Ο εμπορικός πόλεμος του Tραμπ εναντίον της Κίνας έχει αμφισβητήσει την προσπάθεια του Σι Τζινπίνγκ για ανάπτυξη και καινοτομία, αλλά έδωσε επίσης στο Πεκίνο το ακούσιο δώρο ενός φωτεινού προβολέα υπό τον οποίο θα μπορούσε να επιδείξει την οικονομική του ισχύ. Καθώς μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου προσπαθούσε να κολακεύσει τον Tραμπ και να διαπραγματευτεί τη μείωση των δασμών που ανακοίνωσε αυτή την άνοιξη, η Κίνα αντεπιτέθηκε με τα δικά της μέτρα – μέχρι που και οι δύο πλευρές αναγκάστηκαν να καθίσουν στο τραπέζι για μια εκεχειρία.
Τις τελευταίες εβδομάδες, αφού οι κανόνες των ΗΠΑ έπληξαν την πρόσβαση της Κίνας στην αμερικανική τεχνολογία και στόχευσαν τη ναυτιλιακή της βιομηχανία, το Πεκίνο αντέδρασε ανακοινώνοντας μια σαρωτική επέκταση των ελέγχων των εξαγωγών σε κρίσιμα ορυκτά σπάνιων γαιών – μια κίνηση που συγκλόνισε την Ουάσινγκτον και ώθησε τον Tραμπ να απειλήσει να επιβάλει επιπλέον δασμούς 100% στα κινεζικά προϊόντα.
Και οι δύο πλευρές φάνηκαν να υποχωρούν από την τελευταία κλιμάκωση μετά από τις εμπορικές συνομιλίες της τελευταίας στιγμής μεταξύ κορυφαίων διαπραγματευτών αυτό το Σαββατοκύριακο στη Μαλαισία. Ο Τραμπ και ο Σι πρόκειται τώρα να συναντηθούν στο περιθώριο μιας διεθνούς συνόδου κορυφής στη Νότια Κορέα αύριο Πέμπτη (30/10)- στην πρώτη τους πρόσωπο με πρόσωπο συνάντηση κατά τη δεύτερη θητεία του Tραμπ, όπου αναμένεται να συμφωνήσουν σε ένα πλαίσιο για τη διαχείριση των οικονομικών τους δεσμών.
Δεν είναι ακόμη σαφές τι έχει συμφωνήσει να παραχωρήσει η κάθε πλευρά για να φτάσει σε αυτό το σημείο – και αυτό είναι μόνο ένα σημείο αναφοράς σε έναν περίπλοκο και ασταθή ανταγωνισμό μεταξύ υπερδυνάμεων.Αλλά θα είναι επίσης μια στιγμή όπου ο Σι θα εισέλθει στο δωμάτιο αφού εδραιώσει μια νέα πραγματικότητα στις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας: Η Κίνα θα διαπραγματευτεί, αλλά δεν θα δειλιάσει.
«Η Κίνα είναι πολύ ήρεμη»
Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι τα διακυβεύματα δεν είναι υψηλά για τον Σι. Αντί οι ΗΠΑ και η Κίνα να συνεργάζονται για τις παγκόσμιες απειλές ως «G2», οι δύο πιο ισχυρές οικονομίες του κόσμου, το Πεκίνο βλέπει τις ΗΠΑ να στοχεύουν να εμποδίσουν την άνοδό της με δασμούς, ελέγχους εξαγωγών υψηλής τεχνολογίας και πολιτικές τριβές.
Οι τρέχοντες δασμοί των ΗΠΑ σε κινεζικά προϊόντα -οι οποίοι ανέρχονται σε πάνω από 50% κατά μέσο όρο- ασκούν πίεση στην ήδη επιβραδυνόμενη οικονομία της χώρας και θα μπορούσαν να υπερδιπλασιαστούν εάν οι δύο ηγέτες δεν μπορέσουν να βρουν κοινό έδαφος. Όμως, καθώς οι Αμερικανοί αξιωματούχοι επαινούν την ικανότητα του Τραμπ να «δημιουργήσει μόχλευση» για να πιέσει την Κίνα, στο μισό της διαιρεμένης οθόνης που ανήκει στο Πεκίνο, η Κίνα βλέπει επίσης επιτυχία στη στρατηγική της.
Εκεί, η κοινή λογική είναι ότι η Κίνα είναι έτοιμη για αυτόν τον ανταγωνισμό: έχει δημιουργήσει φυσική μόχλευση μέσω της στρατηγικής της κυριαρχίας στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού σπάνιων γαιών. Έχει διαφοροποιήσει το εμπόριο για να γίνει λιγότερο εξαρτημένο από την αγορά των ΗΠΑ και πιέζει για να επιταχύνει την καινοτομία που θα της επέτρεπε να απογαλακτιστεί από αμερικανικά προϊόντα, όπως οι ημιαγωγοί υψηλής τεχνολογίας.
Το Πεκίνο ήταν «πλήρως προετοιμασμένο» για το πώς θα μπορούσε να ενεργήσει ο Τραμπ απέναντι στην Κίνα όταν ξεκίνησε τη δεύτερη θητεία του, σύμφωνα με τον Γουάνγκ Γιγουέι, διευθυντή του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων στο Πανεπιστήμιο Ρενμίν στο Πεκίνο. «Αλλά από την πλευρά των ΗΠΑ, οποιοσδήποτε δασμός ή οποιαδήποτε μέτρα ελήφθησαν (από) την κινεζική πλευρά έχουν βοηθήσει τον ίδιο τον Τραμπ να καταλάβει ότι η ικανότητα της Κίνας είναι διαφορετική από ό,τι πριν από οκτώ χρόνια… και καταλαβαίνει ότι αυτό που έχει αλλάξει – είναι ότι οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον η κυρίαρχη δύναμη», δήλωσε ο Γουάνγκ.
Το Πεκίνο συνεχίζει επίσης την προσπάθειά του να προστατευθεί από μελλοντικά σοκ – συμπεριλαμβανομένου του επερχόμενου πενταετούς σχεδίου του, το οποίο στοχεύει στην εμβάθυνση μιας προσπάθειας για τεχνολογική και βιομηχανική αυτάρκεια. «Η Κίνα είναι πολύ ήρεμη αντιμετωπίζοντας όλες αυτές τις συγκρούσεις και τις δυσκολίες που δημιουργούν οι Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε ο Γουάνγκ Γουέν, κοσμήτορας του think tank Chongyang Institute for Financial Studies στο Πανεπιστήμιο Renmin στο Πεκίνο «Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να είναι ένας σημαντικός εταίρος, ωστόσο, στο τοπίο της Κίνας, οι ΗΠΑ χάνουν τη σημασία τους», πρόσθεσε ο Γουάνγκ.
Δύο ισχυροί άνδρες
Και οι δύο πλευρές έδωσαν θετικά μηνύματα μετά τις εμπορικές συνομιλίες το Σαββατοκύριακο, με τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, να υπονοεί ότι το Πεκίνο θα αναβάλει τους ελέγχους του στις σπάνιες γαίες, ενώ οι ΗΠΑ θα αποσύρουν την απειλή δασμών 100% και θα επεκτείνουν μια προηγούμενη εκεχειρία δασμών.
Ωστόσο, η Κίνα δεν έχει κάνει τέτοιες δηλώσεις και εξακολουθεί να υπάρχει ο κίνδυνος οι δύο ισχυροί άνδρες να μην συμφωνήσουν ή ένα αγενές σχόλιο να διαταράξει την ευαίσθητη ισορροπία. Και, όπως συμβαίνει συχνά με τη διπλωματία του Τραμπ, πολλά μπορεί να οφείλονται στην χημεία μεταξύ των δύο ηγετών, οι οποίοι συναντήθηκαν τελευταία φορά το 2019. Τέτοιες δυναμικές φάνηκαν την Τρίτη στην Ιαπωνία, όπου ο Τραμπ συνάντησε τη νέα συντηρητική πρωθυπουργό της χώρας, Σανάε Τακαΐσι, και υποσχέθηκε ότι εάν η Ιαπωνία χρειαζόταν κάποια χάρη, οι ΗΠΑ θα ήταν εκεί.
Στο ραντεβού του με τον Τραμπ, οι κορυφαίες προτεραιότητες του Σι θα είναι να πείσει τις ΗΠΑ να μειώσουν τους δασμούς και να άρουν τους ελέγχους εξαγωγών, λένε οι αναλυτές. Για να συμβεί αυτό, μπορεί να είναι πρόθυμος να χαλαρώσει ή να αναβάλει τους τελευταίους ελέγχους εξαγωγών της Κίνας στις σπάνιες γαίες.
Η Κίνα επέβαλε αυτούς τους ελέγχους για να «εξαναγκάσει τις ΗΠΑ να μην επιβάλουν σαρωτικές κυρώσεις στην Κίνα», αλλά μάλλον να περιορίσουν τις κυρώσεις τους σε «πολύ λίγους τομείς εθνικής ασφάλειας», δήλωσε ο αναλυτής εξωτερικών υποθέσεων με έδρα τη Σαγκάη, Σεν Ντίνγκλι. Το αν αυτό θα λειτουργήσει στην πράξη θα δοκιμαστεί την Πέμπτη σε μια συνάντηση όπου το Πεκίνο ελπίζει ότι ο Τραμπ θα φερθεί στον Σι με το είδος του σεβασμού και της ζεστασιάς που έχει δείξει τους τελευταίους μήνες και κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας.
Ο κορυφαίος διπλωμάτης της Κίνας, Γουάνγκ, το υπενθύμισε διακριτικά στην τηλεφωνική του συνομιλία με τον Ρούμπιο τη Δευτέρα. Ο Σι και ο Τραμπ είναι «και οι δύο ηγέτες παγκόσμιας κλάσης, οι οποίοι έχουν συνεργαστεί μεταξύ τους για μεγάλο χρονικό διάστημα και με αμοιβαίο σεβασμό», δήλωσε ο Γουάνγκ, σύμφωνα με ανακοίνωση. «Η διατήρηση του πνεύματος της ισότητας, του σεβασμού και του αμοιβαίου οφέλους», πρόσθεσε, ήταν βασική προϋπόθεση για την «προώθηση της διμερούς σχέσης».