Τεχνικό πρόγραμμα 567 εκατ. ευρώ για το 2026, καλείται να εγκρίνει το Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης, μετά το «πράσινο φως» που δόθηκε από την Περιφερειακή Επιτροπή.
Η πρόταση περιλαμβάνει έργα χρηματοδοτούμενα από Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (ΚΑΠ), ίδιους πόρους της Περιφέρειας, διάφορα χρηματοδοτικά εργαλεία, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (Εθνικό & Συγχρηματοδοτούμενο), καθώς και ευρωπαϊκά προγράμματα.
Η εισήγηση εγκρίθηκε κατά πλειοψηφία από την Περιφερειακή Επιτροπή, που συνεδρίασε υπό την προεδρία της αντιπεριφερειάρχη Μαρίας Λιονή, ενώ το Περιφερειακό Συμβούλιο θα καθορίσει την τελική μορφή και κατανομή.
Κατά τη συνεδρίαση, ο περιφερειακός σύμβουλος, Βασίλης Σμπώκος, δήλωσε παρών ενώ ο περιφερειακός σύμβουλος, Νικόλαος Μανουσάκης, ψήφισε κατά, διατυπώνοντας πολιτική αντίθεση επί της φιλοσοφίας του προγράμματος και όχι επί της νομικής-τεχνικής πληρότητας της εισήγησης.
Η τοποθέτησή του ήταν χαρακτηριστική:
«Το Ετήσιο Πρόγραμμα Δράσης 2026 ενσωματώνει πολιτική αντίθετη με τις λαϊκές ανάγκες. Συμβαδίζει με την κεντρική πολιτική, με συνέπεια να μην μπαίνουν σε προτεραιότητα αυτά που “καίνε” τον κόσμο. Αντίθετα, περιλαμβάνει δράσεις τουριστικής προβολής και υποστήριξη της ανταγωνιστικότητας της Κρήτης ως τουριστικού προορισμού, που δεν αφορούν τα συμφέροντα εργαζομένων και αυτοαπασχολούμενων».
Αντίθετα, η πλειοψηφία υιοθέτησε το επιχείρημα της ωριμότητας, αναγκαιότητας και πολυεπίπεδης χρηματοδοτικής ικανότητας του προγράμματος, με την πρόεδρο να θέτει το πλαίσιο θεσμικής συνέχειας, σύμφωνα με την εισήγηση του προϊσταμένου Δ/νσης Σχεδιασμού και Περιφερειακού Προγράμματος Ανάπτυξης, Ανδρέα Κοκοσάλη.
Τα οικονομικά στοιχεία
Το συνολικό ποσό του προϋπολογισμού διαμορφώνεται πλέον στα 567.061.338,85 ευρώ, εκ των οποίων τα 415.060.037,61 ευρώ αποτελούν ήδη συμβατικές υποχρεώσεις.
Την ίδια ώρα, το ποσό που έχει ήδη πληρωθεί από τις συμβάσεις μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2024, ανέρχεται σε 234.416.469,83 ευρώ, ενώ η εκτίμηση πληρωμών έως το τέλος του 2025 υπολογίζεται στα 322.633.422,68 ευρώ.
Για το οικονομικό έτος 2026, η Περιφέρεια Κρήτης προβλέπει πίστωση ύψους 89.842.001,30 ευρώ, η οποία θα αποτελέσει το βασικό ταμειακό εργαλείο για τη συνέχιση και ολοκλήρωση των ήδη συμβασιοποιημένων και νέων έργων φυσικού αντικειμένου.
Από τα στοιχεία του προϋπολογισμού, προκύπτει πως τα έργα χωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:
* Νέα έργα, στα οποία καταγράφονται ενδεικτικές χρηματοδοτήσεις, ύψους έως 36.370.382,87 ευρώ, σε συγκεκριμένες ενότητες παρεμβάσεων.
* Συνεχιζόμενα έργα, που αποτελούν τον κύριο όγκο του προγράμματος και αγγίζουν τα 117.730.542,51 ευρώ, σε συνολικό προϋπολογισμό ενταγμένων δράσεων.
* Μεταφερόμενα έργα, τα οποία βρίσκονται σε πρώιμο ή ενδιάμεσο στάδιο ωρίμανσης, με μεταφορά πιστώσεων ανά έτος.
Οι στρατηγικοί στόχοι του τεχνικού αναλύονται τέσσερις άξονες υπηρετούν τις εξής στοχεύσεις:
* Ανάπτυξη και ενίσχυση τοπικής οικονομίας με ποιοτικά χαρακτηριστικά
* Στήριξη κοινωνικών ομάδων και μείωση ανισοτήτων
* Ανθεκτικότητα, βιωσιμότητα και πράσινος μετασχηματισμός
* Ψηφιακή και συμμετοχική περιφερειακή διακυβέρνηση
Όσον αφορά την Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου, αναμένεται να ωφεληθεί κυρίως από υποδομές μεγάλης κλίμακας και υπηρεσίες περιφερειακού επιπέδου, οι οποίες εντάσσονται στον άξονα της Βιώσιμης και Ανθεκτικής Περιφέρειας. Με δεδομένο ότι ο συγκεκριμένος άξονας συγκεντρώνει 367 έργα και προϋπολογισμό 241,9 εκατ. ευρώ, προκύπτει ότι το Ηράκλειο θα απορροφήσει σημαντικό μέρος αυτών, μέσα από έργα που αφορούν: οδική ασφάλεια και κυκλοφοριακές παρεμβάσεις, αντιπλημμυρικά και υδροαρδευτικές υποδομές, αναβάθμιση μεγάλων δημόσιων χώρων και δομών, δράσεις περιβάλλοντος, ενέργειας και πολιτικής προστασίας.
Η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων αναμένεται να ωφεληθεί από τις δράσεις που εντάσσονται στον άξονα Βιώσιμης και Ανθεκτικής Περιφέρειας, καθώς και από έργα κοινωνικής διάστασης. Έτσι, αναμένεται να υλοποιηθούν έργα που αφορούν στις τουριστικές υποδομές, την πολιτική προστασίας (πυροπροστασία, πλημμυροπροστασία), τις μεταφορικές συνδέσεις, τις πολιτιστικές παρεμβάσεις και τις αναπλάσεις.
Η Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου αναμένεται να ωφεληθεί από τις δράσεις της Δίκαιης και Συμπεριληπτικής Κοινωνίας και της Ανοιχτής Διακυβέρνησης και Συμμετοχής. Έτσι, αναμένεται να υλοποιηθούν έργα που αφορούν σε υποστήριξη κοινωνικών δομών, βελτίωση εκπαιδευτικών και πολιτιστικών χώρων, συμμετοχικές και ψηφιακές υπηρεσίες πολιτών, ενίσχυση προσβασιμότητας και κοινωνικής συνοχής.
Η Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου αναμένεται να ωφεληθεί από έργα που αφορούν σε περιβαλλοντικές δράσεις, ύδρευση, αγροτική παραγωγική ενίσχυση, πρόσβαση και τοπικές οδικές συνδέσεις, πολιτική προστασία, μικρές υποδομές και ενεργειακές παρεμβάσεις.