Ο Βλαντιμίρ Πούτιν απαιτεί από την Ουκρανία να παραχωρήσει ολόκληρη την ανατολική περιοχή του Ντονμπάς, να αποκηρύξει τις φιλοδοξίες της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, να παραμείνει ουδέτερη και να κρατήσει τα δυτικά στρατεύματα εκτός της χώρας, σύμφωνα με τρεις πηγές που είναι εξοικειωμένες με τις απόψεις των ανώτατων κλιμακίων του Κρεμλίνου, όπως αποκαλύπτει το Reuters.
Ο Ρώσος πρόεδρος συναντήθηκε με τον Ντόναλντ Τραμπ στην Αλάσκα την Παρασκευή για την πρώτη σύνοδο κορυφής Ρωσίας-ΗΠΑ σε περισσότερα από τέσσερα χρόνια και πέρασε σχεδόν όλη την τρίωρη κλειστή συνάντησή τους συζητώντας πώς θα μπορούσε να μοιάζει ένας συμβιβασμός για την Ουκρανία, σύμφωνα με τις πηγές που ζήτησαν ανωνυμία για να συζητήσουν ευαίσθητα θέματα.
Μιλώντας μετά τη συνάντηση δίπλα στον Τραμπ, ο Πούτιν είπε ότι η συνάντηση θα ανοίξει, ελπίζουμε, το δρόμο για την ειρήνη στην Ουκρανία, αλλά κανένας από τους δύο ηγέτες δεν έδωσε λεπτομέρειες για το τι συζήτησαν.
Στην πιο λεπτομερή ρωσική αναφορά μέχρι σήμερα σχετικά με την πρόταση του Πούτιν στη σύνοδο κορυφής, το Reuters μπόρεσε να σκιαγραφήσει τα βασικά σημεία που θα ήθελε να δει το Κρεμλίνο σε μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία για τον τερματισμό ενός πολέμου που έχει σκοτώσει και τραυματίσει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους.
Ουσιαστικά, σύμφωνα με ρωσικές πηγές, ο Πούτιν έκανε συμβιβασμούς στις εδαφικές απαιτήσεις που είχε θέσει τον Ιούνιο του 2024, οι οποίες απαιτούσαν από το Κίεβο να παραχωρήσει το σύνολο των τεσσάρων επαρχιών που η Μόσχα διεκδικεί ως μέρος της Ρωσίας: το Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ στην ανατολική Ουκρανία, που αποτελούν το Ντονμπάς, καθώς και τη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια στο νότο.
Το Κίεβο απέρριψε αυτούς τους όρους ως ισοδύναμους με παράδοση.
Σύμφωνα με τις τρεις πηγές, στη νέα του πρόταση ο Ρώσος πρόεδρος επιμένει στο αίτημά του να αποσυρθεί πλήρως η Ουκρανία από τα τμήματα του Ντονμπάς που εξακολουθεί να ελέγχει. Ως αντάλλαγμα, όμως, η Μόσχα θα σταματήσει τις τρέχουσες μάχες στη Ζαπορίζια και τη Χερσόνα, πρόσθεσαν.
Η Ρωσία ελέγχει περίπου το 88% του Ντονμπάς και το 73% της Ζαπορίζια και της Χερσόν, σύμφωνα με εκτιμήσεις των ΗΠΑ και δεδομένα από ανοιχτές πηγές.
Η Μόσχα είναι επίσης πρόθυμη να παραδώσει τα μικρά τμήματα των περιοχών Χάρκοβο, Σούμι και Ντνιπροπετρόφσκ της Ουκρανίας που ελέγχει, ως μέρος μιας πιθανής συμφωνίας, ανέφεραν οι πηγές.
Ωστόσο, οι δύο πλευρές παραμένουν πολύ μακριά η μία από την άλλη, περισσότερο από τρία χρόνια μετά την εντολή του Πούτιν να εισβάλουν χιλιάδες Ρώσοι στρατιώτες στην Ουκρανία σε μια πλήρη εισβολή που ακολούθησε την προσάρτηση της χερσονήσου της Κριμαίας το 2014 και τις παρατεταμένες μάχες στην ανατολική πλευρά της χώρας μεταξύ των υποστηριζόμενων από τη Ρωσία αυτονομιστών και των ουκρανικών στρατευμάτων.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας δεν προέβη σε άμεσο σχόλιο σχετικά με τις προτάσεις.
Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει επανειλημμένα απορρίψει την ιδέα της απόσυρσης από διεθνώς αναγνωρισμένα ουκρανικά εδάφη ως μέρος μιας συμφωνίας και έχει δηλώσει ότι η βιομηχανική περιοχή του Ντονμπάς λειτουργεί ως φρούριο που εμποδίζει την προέλαση των Ρώσων βαθύτερα στην Ουκρανία.
«Αν μιλάμε για απλή αποχώρηση από την ανατολή, δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό», δήλωσε στους δημοσιογράφους σε σχόλια που δημοσίευσε το Κίεβο την Πέμπτη. «Είναι θέμα επιβίωσης της χώρας μας, που αφορά τις ισχυρότερες αμυντικές γραμμές».
Η ένταξη στο ΝΑΤΟ, εν τω μεταξύ, είναι ένας στρατηγικός στόχος που κατοχυρώνεται στο σύνταγμα της χώρας και τον οποίο το Κίεβο θεωρεί ως την πιο αξιόπιστη εγγύηση ασφάλειας. Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι δεν είναι στη διακριτική ευχέρεια της Ρωσίας να αποφασίσει για την ένταξη στη συμμαχία.
Ο Λευκός Οίκος και το ΝΑΤΟ δεν απάντησαν αμέσως στα αιτήματα για σχόλια σχετικά με τις ρωσικές προτάσεις.
Ο πολιτικός επιστήμονας Samuel Charap, πρόεδρος της Ρωσίας και της Ευρασιατικής Πολιτικής στο RAND, ένα αμερικανικό think-tank παγκόσμιας πολιτικής, δήλωσε ότι οποιαδήποτε απαίτηση για την αποχώρηση της Ουκρανίας από το Ντονμπάς παραμένει αδύνατη για το Κίεβο, τόσο πολιτικά όσο και στρατηγικά.
«Η ανοιχτή στάση προς την «ειρήνη» με όρους κατηγορηματικά απαράδεκτους για την άλλη πλευρά θα μπορούσε να είναι περισσότερο μια παράσταση για τον Τραμπ παρά ένα σημάδι πραγματικής προθυμίας για συμβιβασμό», πρόσθεσε. «Ο μόνος τρόπος για να δοκιμαστεί αυτή η πρόταση είναι να ξεκινήσει μια σοβαρή διαδικασία σε επίπεδο εργασίας για να συζητηθούν αυτές οι λεπτομέρειες».
Τραμπ: Ο Πούτιν θέλει να τελειώσει
Οι ρωσικές δυνάμεις ελέγχουν επί του παρόντος το ένα πέμπτο της Ουκρανίας, μια περιοχή περίπου του μεγέθους της αμερικανικής πολιτείας του Οχάιο, σύμφωνα με εκτιμήσεις των ΗΠΑ και χάρτες ανοιχτής πηγής.
Οι τρεις πηγές κοντά στο Κρεμλίνο δήλωσαν ότι η σύνοδος κορυφής στην πόλη Άνκορατζ της Αλάσκας είχε φέρει την καλύτερη ευκαιρία για ειρήνη από την αρχή του πολέμου, επειδή είχαν γίνει συγκεκριμένες συζητήσεις για τους όρους της Ρωσίας και ο Πούτιν είχε δείξει προθυμία να υποχωρήσει.
«Ο Πούτιν είναι έτοιμος για ειρήνη – για συμβιβασμό. Αυτό είναι το μήνυμα που μεταφέρθηκε στον Τραμπ», δήλωσε ένας από τους ανθρώπους.
Οι πηγές προειδοποίησαν ότι δεν ήταν σαφές για τη Μόσχα εάν η Ουκρανία θα ήταν διατεθειμένη να παραχωρήσει τα εδάφη του Ντονμπάς και ότι, εάν δεν το έκανε, ο πόλεμος θα συνεχιζόταν. Επίσης, δεν ήταν σαφές εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αναγνώριζαν τα εδάφη της Ουκρανίας που κατέχει η Ρωσία, πρόσθεσαν.
Μια τέταρτη πηγή ανέφερε ότι, αν και τα οικονομικά ζητήματα ήταν δευτερεύοντα για τον Πούτιν, ο ίδιος κατανοούσε την οικονομική ευπάθεια της Ρωσίας και το μέγεθος της προσπάθειας που απαιτείται για να προχωρήσει πολύ πιο βαθιά στην Ουκρανία.
Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι θέλει να τερματίσει το «αιματοχυσία» του πολέμου και να μείνει στην ιστορία ως «πρόεδρος ειρηνοποιός». Την Δευτέρα δήλωσε ότι είχε αρχίσει να οργανώνει, ανοίγει νέα καρτέλα, μια συνάντηση μεταξύ των ηγετών της Ρωσίας και της Ουκρανίας, η οποία θα ακολουθηθεί από μια τριμερή σύνοδο κορυφής με τον πρόεδρο των ΗΠΑ.
«Πιστεύω ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν θέλει να τελειώσει», δήλωσε ο Τραμπ δίπλα στον Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο. «Είμαι σίγουρος ότι θα το λύσουμε».
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε την Πέμπτη ότι ο Πούτιν ήταν έτοιμος να συναντήσει τον Ζελένσκι, αλλά ότι πρώτα έπρεπε να επιλυθούν όλα τα ζητήματα και υπήρχε ένα ερώτημα σχετικά με την εξουσία του Ζελένσκι να υπογράψει ειρηνευτική συμφωνία.
Ο Πούτιν έχει επανειλημμένα εκφράσει αμφιβολίες για τη νομιμότητα του Ζελένσκι, καθώς η θητεία του λήγει τον Μάιο του 2024, αλλά λόγω του πολέμου δεν έχουν πραγματοποιηθεί ακόμη νέες προεδρικές εκλογές. Το Κίεβο υποστηρίζει ότι ο Ζελένσκι παραμένει ο νόμιμος πρόεδρος.
Οι ηγέτες της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας έχουν εκφράσει σκεπτικισμό ως προς την πρόθεση του Πούτιν να τερματίσει τον πόλεμο.
Εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία
Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, συνέβαλε καθοριστικά στην προετοιμασία της συνόδου κορυφής και στην τελευταία προσπάθεια για ειρήνη, σύμφωνα με δύο ρωσικές πηγές.
Ο Γουίτκοφ συναντήθηκε με τον Πούτιν στο Κρεμλίνο στις 6 Αυγούστου, μαζί με τον σύμβουλο του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσάκοφ. Κατά τη συνάντηση, ο Πούτιν εξέφρασε σαφώς στον Γουίτκοφ ότι ήταν έτοιμος να συμβιβαστεί και να καθορίσει τα όρια του τι θα μπορούσε να αποδεχτεί για την ειρήνη, σύμφωνα με δύο ρωσικές πηγές.
Εάν η Ρωσία και η Ουκρανία καταλήξουν σε συμφωνία, τότε υπάρχουν διάφορες επιλογές για μια επίσημη συμφωνία – συμπεριλαμβανομένης μιας πιθανής τριμερούς συμφωνίας Ρωσίας-Ουκρανίας-ΗΠΑ που θα αναγνωριστεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ανέφερε μία από τις πηγές.
Μια άλλη επιλογή είναι να επιστρέψουν στις αποτυχημένες συμφωνίες της Κωνσταντινούπολης του 2022, όπου η Ρωσία και η Ουκρανία συζήτησαν τη μόνιμη ουδετερότητα της Ουκρανίας σε αντάλλαγμα για εγγυήσεις ασφάλειας από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ: Βρετανία, Κίνα, Γαλλία, Ρωσία και Ηνωμένες Πολιτείες, πρόσθεσαν οι πηγές.
«Υπάρχουν δύο επιλογές: πόλεμος ή ειρήνη, και αν δεν υπάρχει ειρήνη, τότε θα υπάρχει περισσότερος πόλεμος», ανέφερε ένα από τα άτομα.