Σοβαρά ζητήματα συνταγματικότητας με την ευθεία παραβίαση του άρθρου 17 του Συντάγματος για την προστασία της ιδιοκτησίας, προκαλεί το νέο Προεδρικό Διάταγμα που συρρικνώνει τους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων, σύμφωνα με το Δικηγορικό Σύλλογο Ηρακλείου που με σχετική ανακοίνωσή του καλεί την Κυβέρνηση να κατοχυρώσει άμεσα όλα τα υφιστάμενα δικαιώματα των ιδιοκτητών και να διαφυλάξει χωρίς εκπτώσεις και εξαιρέσεις την οικοδομησιμότητα για ακίνητα που ήδη πληρούν τις προϋποθέσεις, με βάση το μέχρι σήμερα νομικό και πολεοδομικό καθεστώς.
Ειδικότερα, ο Δικηγορικός Σύλλογος Ηρακλείου στη σχετική ανακοίνωσή του «εκφράζει τον έντονο προβληματισμό του για την θέσπιση του Π.Δ. (Τεύχος Δ’) 194/15.04.2025 που θα αλλάξει άρδην την υφιστάμενη κατάσταση οικοδομησιμότητας και αρτιότητας στις περιουσίες των Ελλήνων πολιτών σε χιλιάδες οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων, περιαστικούς και μη, βλάπτοντας ιδιαίτερα και την περιοχή του Ηρακλείου. Οι πολίτες, κατά σφοδρή παραβίαση της αρχής της ασφάλειας δικαίου, θα υποστούν απροσδόκητα και εν πολλοίς αδικαιολόγητα την αλλαγή των κανόνων δόμησης και αρτιότητας, με μεγάλη οικονομική βλάβη σε θεμελιωμένα από δεκαετίες εμπράγματα δικαιώματά τους. Με το παραπάνω διάταγμα εγείρονται σοβαρά ζητήματα συνταγματικότητας με την ευθεία παραβίαση του άρθρου 17 του Συντάγματος για την προστασία της ιδιοκτησίας αλλά επίσης και της αρχής της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης των πολιτών, οι οποίοι κατέχοντας με ποικίλους τρόπους ακίνητα εντός ορίων οικισμών και αποκτώντας τα με αξία οικοπέδων, εύλογα προσδοκούσαν τη μη απώλεια των δικαιωμάτων τους. Το ζήτημα απασχόλησε την Ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας κατά τη συνεδρίαση της 3-5-2025, κατόπιν εισήγησης του προέδρου του Δ.Σ.Η. κ. Νίκου Λογοθέτη, η ρητή δε θέση της περιλαμβάνεται στην από 4-5-2025 ανακοίνωση των αποφάσεών της. Ο Δ.Σ.Η. καλεί την Κυβέρνηση να κατοχυρώσει άμεσα όλα τα υφιστάμενα δικαιώματα των ιδιοκτητών και να διαφυλάξει χωρίς εκπτώσεις και εξαιρέσεις την οικοδομησιμότητα για ακίνητα που ήδη πληρούν τις προϋποθέσεις, με βάση το μέχρι σήμερα νομικό και πολεοδομικό καθεστώς».
Για το επίμαχο Προεδρικό Διάταγμα της συρρίκνωσης των ορίων των οικισμών,η επικεφαλής της παράταξης «Ηράκλειο Για Σένα» Μαρία Καναβάκη,απευθύνει κάλεσμα στηνΚυβέρνηση να το αποσύρει και να ασχοληθεί σοβαρά με ένα ολοκληρωμένο και δίκαιο χωροταξικό σχεδιασμό για όλους και όχι για λίγους. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει,«το Προεδρικό Διάταγμα 194/2025 που αφορά στην οριοθέτηση των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων, εμφανίστηκε αιφνιδιαστικά χωρίς έχει προηγηθεί δημόσιος διάλογος και διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες, τους αρμόδιους φορείς, τα επιμελητήρια και τον τεχνικό κόσμο και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Η Κυβέρνηση πρέπει να μας απαντήσει στα εξής ερωτήματα:
- Πόσοι και ποιοι οικισμοί επηρεάζονται, και σε ποιες περιοχές;
- Υπάρχει εκτίμηση για το μέγεθος της ζημιάς σε μικροϊδιοκτήτες έναντι όσων ωφελούνται;
- Γιατί αγνοήθηκαν οι παραδοσιακοί και προϋφιστάμενοι του 1923 οικισμοί χωρίς θεσμική θωράκιση;
- Θα υπάρξει άμεση αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου με μεταβατικές διατάξεις και εξαιρέσεις για ιστορικούς οικισμούς;
- Προβλέπεται ενίσχυση των ΟΤΑ για την επιτάχυνση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων;
- Ποια άμεσα διορθωτικά μέτρα σκοπεύει να λάβει η Κυβέρνηση; Η εφαρμογή του εν λόγω Π.Δ. οδηγεί σε κοινωνικές ανισότητες και αδικίες, σε ανισόρροπη ανάπτυξη, σε οικιστικό αποκλεισμό και σε απαξίωση της αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας, αλλά και στην ερήμωση και την εγκατάλειψη της υπαίθρου και μάλιστα την ώρα που το δημογραφικό είναι ένα σοβαρό ζήτημα, όπως επίσης σημαντικό θέμα είναι και η αναγέννηση της υπαίθρου. Και δεν είναι η πρώτη φορά που η Κυβέρνηση μας ξαφνιάζει όχι ευχάριστα και ερήμην μας. Υπενθυμίζουμε επιγραμματικά κάποια παραδείγματα, όπως: Την κατάργηση των Νομικών Προσώπων των Δήμων την περίοδο των τελευταίων αυτοδιοικητικών εκλογών σχεδόν εν κρυπτώ, καθώς τότε η προσοχή και τα βλέμματα όλων ήταν στραμμένα στις εκλογές, το Πρόγραμμα ΑΠΟΛΛΩΝ που αναγκάστηκε να συμμετέχει η Τοπική Αυτοδιοίκηση και πολλά ακόμη που προχωρούν χωρίς η Κυβέρνηση να μας ακούει και να μας λαμβάνει υπόψη της».