Γιατί οι Βρυξέλλες είναι αρνητικές
Κατ’ αρχήν «όχι» είπαν οι Βρυξέλλες στην Ελλάδα αναφορικά με τη χρηματοδότηση του νέου Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης, ο οποίος είχε προταθεί να χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ενώ όμως η ελληνική πλευρά και το αρμόδιο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών είχαν επενδύσει πολλά στην χρηματοδότηση του συγκεκριμένου έργου, μέσω ευρωπαϊκών πόρων, κάτι τέτοιο φαίνεται ότι απομακρύνεται ως σενάριο. Αυτό συμβαίνει διότι οι Βρυξέλλες δεν θέλουν να χρηματοδοτήσουν από το Ταμείο Ανάκαμψης έργα τα οποία σχετίζονται με τις οδικές υποδομές.
Υπενθυμίζεται ότι, η ελληνική πλευρά είχε προτείνει προς χρηματοδότηση εκτός από τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης και τον Β65, ωστόσο οι ευρωπαϊκές Αρχές αρνήθηκαν να χρηματοδοτήσουν τα συγκεκριμένα έργα σε πρώτη φάση. Η διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη και οι διαβουλεύσεις συνεχίζονται, οπότε κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει ποια έργα θα χρηματοδοτηθούν τελικά και ποια όχι.
Υπενθυμίζεται ότι η αρχική πρόταση της Ελλάδας για χρηματοδότηση δημόσιων έργων εθνικής σημασίας είχε αρχικό προϋπολογισμό 28 δισεκατομμυρίων ευρώ, έναντι δεσμευμένων πόρων 16,4 δισεκατομμυρίων.
Η ελληνική πλευρά είχε υπερδεσμεύσει σκόπιμα επιπλέον ποσά, ούτως ώστε να μπορούν στη συνέχεια να αφαιρεθούν τα έργα που δεν βρίσκουν σύμφωνη της Ευρωπαϊκή Ένωση και αφορούσαν σε ποσοστό 20 % ψηφιακά έργα και 37 % έργα πράσινης μετάβασης, αλλά και την ελληνική πλευρά σε σχέση με έργα που δεν θα μπορούσαν να έχουν ωριμάσει. Την ίδια στιγμή υπήρχε και το ζήτημα των χρονοδιαγραμμάτων υλοποίησης τα οποία επίσης αποτελούσαν πεδίο προβληματισμού.
Ενώ όμως η ελληνική πλευρά γνώριζε το ότι, πολλά από τα έργα τα οποία είχαν κατατεθεί δεν θα ενταχθούν, αφού υπάγονται στις υπερδεσμεύσεις, δεν περίμενε πως θα τεθεί εκτός το έργο του νέου Βόρειου Οδικού Άξονα, για το οποίο μάλιστα υπήρχαν αρκετές δηλώσεις σύμφωνα με τις οποίες η δέσμευση πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης θεωρούταν βέβαιη.
Το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα παραμένει άγνωστο, ωστόσο δεν μπορεί να θεωρηθεί καλή εξέλιξη το ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση λέει αρχικά «όχι» σε ένα σχέδιο που η Ελλάδα θεωρούσε δεδομένο. Βέβαια τα έργα οδικών υποδομών δεν ήταν τα μόνα που τέθηκαν εκτός αρχικού πλάνου χρηματοδότησης.
Εμπλοκή υπήρξε και με το θέμα των σιδηροδρόμων καθώς, έγινε κατ’ αρχήν αποδεκτός ο εξηλεκτρισμός σε τμήματα του βασικού δικτύου, αλλά κρίνονται μη συμβατές προς χρηματοδότηση οι επεκτάσεις του.
Θέμα υπήρξε και με το φυσικό αέριο, αφού προτάσεις επέκταση των δικτύων φυσικού αερίου απορρίφθηκαν από τις επιλεξιμότητες του Ταμείου Ανάπτυξης, καθώς η αύξηση της κατανάλωσης φυσικού αερίου δεν συνάδει με τις κατευθύνσεις της πράσινης ατζέντας της ΕΕ.
Ασύμβατη για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης κρίθηκε και η ενδιάμεση λύση για θέρμανση των περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας αλλά και της Πελοποννήσου μέσω γεωθερμίας μέχρι το καύσιμο να αντικατασταθεί με το απολύτως οικολογικό υδρογόνο. Ευτυχώς εδώ βρέθηκε λύση, να χρηματοδοτηθεί το έργο από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, αλλά όχι από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Είναι γνωστό πάντως, ότι στα έργα που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης υπάρχουν αυστηρές προδιαγραφές σε ό,τι αφορά τις κατευθύνσεις χρηματοδότησης και το τελικό αποτέλεσμα.
Επίσης, είναι εξαιρετικά δύσκολο να αλλάξει η Ελλάδα και οι άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ένα ενταγμένο έργο. Κι αυτό γιατί, για να γίνει μια αλλαγή δεν φτάνει η έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά χρειάζεται επίσης η έγκριση και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Για όλους αυτούς τους λόγους γίνεται η προετοιμασία, για να μην χαθεί χρόνος και χρήμα.