Η επιχειρησιακή έδρα των ναυτικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ, γνωστή ως Allied Maritime Command (Marcom), που βρίσκεται στη Βρετανία, κινδυνεύει να «τυφλωθεί» σε περίπτωση συντονισμένης επίθεσης σε υποθαλάσσια καλώδια. Το σενάριο αυτό αποκαλύφθηκε σε συνεδρίαση βρετανικής κοινοβουλευτικής επιτροπής, από απόστρατο ανώτατο αξιωματικό του Πολεμικού Ναυτικού.
Τα καλώδια αυτά συνδέουν το Ηνωμένο Βασίλειο με την ηπειρωτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ, και αποτελούν τη ραχοκοκαλιά των επικοινωνιών όχι μόνο για στρατιωτικές υποδομές, αλλά και για τη λειτουργία χρηματοπιστωτικών αγορών, τηλεπικοινωνιών και του διαδικτύου.
Ξεχασμένες υποδομές, αυξημένος κίνδυνος
Κατά τη διάρκεια ακρόασης στο κοινοβούλιο, ο απόστρατος υποναύαρχος Τζον Έιτκεν δήλωσε ότι «υπάρχει γνωστή αδυναμία στα συγκεκριμένα καλώδια», ενώ τόνισε πως «σε περίπτωση συντονισμένης επίθεσης, η απώλεια δυνατοτήτων θα ήταν άμεση και η αποκατάσταση θα χρειαζόταν ώρες». Αν και υπάρχουν εναλλακτικά συστήματα, αυτά δεν είναι άμεσα διαθέσιμα και προσφέρουν περιορισμένη λειτουργικότητα.
Ο Νιλς Μαρκούσεν, πλοίαρχος του ναυτικού της Δανίας και επικεφαλής του Ναυτικού Κέντρου Ασφάλειας Υποθαλάσσιων Υποδομών του ΝΑΤΟ, παραδέχθηκε πως η Συμμαχία βρίσκεται «πίσω από τις εξελίξεις» σε ό,τι αφορά την προστασία των καλωδίων. «Απλώς ξεχάσαμε πόσο σημαντικές είναι αυτές οι υποδομές», είπε χαρακτηριστικά.
Δυσκολία αναγνώρισης και νομικά κενά
Ένα από τα βασικά προβλήματα στην προστασία των υποθαλάσσιων καλωδίων είναι η δυσκολία διάκρισης μεταξύ ατυχήματος και δολιοφθοράς. Επιπλέον, μεγάλο μέρος των καλωδίων διέρχεται από διεθνή ύδατα, όπου η νομική κάλυψη για την παρέμβαση είναι περιορισμένη.
Η αποκάλυψη έρχεται εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών για τις ρωσικές δραστηριότητες. Τουλάχιστον 11 καλώδια έχουν υποστεί ζημιές στη Βαλτική Θάλασσα από τον Οκτώβριο του 2023, ενώ έχουν καταγραφεί παρόμοια περιστατικά και στη Βόρεια Θάλασσα. Σε περιοχές με υψηλή πυκνότητα καλωδίων έχουν εντοπιστεί πάνω από 50 ρωσικά πλοία, μεταξύ των οποίων και το ερευνητικό σκάφος Yantar, το οποίο παρακολουθείται από το βρετανικό ναυτικό.
Στροφή σε αυτόνομα υποβρύχια drones
Η ανάγκη για ενίσχυση της επιτήρησης έχει φέρει στο προσκήνιο τα αυτόνομα υποβρύχια drones. Το βρετανικό ναυτικό ανέπτυξε πρόσφατα το υποβρύχιο drone «Excalibur», βάρους 19 τόνων, το οποίο προορίζεται για αποστολές προστασίας κρίσιμων υποδομών.
Ωστόσο, ο Έιτκεν προειδοποιεί ότι οι υποθαλάσσιες επιχειρήσεις δεν είναι απλές. «Η επικοινωνία και ο έλεγχος σε βάθος είναι πολύ πιο περίπλοκα απ’ ό,τι στον αέρα ή στη στεριά», τονίζει. Η λειτουργία τέτοιων μέσων απαιτεί επιστροφή σε πλοία-βάσεις για μετάδοση δεδομένων, ενώ η ασφαλής επικοινωνία σε βάθος παραμένει ιδιαίτερα δύσκολη.
Τι λέει το ΝΑΤΟ
Εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ αρνήθηκε να σχολιάσει υποθετικά σενάρια, σημειώνοντας μόνο ότι η Συμμαχία παραμένει «ευέλικτη και ικανή να διοικεί τις συμμαχικές δυνάμεις». Από την πλευρά του, το Υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου διαβεβαίωσε ότι ενισχύεται η ασφάλεια των υποθαλάσσιων υποδομών, υπογραμμίζοντας τη σημασία τους για την εθνική και συμμαχική άμυνα.
Ο Βρετανός υπουργός Άμυνας έχει ήδη καταγγείλει δημόσια τη ρωσική δραστηριότητα του Yantar, στέλνοντας το μήνυμα ότι η Βρετανία θα υπερασπιστεί τις κρίσιμες υποδομές της έναντι κάθε απειλής.