Ένα καφενείο – μια ολόκληρη ιστορία ο «Σαρανταυγάς» στο Ηράκλειο

Κάθε φορά που μπαίνεις μέσα στο καφενείο του «Σαρανταυγά» αισθάνεσαι πως κάνεις ένα ταξίδι στο χρόνο.

Η αίσθηση είναι τόσο περίεργη, αλλά συνάμα και τόσο νοσταλγική που είναι λες και μέσα σου ξύπνησαν οι παιδικές σου μνήμες, οι οποίες μπερδεύτηκαν όμορφα με τις μνήμες του παππού σου, όταν η μπίρα ακόμα γράφονταν με «υ» και είχε άλλη γεύση κι όταν μια τομάτα, λίγη κρητική γραβιέρα και μια σαρδέλα παστή, ήταν αρκετές για να μεταφέρουν όλη την αγάπη των ανθρώπων κι όλη τη ζεστασιά μιας όμορφης πόλης στον ουρανίσκο.

Ο «Σαρανταυγάς» στέκεται αγέρωχος μέσα στο πέρασμα των χρόνων κάπου στη 1866 ή κατά το κοινώς λεγόμενο «μέσα στην αγορά» εδώ και σχεδόν έναν αιώνα.

Από το 1924 για την ακρίβεια, όταν ο ιδρυτής και πρώτος ιδιοκτήτης Γιώργος Σταθάκης, επέστρεψε από τη Σμύρνη όπου υπηρετούσε ως χωροφύλακας και θέλησε να ανοίξει μια δική του επιχείρηση για να επιβιώσει. Ασφαλώς όταν σήκωνε για πρώτη φορά τα «κεμπέκια» του το καφενείο, κανείς δεν γνώριζε ή πίστευε πως θα έφθανε μέχρι σήμερα.

 

Σε ένα «σήμερα» που τίποτα δεν έχει αλλάξει και τίποτα δεν είναι όπως παλιά. Για την ακρίβεια, έχει υπάρξει μια μεγάλη αλλαγή. Το καφενείο του «Σαρανταυγά» μετά από 100 σχεδόν χρόνια απέκτησε τη δική του τουαλέτα – μνημείο.

Και λέμε «μνημείο» διότι στους τρεις τοίχους της, χωρά κυριολεκτικά η ιστορία 100 χρόνων. Κάθε τοίχος έχει τη δική του ιστορία, αφού οι ιδιοκτήτες κράτησαν αυτούσιο ένα τμήμα όπως ήταν το 1924, ένα ακόμα μετά από κάποιες διορθωτικές αλλαγές κι ένα τμήμα από το σήμερα μετά την τελευταία αναπαλαίωση.

Κατά τα άλλα, ο σεβασμός στην ιστορικότητα του καφενείου, δεν έχει ακολουθήσει τους νεοτερισμούς και τις αλλαγές που ακολούθησε η 1866. Μένει το ίδιο παραδοσιακό, το ίδιο όμορφο και το ίδιο καφενείο που ήταν από την αρχή.

 

Με παραδοσιακούς μεζέδες μπίρας και ρακής, με ουζάκι, με καθημερινό σπιτικό φαγητό, με καφέ από νωρίς το πρωί και μια ιστορία που το κατατάσσει ανάμεσα στα πέντε παλαιότερα και παραδοσιακότερα καφενεία της Ελλάδας. Η προσέγγιση παραμένει ίδια. Στο καφενείο προσφέρονται συνταγές φτιαγμένες με υλικά και το μεράκι της Κρήτης, από τοπικά μποστάνια και παραγωγούς, αλλά και κάποιες συνταγές που έχουν προσαρμοστεί στο σήμερα, διατηρώντας ωστόσο αναλλοίωτη την αρχική φιλοσοφία του καφενείου.

Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που κάνει το καφενείο του 1924 να ξεχωρίζει μέσα στη βουή του πεζόδρομου, ο οποίος ήταν άλλοτε κέντρο εμπορίου για το Ηράκλειο. Αυτή η ιστορικότητα και η προσήλωση σε μια πιστή φιλοσοφία, είναι που κάνουν το καφενείο του «Σαρανταυγά» να πορεύεται μαζί και με την «Πατρίδα», η οποία συνεχίζει κι έχει μια καθημερινή θέση στο πρώτο τραπέζι του καφενείου, μεταφέροντας τον παλμό της ημέρας με εγκυρότητα και αντικειμενικότητα, όπως κάνει για δεκαετίες.

Μέσα στο πέρασμα αυτών των δεκαετιών, είναι χιλιάδες οι προσωπικότητες που έχουν πιει τον καφέ ή τη ρακή τους στο καφενείο κι είναι ακόμα περισσότερες οι συζητήσεις που έχουν εξελιχθεί. πολιτικοί, βουλευτές, υπουργοί, αθλητές, ηθοποιοί και πλήθος προσωπικοτήτων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, έχουν τιμήσει την παρουσία του «Σαρανταυγά» στο Ηράκλειο κι έχουν ξαποστάσει διαβάζοντας κάποια από τα σημαντικότερα πρωτοσέλιδα της «Π».

«Είναι πιο εύκολο να πούμε ποιοι δεν έχουν περάσει από εδώ παρά ποιοι έχουν περάσει» υποστηρίζουν οι ιδιοκτήτες του καφενείου, που τονίζουν ότι ειδικότερα τις πρώτες δεκαετίες της ζωής του, υπήρξε ένα καφενείο σύναξης καλλιτεχνών, αθλητών και λόγιων της εποχής. Ο Μανώλης Ρασσούλης, ο Γιάννης Γκιονάκης, ο Θανάσης Βέγγος και πολλοί ακόμα, έχουν καθίσει στα παραδοσιακά τραπεζάκια του «Σαρανταυγά».

Από τη στιγμή βέβαια που θα κάτσεις στο καφενείο για να αποσυμπιεστείς από τους ρυθμούς της πόλης, είναι σαν ο χρόνος να σταματά. Είναι σαν να περνάς σε ένα άλλο επίπεδο, όπου η συζήτηση αποκτά άλλο χαρακτήρα κι όπου η χαλαρότητα κερδίζει το άγχος, την πίεση και τις αντιπαραθέσεις.

Κι αυτό ακριβώς είναι ο «Σαρανταυγάς» του σήμερα. Ένας τόπος να ζεις. Ένα σημείο συνάντησης για να απολαύσεις μικρές χαρές, να γεμίσεις μπαταρίες και να συνεχίσεις.