Καθώς ΗΠΑ και Ευρώπη προσπαθούν να σπάσουν το μονοπώλιο της Κίνας στις σπάνιες γαίες, τα βλέμματα στρέφονται στη Γροιλανδία – μια αχανή, παγωμένη γη που μπορεί να κρύβει το κλειδί για την πράσινη μετάβαση και την αμυντική αυτάρκεια της Δύσης.
Σε μια γυμνή πλαγιά με θέα τα φιορδ του νότιου τμήματος της Γροιλανδίας, ο Τόνι Σέιτζ δείχνει απέναντι στο όρος Killlavaat Alannguat. «Εκεί θα ανοίξουμε τα δύο πρώτα ορυχεία», λέει ο διευθύνων σύμβουλος της Critical Metals στο BBC, κοιτάζοντας την τοποθεσία του έργου Tanbreez – μιας από τις μεγαλύτερες ανεκμετάλλευτες πηγές σπάνιων γαιών στον κόσμο.
Κάτω από το έδαφος, απλώνεται ένα κοίτασμα 15 τετραγωνικών χιλιομέτρων γεμάτο με πολύτιμα μέταλλα: τερβίου, νεοδυμίου και άλλων στοιχείων απαραίτητων για smartphones, ηλεκτρικά οχήματα, ανεμογεννήτριες και οπλικά συστήματα όπως οι πύραυλοι και τα F-35.
«Η Κίνα ελέγχει την παγκόσμια προσφορά», λέει ο Sage. «Γι’ αυτό βλέπετε την ΕΕ, το ΝΑΤΟ, το αμερικανικό Πεντάγωνο και τον κ. Τραμπ να προσπαθούν να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε αυτά τα υλικά».
Η Δύση σε αγώνα δρόμου με την Κίνα
Η Κίνα εξορύσσει πάνω από το 60% των σπάνιων γαιών και επεξεργάζεται άνω του 90% παγκοσμίως. Η πρόσφατη απόφαση του Πεκίνου να επιβάλει –και να αναστείλει– περιορισμούς στις εξαγωγές τους, κατέδειξε τη στρατηγική εξάρτηση της Δύσης και ανέβασε στα ύψη τις μετοχές των εταιρειών του κλάδου.
Η γεωπολιτική σημασία της Γροιλανδίας δεν πέρασε απαρατήρητη από τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος είχε φτάσει να δηλώνει ότι οι ΗΠΑ πρέπει να «αγοράσουν το νησί για λόγους εθνικής ασφάλειας» — πρόταση που απερρίφθηκε κατηγορηματικά με τις αρχές της χώρας να ξεκαθαρίζουν πως «δεν είναι κομμάτι γης προς πώληση».
Οι σπάνιες γαίες του πάγου
Το Tanbreez δεν είναι το μόνο έργο που τραβά το ενδιαφέρον. Η αυστραλιανή Eclipse Metals, η καναδική Neo και η βρετανική Alba Resources ετοιμάζουν δικά τους πρότζεκτ, ενώ η Γροιλανδία έχει υπογράψει μη δεσμευτικές συμφωνίες με αμερικανικές εταιρείες που συνδέονται με την αμυντική βιομηχανία.
Η αμερικανική Exim Bank έχει ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον για χρηματοδότηση ύψους 120 εκατ. δολαρίων, στο πλαίσιο της στρατηγικής των ΗΠΑ να δημιουργήσουν μια αλυσίδα «από το ορυχείο ως τον μαγνήτη», μειώνοντας την εξάρτηση από την Κίνα.
Ένα δύσκολο στοίχημα
Η Γροιλανδία, με έκταση πάνω από δύο εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα και ελάχιστες υποδομές, αποτελεί γεωλογικό παράδεισο αλλά επιχειρηματική πρόκληση. Δεν υπάρχουν οδικοί άξονες – η πρόσβαση γίνεται μόνο με πλοίο ή ελικόπτερο. Όλες οι εγκαταστάσεις, από μονάδες επεξεργασίας έως λιμάνια, πρέπει να χτιστούν από το μηδέν.
«Είναι μια τεράστια γη, πλούσια αλλά δύσβατη», εξηγεί στο BBC ο γεωλόγος Ντιόγκο Ρόσα από το Γεωλογικό Ινστιτούτο Δανίας και Γροιλανδίας. «Καθώς εξαντλούμε τα κοιτάσματα αλλού, υπάρχει μια παγκόσμια τάση να στραφούμε σε πιο απομακρυσμένες περιοχές».
Οικονομία και ελπίδα
Η οικονομία της Γροιλανδίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αλιεία και τις επιδοτήσεις της Δανίας. Η κυβέρνηση θέλει να διαφοροποιήσει τις πηγές εισοδήματος. Και η εξόρυξη –μαζί με τον τουρισμό– προβάλλει ως νέα ελπίδα.
Η υπουργός Οικονομίας και Ορυκτών, Ναάτζα Ναθάνιλσεν, εκτιμά ότι μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια η χώρα μπορεί να αποκτήσει «τρεις έως πέντε ενεργές εξορύξεις». «Θέλουμε εταίρους με τις ίδιες αξίες – ΕΕ, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ», λέει.
Ωστόσο, η εξόρυξη στον Αρκτικό κύκλο είναι «αργό και δύσκολο εγχείρημα». Οι περιβαλλοντικοί περιορισμοί, η έλλειψη εργατικού δυναμικού και το υψηλό κόστος λειτουργίας κρατούν τον κλάδο στα πρώτα του βήματα.
«Ελπίζουμε να φέρει πίσω τον κόσμο»
Στο Κουγιαλέκ, περιοχή της Νότιας Γροιλανδίας, ζουν περίπου 6.000 κάτοικοι. Η δήμαρχος Malene Vahl Rasmussen πιστεύει ότι η ανάπτυξη των ορυχείων μπορεί να δώσει νέα ζωή στην κοινότητα: «Ελπίζουμε να φέρει πίσω τους ανθρώπους που έφυγαν – να δημιουργήσει δουλειές για τους ντόπιους, όχι μόνο καθαριστές και μηχανικούς, αλλά πραγματικές ευκαιρίες».
Με ένα νέο αεροδρόμιο και σχέδια για λιμάνι βαθέων υδάτων στην πρωτεύουσα του νότου, Qaqortoq, η περιοχή ετοιμάζεται για μεγάλες αλλαγές.
Καθώς οι ΗΠΑ και η Ευρώπη προσπαθούν να απεξαρτηθούν από το κινεζικό μονοπώλιο στις σπάνιες γαίες, η Γροιλανδία αναδεικνύεται σε νέο στρατηγικό μέτωπο: μια παγωμένη γη με αμύθητο ορυκτό πλούτο, αλλά και τεράστιες προκλήσεις που δοκιμάζουν τα όρια της ανθρώπινης και πολιτικής αντοχής.
Πηγή: naftemporiki.gr