Η επιβίωση του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι και πιθανές νέες, ρωσικές επιθέσεις εναντίον αμάχων, αποτελούν το «παλάτζο» της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27 σε σχέση με τη στάση που θα κρατήσουν απέναντι στη Ρωσία.
Οι ηγέτες των 27 συμφωνούν πως αν χαλαρώσουν τώρα τις κυρώσεις τους, θα σταλεί ένα εντελώς λάθος μήνυμα προς τη Ρωσία, που ενδεχομένως και να την αποθρασύνει. Από την άλλη πλευρά, βρίσκονται ήδη ένα βήμα πριν το απόλυτο «κόκκινο» οπότε εκτιμούν ότι δεν μπορούν να τραβήξουν περαιτέρω το σχοινί, αφού έτσι δεν θα έχουν κανένα νέο μέτρο να επιβάλουν στη Ρωσία αν τα πράγματα γίνουν χειρότερα.
Σε κάθε περίπτωση, η Ευρωπαϊκή Ένωση εμφανίζεται διστακτική αναφορικά με την ενδεδειγμένη στάση ενόψει της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες που αρχίζει αύριο. Το μόνο σίγουρο είναι πως επιδίωξη των ηγετών είναι να ακολουθηθεί μία κοινή γραμμή απ’ όλους, αλλά και να αξιολογηθεί το πόσο τελικά έχουν πλήξει πρακτικά τη Ρωσία τα μέτρα που ήδη εφαρμόζονται.
Η Γερμανία πάντως, προτείνει μια περισσότερο συντηρητική πρακτική, σύμφωνα με την οποία η Ευρώπη οφείλει να παγώσει προς το παρών τις κυρώσεις, να εξετάσει το πόσο αποτελεσματικές είναι και στη συνέχεια να προχωρήσει σε νέες αποφάσεις, έχοντας στα χέρια της όλα τα δεδομένα.
Από την άλλη πλευρά η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής εκτιμούν ότι μια τέτοια κίνηση θα εκλαμβανόταν από την Ρωσία, ως χαλάρωση και υποχώρηση της Ευρώπης, οπότε και θα δημιουργούσε περισσότερα προβλήματα από αυτά που επιδιώκει να επιλύσει.
Η Λιθουανία χαρακτηριστικά, δια μέσου του Υπουργού Εξωτερικών της Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκις, δηλώνει:
«Η Ευρώπη δεν μπορεί να δώσει μια εντύπωση κόπωσης, όταν ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν έχει τελειώσει».
Από την πλευρά του ο Υπουργός Εξωτερικών της Δανίας Γίπε Κοφόντ υποστηρίζει ότι «Δεν μπορούμε να κουραστούμε με την επιβολή κυρώσεων. Πρέπει να προσβλέπουμε πάντα σε νέες κυρώσεις και να προετοιμάζουμε νέες πιθανές κυρώσεις».
Μέχρι στιγμής, δεν έχει επιτευχθεί ένας κοινός τόπος και μια κοινή στρατηγική που να θεωρείται βέβαιο πως θα ακολουθήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση κι ίσως σ’ αυτή την πολυγλωσσία να επενδύει ο Ρώσος πρόεδρος, θεωρώντας πως απέναντι του δεν έχει έναν ισχυρό και ομοιόμορφο σχηματισμό.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πάντως, εκτιμά σε μεγάλο βαθμό, ανεξάρτητα από τη στρατηγική που θα ακολουθηθεί, ότι πρέπει να υπάρχει μια «κάβα» κυρώσεων, σε περίπτωση που οι Ρώσοι εντείνουν την στρατιωτική τους επιχείρηση στην Ουκρανία, προβαίνοντας σε ακόμα μεγαλύτερες ακρότητες. Βέβαια, υπάρχουν και φωνές αντίδρασης απέναντι σε αυτή την προοπτική, σύμφωνα με τις οποίες, είναι καταστροφικό το να περιμένεις πότε θα συμβεί μεγαλύτερο κακό για να παρέμβεις εκ νέου.
Ένας λόγος πάντως, ικανός να προκαλέσει νέο πακέτο κυρώσεων από τη Δύση έχει ήδη διατυπωθεί δημόσια: Η χρήση χημικών -ή ακόμη και πυρηνικών- όπλων. Τόσο ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ όσο και ο Γάλλος ομόλογός του έχουν ξεκαθαρίσει ότι η Μόσχα θα υποστεί νέες κυρώσεις, εάν επιτεθεί με αντισυμβατικά όπλα.
Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική, πάντως, Ζοζέπ Μπορέλ, υποβάθμισε τις προσδοκίες για νέα μέτρα που θα εγκριθούν στη Σύνοδο αυτής της εβδομάδας. «Οι ηγέτες θα εξετάσουν ξανά τι άλλο μπορεί να γίνει στον τομέα των κυρώσεων» είπε σε δημοσιογράφους μετά το συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ τη Δευτέρα, για να προσθέσει: «Δεν νομίζω ότι θα υπάρξει επίσημη απόφαση για ένα νέο πακέτο κυρώσεων».
Τι θα μπορούσε να περιλαμβάνει, όμως, ένα πέμπτο πακέτο κυρώσεων; Τα πιθανά μέτρα θα μπορούσαν να είναι η προσθήκη δύο μεγάλων ρωσικών τραπεζών -Sberbank και Gazprombank- στον κατάλογο των ιδρυμάτων που έχουν απαγορευθεί από το διεθνές σύστημα πληρωμών SWIFT. Η Πολωνία ζήτησε την πλήρη απαγόρευση του εμπορίου στη Ρωσία. Άλλες χώρες, όπως η Δανία, πιέζουν για αυστηρότερη πρόσβαση των ρωσικών πλοίων στα ευρωπαϊκά λιμάνια.
Αλλά το μεγάλο ερώτημα παραμένει εάν το επόμενο πακέτο θα περιλαμβάνει τον περιορισμό των ρωσικών εισαγωγών ενέργειας. Οι Βρυξέλλες εξετάζουν την απαγόρευση των εισαγωγών πετρελαίου ως πρώτο βήμα για τη στόχευση των ρωσικών εσόδων από την ενέργεια.