Την ώρα που ο ισραηλινός στρατός ισοπέδωνε την Πόλη της Γάζας και χιλιάδες Παλαιστίνιοι έψαχναν απεγνωσμένα μια έξοδο διαφυγής, επιτροπή του ΟΗΕ δημοσίευε έκθεσή της που κατέληγε στο συμπέρασμα πως το Ισραήλ διέπραξε γενοκτονία.
«Η ευθύνη για αυτά τα φρικτά εγκλήματα βαρύνει τις ισραηλινές αρχές στα υψηλότερα κλιμάκια που έχουν ενορχηστρώσει μια εκστρατεία γενοκτονίας εδώ και σχεδόν δύο χρόνια με τη συγκεκριμένη πρόθεση της καταστροφής της παλαιστινιακής οργάνωσης στη Γάζα», δήλωσε την Τρίτη η Ναβί Πιλάι, επικεφαλής της Επιτροπής Έρευνας για τα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη και πρώην δικαστής του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών περί Γενοκτονίας, που υιοθετήθηκε μετά τη μαζική εξόντωση Εβραίων από τη ναζιστική Γερμανία, ορίζει τη γενοκτονία ως εγκλήματα που διαπράττονται «με πρόθεση να εξοντωθεί, στο σύνολό της ή μερικώς, μια εθνική, εθνοτική, φυλετική ή θρησκευτική ομάδα».
Για να στοιχειοθετηθεί μάλιστα μια γενοκτονία, ορίστηκε πως θα πρέπει να έχει συντελεστεί τουλάχιστον μία από πέντε συγκεκριμένες ενέργειες. Η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών διαπίστωσε ότι το Ισραήλ έχει διαπράξει τέσσερις από αυτές: δολοφονίες, πρόκληση σοβαρής σωματικής ή ψυχικής βλάβης, σκόπιμη πρόκληση συνθηκών διαβίωσης που αποσκοπούσαν στην καταστροφή των Παλαιστινίων, στο σύνολό τους ή μερικώς, και επιβολή μέτρων που έχουν στόχο την αποτροπή γεννήσεων.
Η διάπραξη γενοκτονίας – για να αγγίξει αυτό το επίπεδο η βία – απαιτείται οι δολοφονούμενοι να θεωρηθούν διαφορετικοί από εμάς, κατώτεροι από εμάς – υπάνθρωποι.
* Με την εγγραφή σας στο newsletter του Dnews, αποδέχεστε τους σχετικούς όρους χρήσης
Ο πληθυσμός που μπάινει στο στόχαστρο πρέπει πρώτα να αποανθρωποποιηθεί.
«Όταν κοιτάζω τα γεγονότα της γενοκτονίας στη Ρουάντα, μοιάζουν πολύ με αυτό που συμβαίνει στη Γάζα. Αποανθρωποποιείς τα θύματά σου. Είναι ζώα, και επομένως, χωρίς συνείδηση, μπορείς να τα σκοτώσεις», ανέφερε χαρακτηριστικά η Πιλάι.
Όπως γράφει ο Simon Speakman Cordall στο Al Jazeera, για πολλούς παρατηρητές στο Ισραήλ, αυτή η διαδικασία της αποανθρωποποίησης – όπου η αξία της παλαιστινιακής ζωής είναι αμελητέα – δεν ξεκίνησε με τον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα. Αντίθετα πάει πολύ πίσω, σε όλη τη σύντομη ιστορία της χώρας, ενώ συνεχίζει να επηρεάζει τη στάση του κοινού και των πολιτικών της σήμερα.
«Κανείς δεν είναι αθώος»
Το Ισραήλ βομβαρδίζει αυτήν τη στιγμή την Πόλη της Γάζας, γνωρίζοντας ότι δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι, που υποφέρουν από λιμό, παραμένουν εκεί.
Ο στόχος του Ισραήλ φαίνεται να είναι να αναγκάσει τους πολίτες να φύγουν, ώστε η πόλη – κάποτε κέντρο της παλαιστινιακής ζωής στη Γάζα – να καταστραφεί, διευκολύνοντας την καταπολέμηση της Χαμάς και παρουσιάζοντας ένα κάποιο είδος νίκης στο ισραηλινό κοινό.
Ο βασανισμός του πληθυσμού της Πόλης της Γάζας σπάνια λαμβάνεται υπόψη στις δημόσιες δηλώσεις Ισραηλινών αξιωματούχων. Ο βομβαρδισμός τους για να αναγκαστούν να μετακινηθούν έχει νομιμοποιηθεί πλήρως.
Ο Υπουργός Άμυνας του Ισραήλ έχει ανοιχτά υπερηφανευτεί ότι «η Γάζα καίγεται» – η Πόλη της Γάζας, ο τόπος που περιγράφεται από την UNICEF ως «το τελευταίο καταφύγιο για οικογένειες στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας».
Ωστόσο, ο πόνος του ισραηλινού κοινού για τον αριθμό των νεκρών στη Γάζα και τις ενέργειες του στρατού του παραμένει αμελητέος.
Οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις επικεντρώνονται σχεδόν αποκλειστικά στην επίτευξη συμφωνίας για την επιστροφή των υπολοίπων Ισραηλινών ομήρων που κρατούνται στη Γάζα. Ελάχιστοι απαιτούν τη διακοπή της σφαγής – περισσότερων από 64.900 Παλαιστίνιων – που διεξάγεται στο όνομά τους.
Έρευνα που δημοσιεύθηκε στα μέσα Αυγούστου από την ισραηλινή ερευνητική ομάδα aChord Center διαπίστωσε ότι το 76% των εβραίων Ισραηλινών που συμμετείχαν στη δημοσκόπηση συμφωνούσαν πλήρως ή εν μέρει με την πρόταση ότι, “μεταξύ των 2,2 εκατομμυρίων Παλαιστινίων της Γάζας κανένας δεν ήταν αθώος”.
«Η γενοκτονία δεν συμβαίνει απλώς», δηλώνει στο Al Jazeera η Orly Noy, δημοσιογράφος και αρχισυντάκτρια του ισραηλινού περιοδικού Local Call. «Μια ολόκληρη κοινωνία δεν γίνεται απλά γενοκτονική από τη μια μέρα στην άλλη. Οι συνθήκες καλλιεργούνται επί μακρόν. Είναι συστηματικό», προσθέτει.
Μια ιστορία αποανθρωποποίησης
Η έκπληξη και η οργή με την οποία το Ισραήλ συνεχίζει να αντιμετωπίζει την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 αποκαλύπτει την άγνοια των Ισραηλινών για τις παλαιστινιακές ζωές και την καθημερινή εμπειρία της κατοχής, εξηγεί ο Yair Dvir, εκπρόσωπος της ισραηλινής οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων B’Tselem.
Η επίθεση φάνηκε σε πολλούς να προήλθε «από το πουθενά και χωρίς προφανή πρόκληση. Το Ισραήλ μόλις δέχθηκε επίθεση από αυτούς τους “δαίμονες”. Οι άνθρωποι έδειξαν να μην ξέρουν τίποτα για τις δεκαετίες της κατοχής που είχαν προηγηθεί».
Στα τέλη Ιουλίου, έκθεση της B’Tselem, μαζί με τους Physicians for Human Rights-Israel, τεκμηρίωσε παραβιάσεις του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων από τη Νάκμπα – την εθνοκάθαρση της Παλαιστίνης το 1948 από σιωνιστικές πολιτοφυλακές για να ανοίξει ο δρόμος για την ανακήρυξη του κράτους του Ισραήλ – έως σήμερα.
Η οργάνωση περιέγραψε δεκαετίες πολιτικής που είχαν ως μοναδικό σκοπό «την εδραίωση της υπεροχής της εβραϊκής ομάδας σε ολόκληρη την επικράτεια υπό ισραηλινό έλεγχο».
«Μπορεί να περάσουν χρόνια χωρίς καν να συναντήσεις έναν Παλαιστίνιο. Έχουμε ξεχωριστά εκπαιδευτικά συστήματα», εξηγεί ο Dvir. «Δεν μας διδάσκουν τη γλώσσα τους, τον πολιτισμό τους ή οτιδήποτε για την ιστορία τους. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν καν τη Νάκμπα».
«Στον Σιωνισμό και στο εκπαιδευτικό σύστημα… είναι πάντα ο “άλλος”. Αποτελούν απειλή», είπε.
«Για εμάς είναι έως και “Αραβοϊσραηλινοί”, και όταν απαντούν: “Όχι, είμαστε Παλαιστίνιοι”, είναι σαν να έχουν πει κάτι σοκαριστικό… Σαν να είπαν ότι υποστηρίζουν τη Χαμάς. Δεν επιτρέπουμε καν την ταυτότητά τους».
Ήδη από το 1967, Ισραηλινοί αξιωματούχοι, μεταξύ αυτών και ο Ντέιβιντ Χακοχέν, που τότε ήταν πρέσβης στη Βιρμανία (Μιανμάρ), είχαν καταγραφεί να αρνούνται ότι οι Παλαιστίνιοι ήταν ακόμη και άνθρωποι.
Μέχρι το 1985, μια ανάλυση εκατοντάδων βιβλίων για παιδιά στα εβραϊκά αποκάλυψε δεκάδες που απεικόνιζαν τους Παλαιστίνιους ως «λατρευτές του πολέμου, δόλιους δαίμονες, αιμοβόρα σκυλιά, άγριους λύκους ή φίδια». Δύο δεκαετίες αργότερα, έρευνα έδειξε ότι ένα στα δέκα παιδιά που πήγαιναν σχολείο, όταν τους ζητήθηκε να ζωγραφίσουν Παλαιστίνιους, τους απεικόνισε ως ζώα – η ίδια γενιά που τώρα πολεμά στη Γάζα.
Η ιδέα της αποανθρωποποίησης των Παλαιστινίων μέχρι το σημείο που η μαζική τους εξόντωση να θεωρείται αποδεκτή υπήρχε πάντα στη σκληροπυρηνική θρησκευτική δεξιά του Ισραήλ, δηλώνει ο Ισραηλινός Nimrod Flaschenberg.
«Ωστόσο, η απομάκρυνση των εβραϊκών οικισμών από τη Γάζα το 2005 τους κινητοποίησε να δράσουν ως απάντηση σε αυτό που θεωρούσαν ως τη σταδιακή εξάπλωση του φιλελευθερισμού στην ισραηλινή κοινωνία.
Ο Flaschenberg κάνει λόγο για μια συστηματική εκστρατεία ομάδων εποίκων και των συμμάχων τους στη θρησκευτική δεξιά προκειμένου να ελέγξουν τις δομές εξουσίας στο Ισραήλ – με απότερο στόχο να επιβάλλουν τις ιδέες τους. «Αυτό το σύστημα πεποιθήσεων συνεχίζεται μέχρι σήμερα», εξηγεί.
Η Νάκμπα συμβαίνει αυτή τη στιγμή στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα
«Η διαφορά μεταξύ φασιστών, όπως ο [σκληροπυρηνικός υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ] και εκείνων που φαντάζονται ότι προέρχονται από τον φιλελεύθερο κέντρο είναι πολύ μικρή», επισημαίνει ο Ισραηλινός κοινωνιολόγος Yehouda Shenhav-Shahrabani.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του πρώην επικεφαλής της ισραηλινής υπηρεσίας πληροφοριών, Aharon Haliva, ενός ανθρώπου που, σύμφωνα με τον Shenhav-Shahrabani, οι περισσότεροι Ισραηλινοί θα θεωρούσαν φιλελεύθερο.
Ο Haliva ωστόσο ήταν εκείνος που υποστήριξε πως πρέπει να σκοτωθούν 50 Παλαιστίνιοι για κάθε Ισραηλινή ζωή που χάθηκε στις 7 Οκτωβρίου, και «δεν έχει σημασία αν είναι παιδιά».
«Χρειάζονται μια Νάκμπα κάθε τόσο, για να νιώσουν το τίμημα».
Η στάση των Ισραηλινών απέναντι στους Παλαιστίνιους έχει ρίζες πριν τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ – στις πρώιμες βρετανικές περιγραφές της Παλαιστίνης ως «γη χωρίς λαό», όταν οι Παλαιστίνιοι αντιμετωπίζονταν ως κάποιο είδος άσκοπης μάζας χωρίς παραδοσιακό πολιτικό κέντρο με το οποίο θα μπορούσε να διαπραγματευτεί κανείς.
Η αντίληψη των Παλαιστινίων ως οντότητα αποκομμένη από την όποια πατρίδα υιοθετήθηκε από το Ισραήλ και κυριαρχεί μέχρι σήμερα στις συζητήσεις σχετικά με το πώς τόσο η Γάζα όσο και, τελικά, η κατεχόμενη Δυτική Όχθη θα μπορούσαν να εκκαθαριστούν εθνοτικά.
«Η αντίληψη ότι η παλαιστινιακή παρουσία ήταν προσωρινή υπήρχε πάντα», εξηγεί ο Shenhav-Shahrabani.
«Συχνά οι Ισραηλινού αναρωτιούνται γιατί δεν “τελείωσε η δουλειά” το 1948 ή το 1967 [στον πόλεμο που οδήγησε στη σημερινή κατοχή του παλαιστινιακού εδάφους», είπε. «Οι άνθρωποι βλέπουν την εκδίωξη των Παλαιστινίων ως αναπόφευκτη. Μιλάμε για τη Νάκμπα ως ιστορικό γεγονός, αλλά είναι μια διαδικασία. Είναι ένα συνεχές. Συμβαίνει αυτή τη στιγμή στη Δυτική Όχθη και στη Γάζα».