Οι πρώτες άμεσες ειρηνευτικές συνομιλίες, από το 2022, ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία, που πραγματοποιήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη χωρίς τον Βλαντιμίρ Πούτιν ή τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, διήρκησαν μόλις δύο ώρες και είχαν πενιχρά αποτελέσματα. Κάτι που αναμενόταν αφού το κλίμα είχε ναρκοθετηθεί από νωρίς.
Η συνάντηση ξεκίνησε 24 ώρες αργότερα από το προγραμματισμένο χρονοδιάγραμμα, και μετά από μίας μέρα χάους, με τις δύο αντιπροσωπείες σε διαφορετικές πόλεις της Τουρκίας, και τα πάντα στον αέρα και κυρίως με τον Τραμπ, να προκαταλαμβάνει το αποτέλεσμα δηλώνοντας την Πέμπτη το μεσημέρι πως «τίποτε δεν πρόκειται να συμβεί έως ότου εγώ και ο Πούτιν συναντηθούμε».
Οι συνομιλίες της Κωνσταντινούπολης, επιβεβαίωσαν το χάσμα ανάμεσα στην Ρωσία και την Ουκρανία: Οι εικόνες από τη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο παλάτι Ντολμαμπαχτσέ ήταν χαρακτηριστικές: Δεν υπήρξαν χειραψίες και τα μισά μέλη της ουκρανικής διπλωματικής αντιπροσωπείας φορούσαν στρατιωτικές στολές παραλλαγής – υπενθυμίζοντας ότι η Ουκρανία δέχεται επίθεση.
Τι έγινε στις συνομιλίες – Μεγάλο το χάσμα ανάμεσα σε Ρωσία και Ουκρανία
Οι Ουκρανοί και οι Ρώσοι αξιωματούχοι που συμμετείχαν στις απευθείας συνομιλίες της Κωνσταντινούπολης συμφώνησαν να ανταλλάξουν 1.000 αιχμαλώτους πολέμου η καθεμία, σε μια κίνηση που εντάσσεται στα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης.
Η ανταλλαγή θα πραγματοποιηθεί σύντομα, δήλωσε ο υπουργός Άμυνας της Ουκρανίας, Ρουστέμ Ούμεροφ, ο οποίος ηγήθηκε της αντιπροσωπείας της χώρας του. «Γνωρίζουμε την ημερομηνία», είπε, «δεν την ανακοινώνουμε ακόμα».
Ο ίδιος επεσήμανε ότι «γίνονται προετοιμασίες και για πιθανή συνάντηση σε επίπεδο κορυφής των χωρών».
Όσον αφορά στο διακύβευμα που είναι η κατάπαυση του πυρός, η ουκρανική πλευρά χαρακτήρισε παράλογη την απαίτηση της Μόσχας να αποσυρθούν ουκρανικά στρατεύματα από περιοχές που δεν έχουν καταλάβει οι ρωσικές δυνάμεις κι εξακολουθούν να βρίσκονται σε ουκρανικό έλεγχο.
Η ρωσική αντιπροσωπεία απαίτησε να αποσυρθεί το Κίεβο από το Ντόνετσκ, το Λουχάνσκ, τη Ζαπορίζια και τη Χερσώνα, τις τέσσερις περιοχές που η Ρωσία προσπάθησε να προσαρτήσει το 2022. Η Ρωσία απείλησε την Ουκρανία με «αιώνιο πόλεμο» κατά τη διάρκεια των απευθείας ειρηνευτικών συνομιλιών στην Κωνσταντινούπολη όπως δήλωσε στο Sky News πηγή της αντιπροσωπείας του Κιέβου.
Η Ουκρανία ζήτησε συνάντηση κορυφής ανάμεσα στον Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι για να πάρει την απάντηση από τη ρωσική πλευρά ότι ελήφθη το αίτημα. Ιδιαίτερη σημασία έχει η αποκάλυψη Ουκρανού αξιωματούχου ότι η Ρωσία απαίτησε να μην παραστούν οι Αμερικανοί στις συνομιλίες.
Παράσταση για τον Τραμπ;
Οι πρώτες άμεσες συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας μετά από τρία χρόνια θα έπρεπε να αποτελούν μια σημαντική στιγμή. Ωστόσο, ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος προεξόφλησε ότι «δεν θα συμβεί τίποτα μέχρι να συναντηθώ με τον Πούτιν», έκανε σαφές ότι η Ρωσία δεν αισθάνεται πίεση να συνεργαστεί, εκτιμά ο Guardian.
Ενώ οι δύσκολες διαπραγματεύσεις συχνά ξεκινούν από ευκολότερα θέματα, η συμφωνία για μια μαζική ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου φαινόταν ως μια διακριτή επιτυχία. Η πραγματική σημασία των συνομιλιών στην Κωνσταντινούπολη έγκειται λιγότερο στην ουσία τους και περισσότερο στα μηνύματα που εστάλησαν από την ύπαρξή τους και τη σύνθεση των συμμετεχόντων.
Η βιαστική πρόταση για άμεσες συνομιλίες ήταν μια διέξοδος για τον Βλαντίμιρ Πούτιν, μετά από την απαίτηση των Ευρωπαίων ηγετών να συμφωνήσει η Ρωσία σε μια άνευ όρων κατάπαυση του πυρός διάρκειας 30 ημερών ή να αντιμετωπίσει αυξημένες κυρώσεις και μεταφορές όπλων. Η Ουκρανία και οι υποστηρικτές της δήλωσαν ότι δεν θα πρέπει να πραγματοποιούνται συναντήσεις χωρίς κατάπαυση του πυρός, αλλά το Κίεβο αναγκάστηκε να υποχωρήσει όταν ο Τραμπ επέμεινε να συμμετάσχει. «Η πικρή εμπειρία έχει διδάξει ότι δεν συμφέρει να αντιτάσσεται κανείς στον Αμερικανό πρόεδρο», αναφέρει το μέσο.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι αντέστρεψε την πρόταση του Ρώσου προέδρου, προκαλώντας τον να παραστεί προσωπικά στις συνομιλίες, υποσχόμενος να τον περιμένει στην Τουρκία. Αυτό, σύμφωνα με Ουκρανό αξιωματούχο, ήταν «μια παράσταση για έναν μόνο θεατή», ενισχύοντας το μήνυμα ότι η Ρωσία δεν επιθυμεί πραγματική συμφωνία και ότι η διαπραγμάτευση εξαρτάται από την προσωπική συνάντηση Τραμπ-Πούτιν.
Η συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη ανέδειξε τις διαφορές στις θέσεις των δύο πλευρών και την έλλειψη πολιτικής βούλησης για ουσιαστική διαπραγμάτευση, όπως αναφέρει το μέσο.
Ασαφές το επόμενο βήμα
Ο Ζελένσκι παρακολούθησε τις εξελίξεις από την Αλβανία, όπου συμμετείχε στη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, λέγοντας ότι η Ρωσία δεν έδειχνε ότι είναι έτοιμη για ειρήνη στην Ουκρανία. Ο ίδιος μαζί με τους ηγέτες της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Πολωνίας, τηλεφώνησαν Τραμπ μετά την ολοκλήρωση των συνομιλιών, με τη σκηνή να απαθανατίζεται και σε φωτογραφία.
Αμέσως μετά την συνομιλία αυτή οι Ευρωπαίοι έσπευσαν να εκφράσουν τη στήριξή τους στην Ουκρανία και να επικρίνουν τη στάση της Ρωσίας. «Για άλλη μια φορά, ο πρόεδρος Πούτιν αρνείται να απαντήσει στην πρόταση της άνευ όρων κατάπαυσης του πυρός που υπέβαλαν οι Αμερικανοί και υποστήριξαν η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι», τόνισε ο Μακρόν με ανάρτηση στο X.
«Απορρίπτοντας την κατάπαυση του πυρός και τον διάλογο με την Ουκρανία, η Ρωσία δείχνει ότι δεν επιθυμεί ειρήνη και απλώς προσπαθεί να αγοράσει χρόνο συνεχίζοντας τον πόλεμο», πρόσθεσε ο Γάλλος πρόεδρος.