Νέα εστία έντασης στις σχέσεις ΗΠΑ – Δανίας πυροδότησε ο Ντόναλντ Τραμπ, με τον διορισμό ειδικού απεσταλμένου για τη Γροιλανδία, το αρκτικό νησί που ο ίδιος έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι θα ήθελε να προσαρτήσει στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε την Κυριακή ότι ο Ρεπουμπλικανός κυβερνήτης της Λουιζιάνα, Τζεφ Λάντρι, αναλαμβάνει καθήκοντα ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ στη Γροιλανδία, η οποία αποτελεί ημιαυτόνομο έδαφος του Βασιλείου της Δανίας.
Σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Τραμπ ανέφερε ότι ο Λάντρι «κατανοεί πόσο ζωτικής σημασίας είναι η Γροιλανδία για την εθνική μας ασφάλεια» και ότι θα εργαστεί για την προώθηση των αμερικανικών συμφερόντων.
Ο πρωθυπουργός της Γροιλανδίας αντέδρασε άμεσα, τονίζοντας ότι το νησί πρέπει «να αποφασίσει μόνο του για το μέλλον του» και ότι «η εδαφική του ακεραιότητα πρέπει να γίνει σεβαστή».
Η απόφαση προκάλεσε έντονη δυσαρέσκεια στην Κοπεγχάγη, με τη δανική κυβέρνηση να ανακοινώνει ότι θα καλέσει τον Αμερικανό πρέσβη «για εξηγήσεις».
Ο ίδιος ο κυβερνήτης Λάντρι δήλωσε, μέσω ανάρτησης στο X, ότι αποτελεί τιμή για εκείνον να υπηρετήσει σε «εθελοντικό ρόλο με στόχο να γίνει η Γροιλανδία μέρος των Ηνωμένων Πολιτειών», διευκρινίζοντας ότι τα νέα του καθήκοντα δεν θα επηρεάσουν τη θέση του ως κυβερνήτη της Λουιζιάνα.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Δανίας, Λαρς Λέκε Ράσμουσεν, χαρακτήρισε τον διορισμό «βαθιά ανησυχητικό» και προειδοποίησε την Ουάσινγκτον να σεβαστεί τη δανική κυριαρχία. «Όσο υπάρχει βασίλειο που αποτελείται από τη Δανία, τις Νήσους Φερόε και τη Γροιλανδία, δεν μπορούμε να αποδεχθούμε ενέργειες που υπονομεύουν την εδαφική μας ακεραιότητα», δήλωσε στο δίκτυο TV2.
Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός της Γροιλανδίας, Γενς-Φρέντερικ Νίλσεν, τόνισε ότι η χώρα του είναι ανοιχτή σε συνεργασία με τις ΗΠΑ και άλλες χώρες, «αλλά μόνο στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού». Όπως υπογράμμισε, «ο διορισμός ειδικού απεσταλμένου δεν αλλάζει τίποτα για εμάς. Το μέλλον μας το αποφασίζουμε εμείς. Η Γροιλανδία ανήκει στους Γροιλανδούς».
Από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο, ο Τραμπ έχει αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον του για τη Γροιλανδία, επικαλούμενος τη στρατηγική της θέση και τον ορυκτό της πλούτο. Μάλιστα, δεν έχει αποκλείσει τη χρήση βίας για την απόκτηση ελέγχου του νησιού, προκαλώντας σοκ στη Δανία, σύμμαχο των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ.
Η Γροιλανδία, με πληθυσμό περίπου 57.000 κατοίκους, διαθέτει εκτεταμένη αυτοδιοίκηση από το 1979, αν και η άμυνα και η εξωτερική πολιτική παραμένουν αρμοδιότητα της Δανίας. Παρότι η πλειονότητα των κατοίκων τάσσεται υπέρ της μελλοντικής ανεξαρτησίας, δημοσκοπήσεις δείχνουν συντριπτική αντίθεση στην ένταξη στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η αντιπαράθεση εκτυλίσσεται σε μια περίοδο αυξανόμενου γεωστρατηγικού ανταγωνισμού στην Αρκτική, καθώς το λιώσιμο των πάγων ανοίγει νέες ναυτιλιακές οδούς και διευκολύνει την πρόσβαση σε πολύτιμους φυσικούς πόρους. Παράλληλα, η γεωγραφική θέση της Γροιλανδίας – ανάμεσα στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη – την καθιστά κομβικό σημείο για τον σχεδιασμό ασφαλείας των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, καθώς βρίσκεται στη συντομότερη διαδρομή πυραύλων μεταξύ Ρωσίας και Ηνωμένων Πολιτειών.