Σαράντα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την έναρξη των ανασκαφών του καθηγητή Νίκου Σταμπολίδη στην αρχαία Ελεύθερνα και η επέτειος αυτή γιορτάζεται φέτος το καλοκαίρι, με μία μεγάλη έκθεση. Η νέα αυτή έκθεση «ζωντανεύει» την κοινωνική και οικονομική ζωή των αριστοκρατικών γενών της αρχαίας Μεσογείου, εστιάζοντας στις πολύχρυσες ταφές στη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας στην Αρχαία Ελεύθερνα.
Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο γνωμοδότησε θετικά για την έκθεση με τίτλο «Αρχαϊκές ελίτ: πολεμιστές και πριγκίπισσες» που θα διοργανωθεί στο Μουσείο Αρχαίας Ελεύθερνας σε επιμέλεια του καθηγητή, ανασκαφέα της Αρχαίας Ελεύθερνας στην Κρήτη και διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης Νικόλαου Σταμπολίδη.
Η έκθεση προγραμματίζεται να ξεκινήσει από τις 28 Ιουνίου και να διαρκέσει έως τα μέσα Οκτωβρίου. Για τις ανάγκες τις έκθεσης συνολικά 123 αρχαία έργα και ένα αντίγραφο θα ταξιδέψουν από Μουσεία της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Κύπρου στην Ελεύθερνα προκειμένου να παρουσιαστούν στην έκθεση.
Για την επέτειο της έναρξης των ανασκαφών το 1985, η έκθεση θα περιλαμβάνει αποκλειστικά αρχαιολογικά αντικείμενα, ως μία εορτή της Αρχαιολογίας και της προσφοράς της στην κοινωνία, και θα εστιάζει στα πλούσια ευρήματα από τη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας των γεωμετρικών/αρχαϊκών χρόνων, πολλά από τα οποία σχετίζονται με τα ομηρικά έπη.
Οι αρχαιότητες από μουσεία της Μεσογείου -Κύπρος, Ιταλία, Ισπανία και Ελλάδα- θα οπτικοποιούν την επικοινωνία των ανθρώπων, των πραγμάτων, των ιδεών, των δοξασιών και πίστεων ανάμεσα στα διαφορετικά αριστοκρατικά γένη της Μεσογείου, τα οποία μας είναι γνωστά και από τις ομηρικές διηγήσεις της περιόδου καθώς και τα επακόλουθα στις κοινωνίες αυτές έως τον 5ο αι. π.Χ.
Η εισαγωγή στον κόσμο των αρχαϊκών ελίτ θα γίνει με τη γυναικεία ταφή μιας επιφανούς γυναίκας του 7ου αι. π.Χ., και στη συνέχεια θα ακολουθήσουν ενότητες όπως «Πολύτιμα αντικείμενα σε ταφές επιφανών ανδρών και γυναικών. Εμπόριο – πολιτισμικές επαφές», «Ταφές επιφανών πολεμιστών», «Ταφές επιφανών γυναικών/ιερειών/μαγισσών».
Τα ευρήματα που θα ταξιδέψουν στην Ελεύθερνα, στο πλαίσιο της έκθεσης προέρχονται μεταξύ άλλων, από το Εθνικό Ετρουσκικό Μουσείο, το Γρηγοριανό Ετρουσκικό Μουσείο του Βατικανού, τα μουσεία της Μπολόνια, της Ανκόνα, της Φλωρεντίας. Η διαδρομή των εκθεμάτων επεκτείνεται και εκτός Ιταλίας, με τη συμμετοχή του Κυπριακού Μουσείου και του Αρχαιολογικού Μουσείου της Επαρχίας Πάφου, ενώ συμμετέχει στην έκθεση και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Μαδρίτης.
Για την έκθεση επίσης τρία αρχαία έργα από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου θα διανύσουν λίγα χιλιόμετρα για να συναντήσουν το μουσείο του αρχαιολογικού χώρου της Ελεύθερνας, όπου ζωντανεύει η ανθρώπινη δραστηριότητα μιας παρελθούσας πραγματικότητας. Με τα εξαιρετικά σημαντικά ευρήματά της, η Ελεύθερνα αφηγείται πτυχές της πολιτικής, οικονομικής, κοινωνικής, θρησκευτικής και καλλιτεχνικής ιστορίας της Κρήτης, ιδιαίτερα κατά τους πρώιμους ιστορικούς και τους αρχαϊκούς χρόνους.
Η έκθεση θα είναι μία γιορτή της Αρχαιολογίας, όπως την θέλει ο ανασκαφέας Νίκος Σταμπολίδης, σήμερα διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης, η οποία θα διαρκέσει σχεδόν τέσσερις μήνες, ως τις 19 Οκτωβρίου.