Αυξήσεις οπωρολαχανικών ως 160%!

Με «καπέλο» -σε αρκετές περιπτώσεις- πλήρωσαν το εξάμηνο, από τον Απρίλιο ως και τον Σεπτέμβριο, αρκετά φρούτα και λαχανικά οι Ηρακλειώτες. Όπως προκύπτει από τα επίσημα δελτία τιμών της Περιφέρειας Κρήτης για την Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου, υπήρξαν έντονες διακυμάνσεις στις τιμές, που σε κάποιες περιπτώσεις, όπως είναι τα λεμόνια, έφθασαν και σε αύξηση της τιμής στη λιανική ακόμα και 160%!

Τα στοιχεία που καταγράφονται δείχνουν προϊόντα, που αλλάζουν τιμή σχεδόν από εβδομάδα σε εβδομάδα, άλλοτε λόγω εποχικότητας και άλλοτε λόγω κόστους προμήθειας ή τουριστικής ζήτησης. Δείχνουν κυρίως, όμως, τις εποχές που το καλάθι και κατά συνέπεια το τραπέζι του Ηρακλειώτη καταναλωτή γέμιζε, όταν έβαζαν βαθύτερα το χέρι στην τσέπη.

Έτσι, η σαλάτα αγγούρι ντομάτα ήταν ακριβότερη τον Ιούλιο, ενώ στο τέλος του καλοκαιριού, έπεσαν οι τιμές του κολοκυθιού και στις μελιτζάνες.

Η ανάλυση των δεδομένων δείχνει πως ορισμένα προϊόντα ξεχώρισαν για τις εντυπωσιακές μεταβολές τους -είτε ανοδικές είτε καθοδικές. Από τα λεμόνια που διπλασίασαν την τιμή τους μέσα στο καλοκαίρι, ως τις μπανάνες που υποχώρησαν θεαματικά, δημιουργούν μια κατάσταση «ασανσέρ», με τις τιμές να ανεβοκατεβαίνουν συνεχώς.

Πώς «κινήθηκαν»

Η άνοιξη ξεκίνησε με ήπιες αυξομειώσεις, όμως από τα μέσα Μαΐου, η αγορά μπήκε σε φάση αναταράξεων. Τα λεμόνια εκτοξεύτηκαν, καθώς μειώθηκε η διαθεσιμότητα ντόπιας παραγωγής και αυξήθηκαν οι εισαγωγές, ανεβάζοντας το κόστος στα ράφια. Παράλληλα, οι φράουλες και τα κεράσια πέρασαν στην περίοδο υψηλής τιμής, προτού εξαφανιστούν σταδιακά από την αγορά.

Αντίθετα, τα κολοκύθια, οι πιπεριές και οι μελιτζάνες παρουσίασαν συνεχή αποκλιμάκωση, όσο προχωρούσε το καλοκαίρι. Η αυξημένη εγχώρια προσφορά, οι υψηλές θερμοκρασίες και η αυξημένη παραγωγή από τα θερμοκήπια οδήγησαν σε υπερπροσφορά και ραγδαία πτώση τιμών.

Η ντομάτα Α’ κινήθηκε με ενδιάμεσες διακυμάνσεις· από χαμηλά των 1,49 €/kg στα τέλη Μαΐου, έφτασε κοντά στα 2,03 €/kg τον Ιούλιο, για να επανέλθει γύρω στα 1,70 €/kg το φθινόπωρο. Το αγγούρι, αντίθετα, κινήθηκε ανοδικά από τον Ιούνιο και μετά, δείχνοντας ότι η τουριστική ζήτηση αυξάνει την κατανάλωση των «σαλατικών» προϊόντων.

Στα φρούτα, οι μπανάνες και τα νεκταρίνια είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα καθοδικής πορείας. Η πρώτη επωφελήθηκε από βελτίωση στις μεταφορές και μειωμένο κόστος εισαγωγής, ενώ τα δεύτερα «ξεφούσκωσαν» μετά την καλοκαιρινή αιχμή. Τα μήλα Στάρκιν, από την άλλη, ενισχύθηκαν έντονα τον Σεπτέμβριο με την έναρξη της νέας συγκομιδής.

• Λεμόνια — από 1,09 €/kg (αρχές Απριλίου) έως 2,84 €/kg (Ιούλιος) → ≈+160%.

Ισχυρή ανοδική πίεση στην καρδιά του καλοκαιριού, με ήπια αποκλιμάκωση προς Σεπτέμβριο.

• Φράουλες (κιλό) — από 4,00 €/kg (Απρίλιος) έως 9,00 €/kg (Ιούλιος/Αύγουστος) → ≈+125%.

Έντονη εποχικότητα και διαφοροποίηση προέλευσης/διαθεσιμότητας.

• Μήλα Στάρκιν — από 1,62 €/kg (Απρίλιος) έως 3,42 €/kg (αρχές Σεπτεμβρίου) → ≈+111%.

Απότομη άνοδος στην έναρξη φθινοπωρινής περιόδου.

• Αγγούρι (μεγάλο) — από 1,03 €/kg (τέλη Ιουνίου) έως 1,75 €/kg (Σεπτέμβριος) → ≈+70%.

Ανοδική τροχιά μετά το χαμηλό των αρχών θερινής περιόδου.

• Πιπεριά πράσινη — από 3,70 €/kg (Απρίλιος) έως 1,54 €/kg (Σεπτέμβριος) → ≈−58%.

Συνεχής αποκλιμάκωση από την άνοιξη ως το φθινόπωρο

• Κολοκύθι (μικρά/μεγάλα) — από 2,35 €/kg (Απρίλιος) έως 1,08–1,12 €/kg (Αύγουστος) → ≈−54%.

Έντονη πτώση έως τα τέλη καλοκαιριού, μικρή ανάκαμψη τον Σεπτέμβριο.

• Πεπόνι — από 6,44 €/kg (Ιούλιος) έως 2,95 €/kg (Σεπτέμβριος) → ≈−54%.

Ψηλή τιμή στην αιχμή του καλοκαιριού με «διόρθωση» στη συνέχεια.

• Μπανάνες — από 5,30 €/kg (τέλη Μαΐου) έως 3,04 €/kg (τέλη Αυγούστου) → ≈−43%.

Καθοδική πορεία με σταθεροποίηση σε χαμηλότερα επίπεδα τον Σεπτέμβριο.

• Μελιτζάνα τσακώνικη — από 2,88 €/kg (Ιούνιος) έως 1,66 €/kg (τέλη Σεπτεμβρίου) → ≈−42%.

Πτώση στο τέλος του καλοκαιριού.

• Νεκταρίνια — από 4,80 €/kg (Μάιος) έως ~2,90 €/kg (Σεπτέμβριος) → ≈−40%.

Τυπική καλοκαιρινή αποκλιμάκωση καθώς αυξάνει η προσφορά.

Παράγοντες που διαμορφώνουν τις τιμές

Η εποχικότητα παραμένει ο ισχυρότερος ρυθμιστής. Από την άνοιξη στα πρώιμα προϊόντα, μέχρι τα φθινοπωρινά μήλα και σταφύλια, η αγορά του Ηρακλείου προσαρμόζεται διαρκώς. Η τουριστική αιχμή επηρεάζει τις τιμές σαλατικών, καθώς χιλιάδες ξενοδοχειακές μονάδες και εστιατόρια απορροφούν μεγάλο μέρος της παραγωγής.

Επιπλέον, σύμφωνα με τοπικούς παράγοντες, οι διακυμάνσεις στα μεταφορικά κόστη και η εξάρτηση από εξαγωγές/εισαγωγές σε προϊόντα, όπως η μπανάνα και ο ανανάς, παίζουν ρόλο στη διαμόρφωση της τελικής τιμής.

Παρά την αποκλιμάκωση τιμών σε αρκετές κατηγορίες, το «καλάθι» του μέσου Ηρακλειώτη παραμένει επιβαρυμένο σε σχέση με το 2024, κυρίως λόγω των αυξήσεων στα εσπεριδοειδή και σε ορισμένα λαχανικά, που αποτελούν βασικά είδη διατροφής.