Από τη Γαύδο θα ξεκινήσει, τον Ιανουάριο του 2026, η νέα επιχείρηση κατεδάφισης αυθαίρετων κατασκευών στην επικράτεια της περιφέρειας Κρήτης. Συνολικά, για το πρώτο εξάμηνο του 2026 έχει προγραμματιστεί η εκτέλεση 46 πρωτοκόλλων κατεδάφισης σε όλη την Κρήτη σε ζώνες αιγιαλού και παραλίας, καθώς και σε δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις, βάσει της νέας εργολαβικής σύμβασης, προϋπολογισμού περίπου 300.000 ευρώ που υπεγράφη μεταξύ της Γραμματέως της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης κυρίας Μαρίας Κοζυράκη και του εκπροσώπου της αναδόχου εταιρείας «ΤΑΛΩΣ ΑΤΕ» κ. Ζαχαρία Αθουσάκη.
Για την εξοικονόμηση πόρων, χρόνου και πόρων οι κατεδαφίσεις θα γίνονται ομαδικά ξεκινώντας από τις αυθαίρετες κατασκευές και τα παράνομα παραπήγματα στα πευκοδάση της Γαύδου, ακολουθώντας το μοντέλο που είχε εφαρμοστεί και στην προστατευόμενη περιοχή του νησιού Χρυσή, κατόπιν αποφάσεων της δασικής υπηρεσίας.
Κατεδαφίσεις πριν την τουριστική σεζόν
Στη συνέχεια, το πρόγραμμα προβλέπει κατεδαφίσεις στους νομούς Ηρακλείου και Λασιθίου, κυρίως σε τουριστικές ζώνες με υψηλή επισκεψιμότητα. Για τον λόγο αυτό, οι αρμόδιες υπηρεσίες επιδιώκουν να «τρέξουν» τις διαδικασίες, ώστε οι εργασίες να έχουν ολοκληρωθεί έως τον Μάιο, πριν από την έναρξη της τουριστικής περιόδου, η οποία θεωρείται κρίσιμη για την οικονομία του νησιού.
Το πάγωμα και η επανεκκίνηση
Αντίστοιχη πρακτική είχε ακολουθηθεί και στην προηγούμενη εργολαβία, η οποία ήταν προϋπολογισμού 1.100.000 ευρώ και είχε υπογραφεί τον Δεκέμβριο του 2021. Ωστόσο, τότε το πρόγραμμα κατεδαφίσεων ανεστάλη πρόωρα. Τον Μάρτιο του 2021, με ρύθμιση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), οι κατεδαφίσεις αυθαιρέτων σε αιγιαλούς και παραλίες «πάγωσαν» σε όλη τη χώρα, με την αιτιολογία της οικονομικής ζημίας των παρανομούντων, λόγω των lockdown κατά την περίοδο της πανδημίας. Η αναστολή παρατάθηκε επανειλημμένα έως τον Μάρτιο του 2023.
Ως αποτέλεσμα, οι διαδικασίες επανεκκίνησαν ουσιαστικά στα μέσα του 2023. Από τότε έως και σήμερα, στο πλαίσιο της προηγούμενης σύμβασης, εκτελέστηκαν 128 κατεδαφίσεις, με απορρόφηση περίπου του 50% του προϋπολογισμού. «Από τα υπόλοιπα έχουμε διαθέσιμα τώρα 300.000 ευρώ για τη νέα εργολαβία. Ουσιαστικά το Πράσινο Ταμείο τα έχει για εμάς διαθέσιμα έως την εξάντλησή τους. Ωστόσο έγινε και πάλι νέος ανοιχτός διαγωνισμός», επισημαίνει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» η κυρία Κοζυράκη.
425 πρωτόκολλα σε εκκρεμότητα στην Κρήτη
Η πλειονότητα των κατεδαφίσεων αφορά κυρίως παράνομες επεκτάσεις καταστημάτων εστίασης. Πρόκειται για επιχειρήσεις που λειτουργούν νόμιμα, αλλά έχουν επεκταθεί αυθαίρετα, καταλαμβάνοντας δημόσιο χώρο σε αιγιαλούς και παραλίες με πέργκολες, τραπεζοκαθίσματα και πρόχειρες κατασκευές. Μικρότερη, αλλά υπαρκτή, είναι και η κατηγορία αυθαιρεσιών σε δάση και δασικές εκτάσεις.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεύθυνσης Τεχνικού Ελέγχου της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, σε όλο το νησί, συνολικά εκκρεμούν 425 πρωτόκολλα κατεδάφισης σε ζώνες αιγιαλού – παραλίας και δασών – αναδασωτέων εκτάσεων.
Το σήριαλ των κατεδαφίσεων
Τα πρωτόκολλα αυτά, όπως και χιλιάδες άλλα σε ολόκληρη τη χώρα, χρειάστηκαν από 10 έως 15 χρόνια για να καταστούν τελεσίδικα και αμετάκλητα. Σε πολλές περιπτώσεις, απαιτείται ακόμη περισσότερος χρόνος για να εκτελεστούν, με χαρακτηριστικά παραδείγματα υποθέσεις που εκκρεμούσαν ακόμη και δύο δεκαετίες για να εκτελεστούν, όπως η περίπτωση του Σχινιά.
Και το βασικό πρόβλημα, σύμφωνα με στελέχη των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, είναι ότι η εικόνα των αυθαιρέτων που περιγράφεται στα παλαιά πρωτόκολλα κατεδάφισης που είχαν εκδοθεί πριν από τρία, πέντε ή δέκα χρόνια δεν ανταποκρίνεται πλέον στην πραγματικότητα. Η πολυετής καθυστέρηση έχει λειτουργήσει ενθαρρυντικά για τους παρανομούντες. Έτσι, κατά τον τεχνικό έλεγχο πριν πιάσει δουλειά η μπουλντόζα, συχνά διαπιστώνεται ότι ένα αυθαίρετο που είχε καταγραφεί, για παράδειγμα, ως 100 τ.μ., έχει στο μεταξύ επεκταθεί στα 200 τ.μ. Ωστόσο, οι υπηρεσίες μπορούν να κατεδαφίσουν μόνο ό,τι προβλέπει το πρωτόκολλο, αφήνοντας το επιπλέον τμήμα ανέπαφο.
Παράλληλα, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου οι κατεδαφίσεις αναστέλλονται λόγω δικαστικών προσφυγών, έντονων τοπικών αντιδράσεων ή και πολιτικών παρεμβάσεων, ενώ έχουν καταγραφεί ακόμη και απειλές κατά εργολαβικών συνεργείων.
Πηγή: ΟΤ