Όλοι έχουμε στον κύκλο μας λίγο έως πολύ, ανθρώπους που έχουν δημιουργήσει την δική τους επιχείρηση.
Γύρω από την επιχειρηματικότητα και κυρίως για τους όρους που αυτή λειτουργεί, έχουν δημιουργηθεί διάφορα στερεότυπα που είτε έχουν πραγματική βάση είτε πρόκειται για αφηγήματα που κινούνται στη σφαίρα του αστικού μύθου.
Το patris.gr συνομίλησε με τον Κωνσταντίνο Βασάκη, συνιδρυτή του Μη Κερδοσκοπικού Οργανισμού “Bizrupt” και Επίκουρο καθηγητή, στο Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, με στόχο να βάλουμε όσο περισσότερα πράγματα γίνεται σε μια πιο ρεαλιστική και πραγματική βάση.
Το Bizrupt μέσω της πλούσιας δραστηριότητας που έχει αναπτύξει σε όλη την Κρήτη τα 8 χρόνια που λειτουργεί, έχει εξάγει διάφορα συμπεράσματα, πάνω στα οποία έχει δομήσει σε σημαντικό βαθμό και τις ίδιες τις δράσεις του.
Μία από τις τάσεις της εποχής στο κομμάτι του επιχειρείν και στην Κρήτη, ειδικά μετά την πανδημία της Covid είναι ότι πολλοί άνθρωποι από το σπίτι τους άρχισαν να δουλεύουν ως ελεύθεροι επαγγελματίες (freelancers).
«Οι ατομικές επιχειρήσεις είναι πλέον πολλές και είναι πολύ ενδιαφέρον αυτό γιατί αποτυπώνει μια ξεκάθαρη τάση» σχολιάζει ο Κωνσταντίνος Βασάκης.
Οι περισσότερες επιχειρηματικές ιδέες στο σήμερα, στρέφονται προς το κομμάτι των υπηρεσιών, όπως για παράδειγμα το marketing και η ανάπτυξη ιστοσελίδων.
Στην Κρήτη όπως είναι αναμενόμενο οι επιχειρήσεις κινούνται επίσης και γύρω από τον τουρισμό, με μια διαφοροποίηση σε σχέση με το παρελθόν, όπως εξηγεί ο Κωνσταντίνος Βασάκης, καθώς δεν υπάρχει τόσο η λογική του καταλύματος αλλά πιο πολύ των υπηρεσιών γύρω από το τουριστικό κομμάτι.
«Υπάρχει μια στροφή προς ένα μοντέλο βιώσιμου τουρισμού, αυτή είναι μια πιο φρέσκια και πιο καινοτόμος προσέγγιση» αναφέρει ο Κωνσταντίνος Βασάκης.
Αξιοσημείωτη τάση, είναι ότι πολλές γυναίκες -κατά κύριο λόγο- ξεκινούν δικές τους επιχειρήσεις, προωθώντας δικές τους χειροτεχνίες και γενικά δικά τους προϊόντα.
Στο ερώτημα γιατί ο κόσμος στρέφεται περισσότερο προς το επιχειρείν και πιο συγκεκριμένα προς τις ατομικές επιχειρήσεις, ο Κωνσταντίνος Βασάκης εκτιμά ότι λόγος είναι το κομμάτι της ελευθερίας.
«Ειδικά η Gen Z, σε σχέση με τις άλλες γενιές, εκτιμά πολύ το εργασιακό περιβάλλον και το πώς θα βρει ισορροπία μεταξύ εργασίας και ζωής/ελεύθερου χρόνου και αυτό είναι κάτι θετικό».
Επίσης, όπως εξηγεί ο συνιδρυτής του Bizrupt, οι ευκαιρίες που δίνονται στον κόσμο να αναπτύξει δραστηριότητες είναι περιορισμένες ειδικά στην Κρήτη.
«Οπότε αν δεν έχεις ευκαιρίες, πρέπει να τις δημιουργήσεις και εκεί μπορείς να βρεις πολλές φορές ομοϊδεάτες» είναι η χαρακτηριστική αναφορά του Κωνσταντίνου Βασάκη.
Ένα τέτοιο μονοπάτι, σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Βασάκη σου προσφέρει ευελιξία, ελευθερία και ευκαιρία να κάνεις αυτό που αγαπάς και σου αρέσει και σου δίνει και σαν ηθική ικανοποίηση, ότι είσαι δημιουργικός.
Τα δεδομένα έχουν αλλάξει στο πώς κάνεις μια επιχείρηση όπως εξηγεί ο Κωνσταντίνος Βασάκης. «Μπορείς με ένα πολύ χαμηλό κεφάλαιο να κάνεις επιχείρηση. από το σπίτι σου, μπορείς να έχεις εικονική έδρα. Δεν υπάρχει πια αυτή η υποχρέωση ενός φυσικού χώρου, ενός καταστήματος, δεν θέλει πλέον πολλές εκατοντάδες ευρώ, απλά δική σου δουλειά. Το σταθερό κόστος του να δημιουργήσεις μια επιχείρηση είναι μικρότερο».
«Υπάρχει ένας μύθος, αυτή η η αντίληψη ότι για να γίνεις επιχειρηματίας, πρέπει να δαπανήσεις τεράστια ποσά. Γι’ αυτό υπάρχουν όλες αυτές οι μεθοδολογίες, τα προγράμματα υποστήριξης για να μην κάνεις οποιαδήποτε λάθος κίνηση» συμπληρώνει ο Κωνσταντίνος Βασάκης και εδώ είναι που έρχεται ο ρόλος του Bizrupt.
Οι πυλώνες του Bizrupt
Tο Bizrupt λοιπόν, είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός, που ιδρύθηκε το 2017 στην Κρήτη και λειτουργεί ως ένα σημείο αναφοράς (hub) για την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα.
Όραμα του είναι η δημιουργία ενός ισχυρού οικοσυστήματος καινοτομίας και επιχειρηματικότητας στην Ελληνική περιφέρεια, με στόχο τη συνεχόμενη και βιώσιμη ανάπτυξη για ένα καλύτερο μέλλον. Αποστολή του Bizrupt είναι η ωρίμανση επιχειρηματικών ιδεών και η ανάπτυξη της κουλτούρας επιχειρηματικότητας στην ελληνική περιφέρεια.
Η υλοποίηση αυτής της αποστολής περνάει μέσα από τρεις πυλώνες.
Ο πρώτος πυλώνας, είναι η ενίσχυση της επιχειρηματικής κουλτούρας, όπου εκεί εντάσσονται όλες οι εκδηλώσεις και οι δράσεις που έχουν να κάνουν με την έμπνευση, την αλληλεπίδραση των ανθρώπων αλλά και την δικτύωση. Εκεί περιλαμβάνονται events θεσμοί όπως το Open Coffee Heraklion και το Fuckup Nights Crete.
Στο Bizrupt επίσης τρέχει ένα πρόγραμμα εφηβικής επιχειρηματικότητας, το Ignite Teens, που υφίσταται ήδη τρία χρόνια και πάει για τον τέταρτο. Περιλαμβάνει δράσεις που είναι ειδικά σχεδιασμένες για μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου, με μικρά workshops σε σχολεία και summer camps μαθητές. Εκεί οι μαθητές εξοικειώνονται με όρους όπως η επιχειρηματικότητα, η βιώσιμη ανάπτυξη και η τεχνητή νοημοσύνη.
Πρακτικά, όπως λέει ο Κωνσταντίνος Βασάκης, τα παιδιά βλέπουν πώς μπορούν να δουλέψουν ώστε να δημιουργήσουν αξία για τον τόπο και την κοινωνία.
Το πρόγραμμα Ignite Teens έχει σημαντική απήχηση, αρκεί να σημειωθεί ότι το περασμένο καλοκαίρι πέρασαν από αυτό, 60 μαθητές γυμνασίου και λυκείου.
«Θέλουμε να διαμορφώσουμε τους υπεύθυνους ηγέτες του μέλλοντος, της κοινωνικής ευθύνης, της περιβαλλοντικής συνείδησης. Παρατηρούμε πως όσο πιο νωρίς πάρουν τα παιδιά ερεθίσματα γύρω από το κομμάτι της επιχειρηματικότητας τόσο πιο συνειδητοποιημένα πάνε στο κομμάτι του επαγγελματικού προσανατολισμού» σχολιάζει για το Ignite Teens ο Κωνσταντίνος Βασάκης.
Σε αυτό το πρόγραμμα οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να πειραματιστούν, εξηγεί ο Κωνσταντίνος Βασάκης και συμπληρώνει ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα έχει μεγάλη προοπτική, καθώς όπως είναι γνωστό σε καμία βαθμίδα της εκπαίδευσης δεν εμφανίζεται η επιχειρηματικότητα.
«Δεν υπάρχει καθόλου σαν επιλογή καριέρας, ότι μπορείς να ακολουθήσεις αυτό το μονοπάτι» είναι το σχόλιο του Κωνσταντίνου Βασάκη.
Στον δεύτερο πυλώνα που αναπτύσσει το Bizrupt βρίσκεται το κομμάτι της ωρίμανσης των επιχειρηματικών ιδεών. Εδώ, το Bizrupt τρέχει διάφορα δομημένα προγράμματα που παρέχουν όλα τα εργαλεία, τις γνώσεις και την καθοδήγηση που χρειάζονται οι άνθρωποι που έχουν τις επιχειρηματικές ιδέες ώστε να τις φέρουν στην αγορά.
Το μεγαλύτερο πρόγραμμα με το όνομα Fundit έχει κλείσει 30 κύκλους προγραμμάτων για νεανική επιχειρηματικότητα (18 έως 35 ετών) και έχει έναν αρκετά μεγάλο αριθμό ωφελουμένων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει συλλέξει το Bizrupt για το συγκεκριμένο πρόγραμμα, είναι 2,500 άτομα τα οποία έχουν παρακολουθήσει προγράμματα και workshops και έχουν ξεκινήσει πάνω από 120 νέες επιχειρήσεις. Την ίδια στιγμή έχουν δημιουργηθεί 300 νέες θέσεις εργασίας.
«Σε αυτό το πρόγραμμα οι άνθρωποι εξερευνούν τον κόσμο του επιχειρείν. Είναι σημαντικό να καταλάβουν ότι αυτό είναι κάτι που τους ταιριάζει. Κατά πόσο είναι η κατάλληλη στιγμή για να ξεκινήσουν κατά πόσο θα το κάνουν και με τι κατεύθυνση θα το κάνουν» αναλύει ο Κωνσταντίνος Βασάκης.
Το Bizrupt υλοποιεί την απαραίτητη υποστήριξη και καθοδήγηση προς τους επίδοξους επιχειρηματίες από έξι μήνες μέχρι και ένα χρόνο και παρακολουθεί την εξέλιξη τους.
«Πολλοί δεν έχουν ξεκάθαρη εικόνα τι σημαίνει να ανοίξουν μια επιχείρηση» εξηγεί ο Κωνσταντίνος Βασάκης. «Στο Bizrupt δημιουργούμε ένα περιβάλλον ασφαλούς αποτυχίας, ώστε θέλουν να δοκιμάσουν να το κάνουν όσο γίνεται πιο αναίμακτα και απλά. Υπάρχει το ταμπού της αποτυχίας ειδικά σε μικρές κοινωνίες, προσπαθούμε να το ανατρέψουμε»».
Στο πλαίσιο του δεύτερου πυλώνα του Bizrupt, εντάσσονται και δύο ακόμα προγράμματα το Venture Garden Heraklion, το οποίο δεν έχει ηλικιακό περιορισμό, είναι ανοιχτό για να τεστάρει κάποιος τις ιδέες του με εργαλεία και καθοδήγηση, έχει 7 κύκλους και τρέχει μια φορά τον χρόνο και υπάρχει και το Grow Crete.
Ο τρίτος πυλώνας αφορά στην ανάδειξη και προώθηση του τοπικού οικοσυστήματος επιχειρηματικότητας και καινοτομίας.
Εδώ εντάσσονται όλα αυτά τα προγράμματα στα οποία το Bizrupt λειτουργεί ως «κόλλα», όπως εξηγεί ο Κωνσταντίνος Βασάκης, μεταξύ ιδρυμάτων, κοινωνίας, επιχειρήσεων και ανθρώπων που αναζητούν δουλειά.
Το μεγαλύτερο πρόγραμμα είναι το Get Hired, που λειτουργεί σαν μια πλατφόρμα «ταιριάσματος» μεταξύ εργοδοτών και ανθρώπων που αναζητούν δουλειά. Η εξέλιξή του είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα, που ονομάζεται Get Hired Live και όπως αναφέρει ο Κωνσταντίνος Βασάκης θυμίζει την γνωστή πλατφόρμα γνωριμιών, το Tinder και απευθύνεται σε ανθρώπους για ανθρώπους μέχρι 35 ετών που ψάχνουν δουλειά και εταιρειών τεχνολογίας που ψάχνουν να βρουν ταλέντα.
Το πρόγραμμα αυτό δουλεύει πολύ καλά, καθώς έχουν γίνει πολλές προσλήψεις μέσω αυτού.
Αντίστοιχα, τρέχει ένα ακόμα πρόγραμμα για ελεύθερους επαγγελματίες (freelancers), αλλά και ένα πρόγραμμα γυναίκες πάνω στην Τεχνητή Νοημοσύνη. στο πώς μπορούν να το αξιοποιήσουν για την δική τους καριέρα και τη δική τους πορεία.
Στην ερώτηση γιατί το τελευταίο αυτό πρόγραμμα απευθύνεται μόνο σε γυναίκες, ο Κωνσταντίνος Βασάκης απάντησε ότι έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχει πολύ μεγάλο χάσμα, ειδικά στις γυναίκες στο κομμάτι της τεχνολογίας και στις ευκαιρίες που έχουν στην ανάδειξη τεχνολογικών δεξιοτήτων.
Στο ίδιο πλαίσιο, κινείται και ένα project, με χρηματοδότηση από την Google, όπου εκεί το Bizrupt καλύπτει 120 γυναίκες με έμφαση σε σε αυτές που έχουν έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων και ταυτόχρονα είναι νέες μαμάδες, γυναίκες που αναζητούν εργασία, δίνοντας τους κίνητρα και ένα επίδομα.
Θετικές εξελίξεις και εμπόδια στην επιχειρηματικότητα
Σε ότι αφορά, στο αν γίνουν γίνει βήματα προόδου για την προώθηση της επιχειρηματικότητας, ο Κωνσταντίνος Βασάκης απαντάει ότι έχουν διαπιστώσει αρκετά μεγάλη βελτίωση, κυρίως με την αυξανόμενη ψηφιοποίηση των υπηρεσιών, καθώς πολλές γραφειοκρατικές διαδικασίες μπορούν να γίνουν από ένα υπολογιστή και αυτό διευκολύνει εκ των πραγμάτων την καθημερινότητα των επιχειρηματιών.
Υπάρχουν επιδοτήσεις και χρηματοδοτήσεις μέσω των προγραμμάτων της ΔΥΠΑ, ώστε να μπορέσει κάποιος να προχωρήσει μια επιχειρηματική ιδέα, ωστόσο εκεί τα πράγματα κυλάνε αργά, όπως αναφέρει ο Κωνσταντίνος Βασάκης.
«Στο Bizrupt ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να βρουν άλλους τρόπους να χρηματοδοτήσουν τα εγχειρήματα. Είναι σημαντικό να υπάρχει χρηματοδότηση στα πολύ αρχικά στάδια μιας επιχείρησης, ειδικά στην νεοφυή επιχειρηματικότητα, εκεί που υπάρχει μεγαλύτερο ρίσκο» αναφέρει ο Κωνσταντίνος Βασάκης.
«Πρέπει να υπάρχει συνέργεια ιδιωτικού τομέα με δημόσιο με υγιείς όρους, με μια λογική ότι αυτό μπορεί να βοηθήσει στην οικονομική ανάπτυξη και κατ’ επέκταση την κοινωνική ευημερία. Αυτό είναι το ζητούμενο» καταλήγει ο Κωνσταντίνος Βασάκης.
Κουλτούρα συνεργασίας και soft skills
Το patris.gr ρώτησε τον Κωνσταντίνο Βασάκη, αν και σε τι βαθμό υπάρχει η κουλτούρα συνεργασίας, ώστε να γίνουν συμπράξεις και τελικά να προχωρήσουν οι επιχειρηματικές ιδέες. Η απάντησή του είναι ξεκάθαρα αρνητική.
«Δεν έχουμε μάθει να συνεργαζόμαστε, δεν έχουμε αναπτύξει το κομμάτι των επικοινωνιακών δεξιοτήτων, δεν το έχουμε ούτε ως δεξιότητα, ούτε ως κουλτούρα. Είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα το εκπαιδευτικό σύστημα, όπου υπάρχει πιθανότητα να έχεις τελειώσει και το πανεπιστήμιο και να μην έχεις βρεθεί σε μια ομάδα να δουλέψεις μαζί με άλλους».
Ο Κωνσταντίνος Βασάκης λέει ότι και ως καθηγητής στο ΕΛΜΕΠΑ βάζει διαρκώς τους φοιτητές να δουλεύουν σε ομάδες. Στο πρόγραμμα Ignite Teens του Bizrupt «βασική μας προτεραιότητα είναι το πώς θα δουλέψουν τα παιδιά σε ομάδες, χωρίς να γνωρίζονται μεταξύ τους, από διαφορετικές ηλικίες και με διαφορετικό background».
«Τα επονομαζόμενα soft skills είναι συχνά πιο πολύτιμα από τις όποιες τεχνικές γνώσεις», σχολιάζει ο Κωνσταντίνος Βασάκης.
Ο συνιδρυτής του Bizrupt τονίζει την μεγάλη αξία που έχουν οι εκδηλώσεις δικτύωσης, όπως το Open Coffee Heraklion, το ίδιο το Bizrupt άλλωστε είναι μια τέτοια ιστορία και στο πώς ξεκίνησε και στο πώς έφτασε να μετράει 8 χρόνια λειτουργίας.
Η ιστορία του Bizrupt
Το Bizrupt όπως αφηγείται ο Κωνσταντίνος Βασάκης ξεκίνησε από μια προσωπική ανάγκη δική του και της συνιδρύτριας Αλεξάνδρας Καραπιδάκη, όταν γύρισαν από τις σπουδές τους πίσω στο Ηράκλειο.
Η πρώτη τους συνάντηση ήταν σε ένα Tedx Heraklion, όπου ο Κωνσταντίνος Βασάκης ήταν εθελοντής. Και οι δύο έψαχναν να δημιουργήσουν κάτι με μια πιο συστηματική, μορφή, ώστε να φέρνουν κοντά οι οποίοι είναι σε ομόκεντρους κύκλους.
Με τα Fuckup Nights το Bizrupt ξεκίνησε να αποκτάει μια οντότητα και με υλικούς όρους.
«Ήταν μια δική μας αναζήτηση, εμείς δημιουργήσαμε την ευκαιρία, ώστε στην αρχή στο να έχουμε ανθρώπους κοντά μας, να μπορούμε να λέμε ότι είμαστε δημιουργικοί, ότι αναπτύσσουμε καινούργια πράγματα και κατ’ επέκταση στο πώς μπορούμε να βοηθήσουμε περισσότερο κόσμο» εκμυστηρεύεται στο patris.gr ο Κωνσταντίνος Βασάκης.
Και συμπληρώνει: «Μας ενδιέφερε να μπορούμε να έχουμε αντίκτυπο. Μπορώ να αλλάξω 2,3,5 ανθρώπους; Αυτοί θα αλλάξουν κι άλλους και αυτό μας δίνει κίνητρο να συνεχίζουμε».