Σε άκρως προστατευμένο περιβάλλον πραγματοποιήθηκε τον περασμένο μήνα, μια πολύ σημαντική συνάντηση στην Τεχεράνη, ανάμεσα στον πρίγκιπα διάδοχο του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας και τον ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, παρουσία του προέδρου της χώρας Μασούντ Πεζεσκιάν, του αρχηγού του γενικού επιτελείου Μοχαμάντ Μπαγκερί και του υπουργού Εξωτερικών Αμπάς Αρακτσί.
Ως αναμενόταν, τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης κάλυψαν την επίσκεψη του 37χρονου πρίγκιπα και πρώην πρέσβης της Σαουδικής Αραβίας στις ΗΠΑ – κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ -, το περιεχόμενο της συνάντησης όμως, παρέμενε άγνωστo μέχρι σήμερα, που αποκλειστικό δημοσίευμα του Reuters αποκαλύπτει τι διημείφθη εκείνη την ημέρα στην κεκλεισμένων των θυρών συζήτηση στο ιρανικό προεδρικό μέγαρο, στις 17 του περασμένου Απριλίου.
Σύμφωνα με αυτό, ο 89χρονος βασιλιάς Σαλμάν της Σαουδικής Αραβίας έστειλε τον γιο του στη Τεχεράνη, μεταφέροντας ένα σαφές μήνυμα προς τον Αλί Χαμενεΐ, για την ανάγκη συμφωνίας που θα αποτρέψει περαιτέρω αποσταθεροποίηση στην περιοχή.
Επικαλούμενοι τέσσερις πηγές – δύο από χώρες του Κόλπου και δύο Ιρανούς αξιωματούχους – οι συντάκτες του ρεπορτάζ αναφέρουν ότι ο και υπουργός Άμυνας της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπας Χάλιντ μπιν Σαλμάν μετέφερε μια αιχμηρή προειδοποίηση στην Ισλαμική Δημοκρατία, καλώντας την να αντιμετωπίσει σοβαρά την πρόταση του προέδρου των ΗΠΑ, για επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος πολέμου με το Ισραήλ.
Ο πρίγκιπας προειδοποίησε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει υπομονή για μακροχρόνιες συνομιλίες και επιδιώκει άμεση συμφωνία. Το περιθώριο για διπλωματία είναι στενό, είπε χαρακτηριστικά, ενώ υπογράμμισε ότι η αποτυχία των συνομιλιών θα μπορούσε να οδηγήσει σε ισραηλινή στρατιωτική επίθεση.
«Καλύτερα συμφωνία με τις ΗΠΑ παρά πόλεμος»
Το μήνυμα της Σαουδικής Αραβίας ήταν ξεκάθαρο: είναι προτιμότερο να υπάρξει συμβιβασμός με την Ουάσινγκτον παρά να διακινδυνευθεί νέα πολεμική σύγκρουση, τη στιγμή που η περιοχή ήδη φλέγεται – με τις κρίσεις σε Γάζα και Λίβανο να απειλούν την ευρύτερη σταθερότητα.
Η ιστορική επίσκεψη του πρίγκιπα Χάλιντ, του πρώτου μέλους της βασιλικής οικογένειας που μεταβαίνει στο Ιράν, εδώ και δύο δεκαετίες, εντάσσεται σε μια περίοδο επιδείνωσης της θέσης του Ιράν στην περιοχή. Η στρατιωτική φθορά των συμμάχων της Τεχεράνης –όπως η Χαμάς στη Γάζα και η Χεζμπολάχ στον Λίβανο– καθώς και η πτώση του Άσαντ στη Συρία, έχουν περιορίσει την επιρροή της.
Παράλληλα, η επανέναρξη των διμερών σχέσεων μεταξύ Ριάντ και Τεχεράνης, το 2023, με τη μεσολάβηση της Κίνας, φάνηκε να εγκαινιάζει μια νέα φάση επαφών, αν και, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, οι υποψίες και οι επιφυλάξεις παραμένουν.
Πρόθυμο μεν, επιφυλακτικό δε το Ιράν
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο ιρανός πρόεδρος Πεζεσκιάν απάντησε ότι η Τεχεράνη επιθυμεί συμφωνία, ώστε να αρθούν οι δυτικές κυρώσεις, που πλήττουν την οικονομία της. Ωστόσο, εξέφρασε ανησυχίες για την απρόβλεπτη στάση της κυβέρνησης Τραμπ, η οποία έχει μεταβληθεί από την αποδοχή περιορισμένου εμπλουτισμού ουρανίου, στην απαίτηση για πλήρη αποδόμηση του προγράμματος.
Παράλληλα, μια ιρανική πηγή τόνισε ότι, παρότι υπάρχει διάθεση για συμφωνία, η Τεχεράνη δεν είναι διατεθειμένη να εγκαταλείψει το δικαίωμά της στον εμπλουτισμό ουρανίου.
Οι συνομιλίες ΗΠΑ – Ιράν, που ήδη βρίσκονται στον πέμπτο γύρο, σκοντάφτουν σε αυτό το βασικό ζήτημα. Αν και δημοσίευμα του Reuters ανέφερε ότι το Ιράν ίσως διακόψει προσωρινά τον εμπλουτισμό, με αντάλλαγμα την αποδέσμευση παγωμένων κονδυλίων, το ιρανικό ΥΠΕΞ το διέψευσε.
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ, δήλωσε: «Ο πρόεδρος Τραμπ είναι σαφής. Κάντε συμφωνία ή αντιμετωπίστε σοβαρές συνέπειες – και ο κόσμος το καταλαβαίνει».
Ο Τραμπ υποστήριξε επίσης ότι έχει αποτρέψει τον Νετανιάχου από ενέργειες που θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν τις συνομιλίες, λέγοντας ότι οι δύο πλευρές βρίσκονται πλέον «πολύ κοντά σε λύση».
Μέση Ανατολή υπό νέα γεωπολιτικά δεδομένα
Κατά τη διάρκεια πρόσφατης επίσκεψής του στον Κόλπο, ο Ντόναλντ Τραμπ επιβεβαίωσε την ηγεμονική θέση της Σαουδικής Αραβίας στον νέο άξονα σουνιτικών κρατών, υποκαθιστώντας την παραδοσιακή σφαίρα επιρροής του Ιράν.
Μεσολάβησε μάλιστα για τη συμφιλίωση με τον νέο σουνίτη ηγέτη της Συρίας, Άχμαντ αλ-Σάρα, ενώ ο πρίγκιπας Χάλιντ κάλεσε την Τεχεράνη να επανεξετάσει τη στρατηγική της στην περιοχή.
Αν και απέφυγε να κατηγορήσει άμεσα το Ιράν, εξέφρασε την ανησυχία του για πιθανή επανάληψη επιθέσεων, όπως εκείνες του 2019 κατά των εγκαταστάσεων της Aramco – τις οποίες το Ριάντ απέδωσε στο Ιράν και τους Χούθι, παρά τις διαψεύσεις της Τεχεράνης.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο σαουδάραβας αξιωματούχος διαβεβαίωσε ότι το Ριάντ δεν πρόκειται να επιτρέψει τη χρήση της επικράτειάς του από τις ΗΠΑ ή το Ισραήλ, για στρατιωτική επίθεση κατά του Ιράν.
Πηγή: tovima.gr