Όταν πριν από μόλις 15 μέρες ανακοινώθηκε ότι απορρίπτεται η δικαστική υπόθεση σε βάρος του Οζγκιούρ Οζέλ, πολλοί στην Τουρκία ξαφνικά ξαλάφρωσαν — με συγκρατημένη βέβαια ανακούφιση.
Η απόφαση του δικαστηρίου να μη δώσει συνέχεια στην ακύρωση του κομματικού συνεδρίου που τον είχε αναδείξει επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), είχε ερμηνευθεί ως «αναλαμπή ελπίδας» για μια αντιπολίτευση που τα τελευταία χρόνια ζει υπό συνεχή πολιορκία.
Δύο εβδομάδες μετά, όμως, η τουρκική δικαιοσύνη «ξαναχτυπά» αυτήν τη φορά με ένα κατηγορητήριο–μαμούθ, σχεδόν 4.000 σελίδων, που βάζει στο στόχαστρο όχι μόνο τον δήμαρχο Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, αλλά και το ίδιο το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Η δίκη Ιμάμογλου: Το νέο επεισόδιο μιας αντιπολιτευτικής εκκαθάρισης
Ο επικεφαλής της Εισαγγελίας της Κωνσταντινούπολης, Ακίν Γκιουρλέκ, παρουσίασε χθες Τρίτη ένα κατηγορητήριο που θυμίζει περισσότερο πολιτικό μανιφέστο παρά νομικό κείμενο. Ο Ιμάμογλου εμφανίζεται ως «ηγέτης εγκληματικής οργάνωσης» που προκάλεσε ζημία σχεδόν 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο τουρκικό κράτος σε διάστημα 10 ετών.
Η πρόταση του εισαγγελέα: από 828 έως και 2.352 χρόνια κάθειρξη.
Ανάμεσα στους 402 κατηγορούμενους, βρίσκονται δεκάδες στελέχη του CHP, ακόμη και εν ενεργεία βουλευτές. Στο κατηγορητήριο, το κόμμα περιγράφεται ως «δομή χρηματοδοτούμενη από παράνομες πηγές», που «προωθούσε εκλογικές νοθείες και πολιτική χειραγώγηση». Ο ίδιος ο Γκιουρλέκ, διορισμένος πέρσι τον Οκτώβριο, έχει γίνει για πολλούς το πρόσωπο–σύμβολο της νέας εκστρατείας κατά της τουρκικής αντιπολίτευσης.
Από την άνοιξη του 2024, δεκάδες εκλεγμένοι δήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι του CHP έχουν οδηγηθεί στη Δικαιοσύνη — άλλοι φυλακισμένοι, άλλοι καθαιρεμένοι από τα αξιώματά τους. Πολλοί αντικαταστάθηκαν από διορισμένους «επιτρόπους», επαναφέροντας μνήμες παλιότερων αυταρχικών πρακτικών.
«Δεν είναι απλώς επίθεση σε ένα κόμμα, είναι επίθεση στην ίδια την έννοια της Δημοκρατίας», τόνισε ο Οζγκιούρ Οζέλ, αντιδρώντας στο νέο κατηγορητήριο.
Το CHP, που στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2024 σάρωσε σε όλη τη χώρα –ακόμη και σε παραδοσιακά προπύργια του AKP–, βλέπει πλέον την επιτυχία του να μετατρέπεται σε αφορμή καταστολής.
Η τουρκική δικαιοσύνη ζητά πλέον επισήμως την απαγόρευση λειτουργίας του κόμματος, σε μια εξέλιξη που θυμίζει τις απαγορεύσεις του παρελθόντος: το CHP είχε τεθεί εκτός νόμου τη δεκαετία του 1980, επί στρατιωτικής χούντας, για να επιστρέψει μόλις το 1995.
Από την εκκαθάριση στην αναδιάταξη – Η στρατηγική Ερντογάν
Για τους αναλυτές, δεν πρόκειται για μια απομονωμένη υπόθεση αλλά για σχέδιο ευρύτερης πολιτικής αναδιάταξης. Ο Ερντογάν επιδιώκει, όπως λένε, να εξουδετερώσει τις τελευταίες ισχυρές αντιπολιτευτικές εστίες πριν ανοίξει τον δρόμο για συνταγματική αναθεώρηση – αυτή που θα του επιτρέψει να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα το 2028.
Η επιλογή του Ακίν Γκιουρλέκ και το κύμα δικαστικών διώξεων σε δημάρχους CHP, δεν είναι τυχαία. Αντίθετα, συνδέονται με μια μεθοδική προσπάθεια «εκκαθάρισης» της αντιπολίτευσης με νομικά εργαλεία, παράλληλα με την αποστολή «σημάτων καλής θέλησης»: διαρροές για πιθανή απελευθέρωση του Ντεμιρτάς ή ακόμη και του Οτσαλάν, και υπόγειες συνεννοήσεις με παλαιούς αντιπάλους όπως ο Αλί Μπαμπατζάν.
Η αντίφαση είναι χαρακτηριστική: την ώρα που η κυβέρνηση εμφανίζεται διαλλακτική στο κουρδικό ή στις διεθνείς σχέσεις, σκληραίνει στο εσωτερικό. Μια διπλή τακτική που αποσκοπεί στη διάσπαση και αποδυνάμωση του αντιπολιτευτικού μετώπου.
Ένα CHP σε σταυροδρόμι
Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, που ιδρύθηκε από τον ίδιο τον Κεμάλ Ατατούρκ, βρίσκεται μπροστά σε μια ιστορική καμπή. Από το 2002 και μετά έχανε σταθερά από το AKP του Ερντογάν. Ωστόσο, οι νίκες του 2019 και κυρίως του 2024 ανέτρεψαν την ψυχολογία: για πρώτη φορά, το CHP έδειχνε ικανό να απειλήσει πραγματικά την κυβερνητική κυριαρχία.
Όμως, οι εσωτερικές αντιπαραθέσεις μεταξύ Οζέλ και Κιλιτσντάρογλου, καθώς και η φυλάκιση του Ιμάμογλου, έχουν ξαναφέρει το κόμμα σε τροχιά εσωστρέφειας.
Αυτή η αδυναμία ενότητας είναι που, όπως όλα δείχνουν, εκμεταλλεύεται σήμερα ο Ερντογάν.
Παρά τις εκκλήσεις ορισμένων ευρωβουλευτών και οργανώσεων για διασφάλιση της πολιτικής ελευθερίας στην Τουρκία, οι αντιδράσεις της Δύσης παραμένουν χλιαρές.
Η Ουάσιγκτον – ιδίως υπό τον Τραμπ – δείχνει πρόθυμη να «παραβλέψει» τέτοια φαινόμενα αυταρχισμού, όσο η Άγκυρα παραμένει χρήσιμη σε θέματα ενέργειας, μεταναστευτικού και ΝΑΤΟ.
Οι Βρυξέλλες, από την άλλη, επιλέγουν τη σιωπή, εγκλωβισμένες ανάμεσα σε συμφέροντα και φόβους για νέα αποσταθεροποίηση.
Έτσι, η Τουρκία μετατρέπεται σιωπηρά σε «εργαστήριο μεταδημοκρατίας»: ένα καθεστώς που διατηρεί εκλογές και θεσμούς, αλλά ελέγχει πλήρως το αποτέλεσμα.
Σενάριο 2028: Το «τελευταίο στοίχημα» του Ερντογάν
Στα 71 του, ο Ταγίπ Ερντογάν σχεδιάζει το πολιτικό του φινάλε ως «επιμηκυνόμενη αιωνιότητα». Για να μπορέσει να επανεκλεγεί, χρειάζεται νέα συνταγματική τροποποίηση.
Κι αυτή με τη σειρά της, χρειάζεται μια αντιπολίτευση αποδυναμωμένη, διαιρεμένη ή απλώς ανύπαρκτη.
Το σενάριο ενός CHP απαγορευμένου, με φυλακισμένους ηγέτες και έναν Ιμάμογλου–σύμβολο πίσω από τα κάγκελα, δεν είναι πια αδιανόητο. Είναι, ίσως, η προϋπόθεση για το επόμενο βήμα του Ερντογάν.
Η υπόθεση Ιμάμογλου δεν είναι απλώς μια ακόμη δικαστική διαμάχη. Είναι το βαρόμετρο της τουρκικής δημοκρατίας – και ο καθρέφτης μιας χώρας που παλεύει ανάμεσα στη νομιμότητα και την πολιτική σκοπιμότητα.
Γιατί στην Τουρκία του 2025, η μάχη δεν είναι μόνο για την Κωνσταντινούπολη. Είναι για το ποιος έχει το δικαίωμα να ορίζει τι σημαίνει Δικαιοσύνη.
skai.gr