Χωρίς σχολική τσάντα, βιβλία ή στολή, η 11χρονη Λαγιάν Χάτζι διασχίζει τα ερείπια της πόλης της Γάζας για να πάει στο αυτοσχέδιο σχολείο που λειτουργεί έπειτα από δύο χρόνια πολέμου που διέκοψαν τη σχολική της εκπαίδευσης. Όμως το σχολείο δεν είναι πια αυτό το ήξερε.
Οι τοίχοι και οι διάδρομοι δεν είναι στολισμένοι από τις ζωγραφιές των συμμαθητών της. Το σχολείο της πλέον είναι σκηνές που έχουν τοποθετηθεί σε ένα γκρεμισμένο κτίριο και χρησιμεύουν ως αίθουσες διδασκαλίας.
«Περπατώ τουλάχιστον μισή ώρα. Οι δρόμοι είναι κατεστραμμένοι, γεμάτοι ερείπια. Είναι δύσκολο και θλιβερό», δήλωσε στο AFP η Χάτζι που ζει σε έναν καταυλισμό εκτοπισμένων στη συνοικία Ταλ αλ Χάουα.
Το κορίτσι είναι μεταξύ των 900 μαθητών που φοιτούν στο σχολείο αλ Λούλουα αλ Κατάμι, ένα από τα σχολεία που άρχισαν να λειτουργούν προκειμένου να μπορέσουν τα παιδιά της Γάζας να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους για πρώτη φορά μετά την έναρξη του πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, στις 7 Οκτωβρίου 2023.
«Δεν έχουμε βιβλία ούτε τετράδια. Οι βιβλιοθήκες έχουν βομβαρδιστεί και καταστραφεί», εξήγησε το κορίτσι που φορά ένα σκισμένο πουκάμισο και ένα χιλιοραμμένο παντελόνι.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ, το 97% των σχολείων στη Λωρίδα της Γάζας έχουν υποστεί ζημιές και τα περισσότερα χρήζουν πλήρους ανοικοδόμησης ή εκτεταμένων εργασιών ανακαίνισης.
Όμως «είμαι χαρούμενη που συνεχίζω το σχολείο», πρόσθεσε η Χάτζι που λέει ότι θέλει να γίνει γιατρός.
Έναν μήνα αφού τέθηκε σε ισχύ η εύθραυστη εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, η υπηρεσία του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες (UNRWA) και το υπουργείο Παιδείας της Γάζας ανακοίνωσαν ότι τα παιδιά άρχισαν σταδιακά να επιστρέφουν στο σχολείο στις περιοχές που δεν ελέγχονται από τις ισραηλινές δυνάμεις.
Ισραηλινά πλήγματα σκότωσαν πολλούς Παλαιστίνιους που είχαν καταφύγει στα σχολεία της Γάζας, με το Ισραήλ να ισχυρίζεται ότι εκεί κρύβονταν μαχητές της Χαμάς.
Καθώς τα σχολεία χρησιμεύουν και ως καταφύγιο για τους εκτοπισμένους και η UNRWA εγκαινίασε πρόσφατα «προσωρινούς χώρους μάθησης».
Τον Οκτώβριο ο επικεφαλής της υπηρεσίας Φιλίπ Λαζαρινί δήλωσε ότι περισσότερα από 25.000 παιδιά φοιτούν στους νέους αυτούς χώρους και περίπου 30.000 άλλα παρακολουθούν διαδικτυακά μαθήματα. Πολύ μικρός αριθμός σε σχέση με τους περισσότερους από 758.000 μαθητές που υπάρχουν στον παλαιστινιακό θύλακα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Παιδείας της Γάζας.
Εξάλλου ο πόλεμος ανάγκασε τα παιδιά να κάνουν «δύσκολες δουλειές», όπως να μαζεύουν «καυσόξυλα» για να συντηρήσουν τις οικογένειές τους, προειδοποίησε η διευθύντρια του σχολείου αλ Λούλουα αλ Κατάμι, η 50χρονη Ιμάν αλ Χινάουι.
Προτού πάω στο σχολείο «κάθε πρωί πρέπει να πάω να φέρω νερό και να περιμένω στην ουρά για να πάρω ψωμί», διηγείται ο Σαΐντ Σελντάν, 16 ετών, η οικογένεια του οποίου εκτοπίστηκε «δέκα φορές» και «δεν έχει πλέον σπίτι» στη Γάζα, σε κάποιες περιοχές της οποίας ο ΟΗΕ έχει κηρύξει κατάσταση λιμού.
Γάζα: Μαθήματα με βάση το παιχνίδι και ψυχολογική υποστήριξη
Οι ανταποκριτές του AFP έγιναν μάρτυρες σκηνών όπου αμέτρητα παιδιά, κρατώντας πλαστικούς κουβάδες, βαθουλωμένα τηγάνια ή ακόμα και πιάτα, σπρώχνονταν για να πάρουν φαγητό.
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ψυχική φθορά που υφίστανται τα παιδιά, τα οποία είναι συνεχώς απασχολημένα με τις ουρές για ψωμί και νερό, το σχολείο αλ Λούλουα αλ Κατάμι χρησιμοποιεί μεθόδους μάθησης βασισμένες στο παιχνίδι: μικρά κορίτσια χορεύουν για να λύσουν μαθηματικά προβλήματα και άλλα παιδιά παίζουν κωμικές σκηνές απαγγέλλοντας ποιήματα.
Στην περιοχή αλ Μαουάσι οι αρχές έχουν αναλάβει και άλλες πρωτοβουλίες, κάποιες από τις οποίες έχουν διεθνή υποστήριξη, με την ελπίδα τα παιδιά να επιστρέψουν στο σχολείο.
Το ίδρυμα Education Above All με έδρα το Κατάρ ξεκίνησε ένα πρόγραμμα με τίτλο «Rebuilding Hope for Gaza» (ξαναχτίζοντας την ελπίδα για τη Γάζα) που έχει στόχο να υποστηρίξει περισσότερους από 100.000 μαθητές.
Το πρόγραμμα αυτό περιλαμβάνει τη διανομή σχολικών επίπλων, την πρόσβαση στο διαδίκτυο και την ηλεκτροδότηση, καθώς και ψυχολογική υποστήριξη των μαθητών.
Αλλά ακόμη και με τη στήριξη αυτή ένα σχολείο στην περιοχή του αλ Μαουάσι δεν μπορεί να προσφέρει παρά τέσσερα μαθήματα: αραβικά, αγγλικά, μαθηματικά, φυσική.
«Στόχος μας είναι να βοηθήσουμε όσους περισσότερους μαθητές γίνεται να επιστρέψουν στο σχολείο, ακόμη κι αν πρόκειται μόνο για βασικά μαθήματα», υπογράμμισε ο Χάζεμ Αμπού Χαμπίμπ μέλος μιας πρωτοβουλίας που υποστηρίζεται από το ίδρυμα.
Πριν τον πόλεμο «ο αναλφαβητισμός είχε εξαλειφθεί» στη Γάζα, τόνισε ο ίδιος, αλλά σήμερα «η παιδεία είναι αντιμέτωπη με την πιο κρίσιμη περίοδο».