πάνω στην περιοχή σύγκλισης των λιθοσφαιρικών πλακών σε γειτονικά ρήγματα της περιοχής υποβύθισης της αφρικανικής πλάκας κάτω από ευρασιατική, δηλαδή την πλάκα του Αιγαίου.

Όλοι αυτοί οι σεισμοί που συμβαίνουν στην περιοχή του τόξου υπόκεινται στους ίδιους κανόνες. Ο χθεσινός σεισμός είναι κι αυτός στο ίδιο πλαίσιο σύγκλισης των λιθοσφαιρικών πλακών. Το ελληνικό τόξο είναι η περιοχή που συναντιούνται η ευρασιατική με την αφρικανική πλάκα και αυτό έχει ως αποτέλεσμα κάποιες αυξημένες τάσεις εντός του ελληνικού χώρου για τη γένεση ισχυρών σεισμών»,επισημαίνει.

Κοινώς, οι σεισμοί στην Κρήτη οφείλονται στη σύγκρουση δύο αχανών κομματιών γης: Της αφρικανικής και της ευρασιατικής «πλάκας». Καθώς κινούνται με αντίθετη φορά η μία προς την άλλην, η αφρικανική πλάκα βυθίζεται κάτω από την ευρασιατική, σε μια διεργασία που εξελίσσεται ακατάπαυστα επί εκατομμύρια χρόνια.

Ο αναπληρωτής διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Βασίλης Καραστάθης
ο κ. Καραστάθης

αναφέρει πως το μόνο βέβαιο μέχρι στιγμής είναι ότι όλα τα σεισμικά φαινόμενα των τελευταίων μηνών, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο αφορούν περιοχές που διαπερνά το λεγόμενο ελληνικό τόξο.

«Οι δύο τελευταίες σεισμικές δονήσεις είναι σε γειτονικά ρήγματα του ελληνικού τόξου, πάνω στην περιοχή σύγκλισης των λιθοσφαιρικών πλακών σε γειτονικά ρήγματα της περιοχής υποβύθισης της αφρικανικής πλάκας κάτω από την ευρασιατική, δηλαδή την πλάκα του Αιγαίου.

«Και ο σεισμός στον θαλάσσιο χώρο της Πύλου της περασμένης εβδομάδας ανήκει στην περιφέρεια του ελληνικού τόξου η οποία ξεκινά από την Κεφαλλονιά, διέρχεται γύρω-γύρω από τη Μεσσηνία, κατεβαίνει κάτω νότια της Κρήτης και καταλήγει στη Ρόδο. Ολοι αυτοί οι σεισμοί που συμβαίνουν στην περιοχή του τόξου υπόκεινται στους ίδιους κανόνες».

«Ο χθεσινός (της Τετάρτης) σεισμός είναι κι αυτός στο ίδιο πλαίσιο σύγκλισης των λιθοσφαιρικών πλακών. Το ελληνικό τόξο είναι η γειτονιά του Εγκέλαδου. Είναι η περιοχή που συναντιούνται η ευρασιατική με την αφρικανική πλάκα και ως εκ τούτου εκεί έχουμε κάποιες αυξημένες τάσεις εντός του ελληνικού χώρου και έχουμε τη γένεση ισχυρών σεισμών» καταλήγει ο αναπληρωτής διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου.