Μία μόλις ώρα μετά την κατάρρευση των συνομιλιών μεταξύ των δύο κοινοτήτων που διεξήγαγαν ο Γλαύκος Κληρίδης και ο Ραούφ Ντενκτάς με τηνσυμμετοχή των Υπουργών Εξωτερικών Μεγάλης Βρετανίας, Ελλάδας και Τουρκίας στην Γενεύη, τα ξημερώματα της 14ης Αυγούστου 1974, τα τουρκικά στρατεύματα εξαπέλυσαν νέα, δεύτερη και μεγαλύτερης κλίμακας πολεμική επιχείρηση με σκοπό την κατάληψη εδαφών της Κύπρου.
Είχε προηγηθεί τρεις εβδομάδες νωρίτερα η πρώτη επιχείρηση “Ατίλλας”, που είχε αποφέρει περιορισμένα εδαφικά κέρδη, αλλά είχε οδηγήσει σε σταθεροποίηση των αποβατικών και αεραποβατικών προγεφυρωμάτων της Τουρκίας. Αυτή τη φορά ο στόχος της Άγκυρας ήταν η κατάληψη σημαντικού τμήματος των εδαφών του νησιού, ένας στόχος ο οποίος ουσιαστικά επιτεύχθηκε.
Σε όλο το διάστημα από τις 24 Ιουλίου, όταν και συμφωνήθηκε κατάπαυση του πυρός, ως και τις 13 Αυγούστου οι τουρκικές δυνάμεις συνέχισαν να ενισχύονται και να βελτιώνουν την οργάνωσή τους, προετοιμαζόμενες ουσιαστικά για τη δεύτερη φάση των επιχειρήσεων. Αντίθετα, οι ελληνικές και ελληνοκυπριακές δυνάμεις δεν ενισχύθηκαν ουσιωδώς. Στην Αθήνα, όπου μετά την κατάρρευση της απριλιανής χούντας είχε σχηματιστεί κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, όλες οι συζητήσεις για την αποστολή μιας μεραρχίας στην Κύπρο προσέκρουσαν στην αναβλητικότητα και την αναποφασιστικότητα της στρατιωτικής ηγεσίας.
Τα ξημερώματα, λοιπόν, της 14ης Αυγούστου οι τουρκικές δυνάμεις εξαπολύουν σφοδρή επίθεση σε όλα τα μέτωπα της Κύπρου. Τεθωρακισμένα και ισχυρές δυνάμεις πεζικού κινούνται ανατολικά προς την κατεύθυνση της Αμμοχώστου και δυτικά προς την κωμόπολη Μόρφου. Οι μάχες μαίνονταν όλη την ημέρα, ιδιαίτερα στα βόρεια της Λευκωσίας και το αεροδρόμιό της. Απέναντι στα τουρκικά στρατεύματα πολεμούν οι αποδυναμωμένες μονάδες της ελληνοκυπριακής Εθνικής Φρουράς και η ΕΛΔΥΚ.
Στις 15 Αυγούστου οι τουρκικές δυνάμεις κατέλαβαν χωρίς αντίσταση την πόλη της Αμμοχώστου και απέκοψαν ολόκληρη τη χερσόνησο της Καρπασίας. Οι ελληνοκυπριακές δυνάμεις κάτω από την πίεση των πολύ ισχυρότερων τουρκικών και συνεχή αεροπορικό βομβαρδισμό, αναγκάστηκαν να συμπτυχθούν κάτω από την «πράσινη γραμμή» Λευκωσίας και νότια των οδών Λευκωσίας-Αμμοχώστου και Λευκωσίας-Μόρφου.
Έτσι, οι τουρκικές δυνάμεις, όταν στις 18:00 της 16ης Αυγούστου συμφωνήθηκε ξανά κατάπαυση του πυρός, είχαν καταλάβει ολόκληρο το τμήμα που προνοούσε το Σχέδιο Ντενκτάς και επιπλέον την Αμμόχωστο, περιοχές των οποίων η έκταση αντιστοιχούσε στο 37% του κυπριακού εδάφους.
Κατά την προέλασή τους, οι Τούρκοι στρατιώτες προέβησαν σε ανατριχιαστικές ωμότητες και πράξεις βίας. Χιλιάδες Κύπριοι εκδιώχτηκαν από τα σπίτια τους κι ένα κύμα 200.000 προσφύγων κινήθηκε από τις καταληφθείσες περιοχές προς τα νότια του νησιού. Την αντίθετη πορεία ακολούθησαν 51.000 Τουρκοκύπριοι. Η Κύπρος είχε de facto διχοτομηθεί με δύο εθνοτικά συμπαγείς πληθυσμούς, μια κατάσταση που διαρκεί μέχρι της μέρες μας.
Στο διπλωματικό πεδίο, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ συνήλθε στις 15 και 16 Αυγούστου, και με τέσσερα ψηφίσματά του (357-360) ζήτησε την άμεση κατάπαυση του πυρός, την αποχώρηση από την Κύπρο όλων των ξένων στρατευμάτων και την επανάληψη από τα ενδιαφερόμενα μέρη διαπραγματεύσεων για ειρηνική λύση του θέματος. Και τα τέσσερα ψηφίσματα αγνοήθηκαν προκλητικά από την Τουρκία. Στις 14 Αυγούστου 1974, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, διερμηνεύοντας τα αισθήματα αγανάκτησης του ελληνικού έθνους κατά της αδράνειας του αμερικανικού παράγοντα, ανακοίνωσε την αποχώρηση της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.
Στις 28 ημέρες που κράτησαν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Κύπρο, οι απώλειες της ελληνικής πλευράς ανήλθαν σε 4.500 – 6.000 νεκρούς και τραυματίες (στρατιωτικό προσωπικό και άμαχοι) και 2.000 – 3.000 αγνοούμενους. Οι Τουρκικές απώλειες ανήλθαν σε 1.500 νεκρούς και 2.000 τραυματίες.
Με πληροφορίες από το sansimera.gr