Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2024 – 2025, οι ΗΠΑ κατέγραψαν τον υψηλότερο αριθμό διεθνών φοιτητών όλων των εποχών: πάνω από 1,13 εκατομμύριο, δηλαδή 7% αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Με μια πρώτη ματιά, τα στοιχεία θα μπορούσαν να υποστηρίξουν το αφήγημα της ανάκαμψης· μια θριαμβευτική επιστροφή στην προ της πανδημίας κινητικότητα.
Παρά ταύτα, μια πιο προσεκτική ανάγνωση αποκαλύπτει κάτι έτι αξιοσημείωτο:
• επιταχυνόμενη αύξηση προτίμησης στους τομείς STEM (Science, Technology, Engineering, and Mathematics – Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική και Μαθηματικά),
• μετατόπιση στη δυναμική της χώρας προέλευσης και
• αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ ανοικτών ακαδημαϊκών οικοσυστημάτων και περιοριστικών μεταναστευτικών πολιτικών.
Κάποτε, το ταξίδι προς τις Ηνωμένες Πολιτείες για σπουδές δεν ήταν μόνον υπόθεση της ελίτ. Χιλιάδες φοιτητές από κάθε γωνιά του κόσμου –με ή χωρίς υποτροφία– μπορούσαν να εισαχθούν σε αμερικανικά πανεπιστήμια ως φορείς ενός οράματος που έθετε την ακαδημαϊκή πρόοδο και τη διαπολιτισμική συνύπαρξη στο επίκεντρο της αποστολής των ιδρυμάτων. Για δεκαετίες, το «diversity» δεν ήταν απλώς σύνθημα αλλά δομικό στοιχείο της ακαδημαϊκής επιρροής των ΗΠΑ, και η συμπερίληψη δεν σήμαινε απλώς αποδοχή, αλλά ενεργή επένδυση στην ακαδημαϊκή, ερευνητική και επιστημονική αριστεία.
Σήμερα, όμως, αυτή η συνθήκη φαίνεται να μεταβάλλεται. Η κινητικότητα συνεχίζεται, αλλά το θεσμικό της πλαίσιο γίνεται όλο και πιο δύσβατο. Τα κορυφαία ταλέντα εξακολουθούν να επιλέγουν τις ΗΠΑ –και να τις εμπλουτίζουν ακαδημαϊκά, πολιτισμικά και οικονομικά–, ωστόσο, από τις αίθουσες της Ivy League μέχρι τις λοταρίες για τη βίζα H-1B, τα δεδομένα δείχνουν ένα σύστημα που ευημερεί εξαιτίας του ταλέντου από το εξωτερικό· αλλά δείχνουν και ένα σύστημα που δυσκολεύεται ολοένα και περισσότερο να το διατηρήσει εντός συνόρων.
Επειτα από αρκετά χρόνια αναταράξεων, η αμερικανική τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει αποκαταστήσει την παγκόσμια έλξη της. Τα μεταπτυχιακά προγράμματα όχι μόνο ανέκαμψαν, αλλά πλέον κυριαρχούν.
Με σχεδόν τους μισούς από όλους τους διεθνείς φοιτητές να επιδιώκουν πλέον μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών (502.291 από το 1,13 εκατ.), τα αμερικανικά πανεπιστήμια μετατρέπονται όλο και περισσότερο σε μηχανές εξειδίκευσης υψηλού επιπέδου
Ρεκόρ εγγραφών το 2024-2025
Σύνολο διεθνών φοιτητών: 1.126.690
Μεταπτυχιακοί φοιτητές: 44,6% του συνόλου
Συμμετοχή σε OPT & STEM OPT: 364.883
Αύξηση των εγγραφών λόγω μεταπτυχιακών σπουδών STEM
Ο αριθμός των συμμετεχόντων σε μεταπτυχιακά προγράμματα μέσω OPT και STEM OPT –πάνω από 364.000 συνολικά– σηματοδοτεί ότι η αμερικανική εκπαίδευση αφορά πλέον τόσο τις ατραπούς της απασχόλησης όσο και την ακαδημαϊκή κατάρτιση.
Αυτό το κύμα συνοδεύεται και από γεωπολιτική μετατόπιση. Για πρώτη φορά από το 2009, η Ινδία ξεπέρασε την Κίνα ως η μεγαλύτερη πηγή προέλευσης διεθνών φοιτητών στις ΗΠΑ.
Μόνον η Ινδία αντιπροσωπεύει το 34% του συνόλου των κορυφαίων χωρών προέλευσης, με μεγάλη συγκέντρωση σε τομείς STEM. Το γεγονός αυτό έχει αναδιαμορφώσει τόσο τις εγγραφές μεταπτυχιακών φοιτητών όσο και την πίεση για την υποβολή αιτήσεων θεώρησης βίζας, ιδίως σε προγράμματα μεταπτυχιακής εργασίας όπως το OPT και το H-1B.
Η Ινδία ξεπερνά την Κίνα
Ινδία: 331.602 φοιτητές – τώρα η κορυφαία χώρα προέλευσης
Κίνα: 277.398 – συνεχιζόμενη μείωση μετά την πανδημία
Νότια Κορέα, Καναδάς, Βιετνάμ συμπληρώνουν την πρώτη πεντάδα
Οι Ινδοί φοιτητές κυριαρχούν στα μεταπτυχιακά προγράμματα STEM των ΗΠΑ
Οι αλλαγές στην παγκόσμια κινητικότητα αποκρυσταλλώνονται στα ιδρύματα που αποτελούν την Ivy League – ένα σύνολο οκτώ πανεπιστημίων των βορειοανατολικών ΗΠΑ που αντανακλούν και διαμορφώνουν τα παγκόσμια ακαδημαϊκά ρεύματα.
Οι σχεδόν 14.000 διεθνείς φοιτητές του Κολούμπια αντιπροσωπεύουν ένα από τα υψηλότερα ποσοστά σε εθνικό επίπεδο. Σε ολόκληρη την Ivy League, οι ξένοι φοιτητές αντιπροσωπεύουν σχεδόν 1 στους 3 εγγεγραμμένους σε μεταπτυχιακό επίπεδο, ωστόσο η παρουσία τους έχει επίσης προκαλέσει πολιτικά πυρά.
Τον Μάιο του 2025, η κυβέρνηση Τραμπ ανακάλεσε την πιστοποίηση SEVP του Χάρβαρντ, θέτοντας σε κίνδυνο χιλιάδες φοιτητές. Αν και τα ομοσπονδιακά δικαστήρια μπλόκαραν την κίνηση, η αντιπαράθεση υπογραμμίζει το πώς η προσέλκυση και εντέλει η εγγραφή των φοιτητών πλέον εμπλέκεται στην εγχώρια πολιτική συζήτηση.
Ο πιο επιτακτικός λόγος για τον οποίο οι διεθνείς φοιτητές επιλέγουν τις ΗΠΑ –πέρα από το ακαδημαϊκό κύρος– είναι η ευκαιρία να μείνουν και να εργαστούν στη Γη της Ελευθερίας. Αλλά αυτή η διαδρομή γίνεται όλο και πιο κακοτράχαλη.
Περισσότεροι από 364.000 πτυχιούχοι βρίσκονται σήμερα σε OPT ή STEM OPT καθεστώς, αλλά μόνον το 14% των αιτούντων H-1B επελέγη κατά το τρέχον οικονομικό έτος. Αυτή η αναντιστοιχία αντιπροσωπεύει μία από τις πιο απότομες διακυμάνσεις στη διαδικασία μετατροπής των φοιτητών σε εργαζομένους, κάτι που, όπως όλα δείχνουν, θα έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα των ΗΠΑ.
Το σύστημα απόδοσης βίζας υπό πίεση
Ακαδημαϊκές θεωρήσεις (F-1, J-1, M-1): 1,2+ εκατ.
OPT + STEM OPT: 364.883 συμμετέχοντες
Βίζα εργασίας H-1B: πάνω από 110.000 θέσεις, ιδιαίτερα ανταγωνιστική
Οι ΗΠΑ εκπαιδεύουν παγκόσμια ταλέντα, αλλά συχνά αποτυγχάνουν να τα διατηρήσουν
Οι βίζες σπουδών και εργασίας
Βίζα F-1: Για ακαδημαϊκούς φοιτητές εγγεγραμμένους σε αμερικανικά κολέγια και πανεπιστήμια.
→ Επιτρέπει σπουδές πλήρους φοίτησης & περιορισμένη εργασία εντός της πανεπιστημιούπολης
→ Δικαίωμα για OPT μετά την αποφοίτηση
Βίζα J-1: Για φοιτητές εξ ανταλλαγής, διδάσκοντες και ερευνητές.
→ Συνήθης σε βραχυπρόθεσμα ακαδημαϊκά προγράμματα ή προγράμματα πρακτικής άσκησης
→ Περιλαμβάνει επισκέπτες φοιτητές ξένων γλωσσών
Βίζα Μ-1: Για μη ακαδημαϊκή ή επαγγελματική εκπαίδευση (π.χ. σχολές πτήσεων ή τεχνικές σχολές).
→ Δεν είναι επιλέξιμη για OPT ή STEM OPT
OPT (προαιρετική πρακτική άσκηση): Αδεια εργασίας διάρκειας 12 μηνών για αποφοίτους F-1.
→ Πρέπει να σχετίζεται με τον τομέα σπουδών του φοιτητή
→ Η πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη πορεία απασχόλησης μετά τις σπουδές
Επέκταση STEM OPT: 24μηνη παράταση του OPT για αποφοίτους STEM.
→ Συνολική διάρκεια εργασίας μετά τις σπουδές: έως 3 έτη
Βίζα H-1B: Βίζα για ειδικευμένους εργαζομένους που χορηγείται από εργοδότες των ΗΠΑ.
→ Ιδιαίτερα ανταγωνιστική και με ανώτατο όριο ετησίως
→ Συχνά επιδιώκεται μετά το OPT από διεθνείς αποφοίτους
Πέραν των δεξιοτήτων και της ποικιλομορφίας, οι διεθνείς φοιτητές αποφέρουν… σκληρό νόμισμα. Η παρουσία τους αντιπροσωπεύει έναν από τους μεγαλύτερους εξαγωγικούς τομείς των αμερικανικών υπηρεσιών.
Η συνολική συνεισφορά σε όλες τις πολιτείες υπερβαίνει τα 43,8 δισ. δολάρια, διατηρώντας περισσότερες από 378.000 θέσεις εργασίας. Μόνον η Καλιφόρνια και η Νέα Υόρκη αποκομίζουν εκάστη πάνω από 6 δισ. δολάρια, κυρίως από τη στέγαση, τα δίδακτρα και τις καταναλωτικές δαπάνες. Ωστόσο, αυτοί οι φοιτητές παραμένουν μη επιλέξιμοι για ομοσπονδιακή βοήθεια – και τίθενται όλο και εντατικότερα στο πολιτικό στόχαστρο.
Η οικονομική συνεισφορά κάθε ξένου φοιτητή
Συνολική συνεισφορά στην οικονομία των ΗΠΑ: 43,8 δισ. δολάρια
Υποστηριζόμενες θέσεις εργασίας: 378.000+
Κορυφαίες πολιτείες:
→ Καλιφόρνια: 6,4 δισ. δολάρια
→ Νέα Υόρκη: 6,2 δισ. δολάρια
→ Μασαχουσέτη: 3,9 δισ.
→ Τέξας: 2.4 δισ. δολάρια
Τι φέρνει ένας διεθνής φοιτητής
Μέση συνεισφορά ανά φοιτητή: $39.818 ετησίως
Σύνολο διεθνών φοιτητών (2023-2024): 1,1 εκατομμύριο+
Τι περιλαμβάνει αυτό: Δίδακτρα, ενοίκιο, τοπικές δαπάνες, υγειονομική περίθαλψη, ταξίδια
Υποστηριζόμενες θέσεις εργασίας:
Για κάθε 3 φοιτητές, δημιουργείται ή διατηρείται 1 θέση εργασίας στις ΗΠΑ.
→ Σύνολο: 378.000+ θέσεις εργασίας
Ενα σύστημα στα όριά του
Σε όλες τις μετρήσεις –εγγραφή, συμμετοχή στα STEM, οικονομική συνεισφορά– οι διεθνείς φοιτητές δεν υποστηρίζουν απλώς το σύστημα των ΗΠΑ, αλλά βοηθούν τη χώρα να στηρίξει αυτό το ίδιο σύστημα. Εντούτοις, η υποδομή των θεωρήσεων βίζας για τη διατήρηση αυτής της αξίας είναι αποσπασματική και πολιτικώς… μπάζει.
Το παράδοξο είναι μάλλον δύσκολο να το αγνοηθεί: οι ΗΠΑ εκπαιδεύουν τους πιο έξυπνους του κόσμου και στη συνέχεια τους περισσότερους τους… αποπέμπουν, καθώς, όπως φαίνεται, αναδύεται μια ρητορική στροφή –ιδίως αν λάβουμε υπ’ όψιν την πρόσφατη πρόταση του Ντόναλντ Τραμπ για πράσινη κάρτα για τους πτυχιούχους–, αλλά καμία διαρθρωτική πολιτική δεν έχει προσώρας πλαισιώσει αυτές τις εξαγγελίες.
Ωσπου να συμβεί αυτό, το παγκόσμιο εκπαιδευτικό πλεονέκτημα της Αμερικής παραμένει ισχυρό, και οπωσδήποτε επισφαλές.