Σε συγκινησιακό κλίμα, πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 19 Οκτωβρίου 2025 στον Σοκαρά του Δήμου Γόρτυνας, η εκδήλωση αδελφοποίησης με το μαρτυρικό χωριό Καλής Συκιάς του Δήμου Αγίου Βασιλείου και ταυτόχρονα η επίσημη τελετή αναγνώρισης του Σοκαρά ως «Μαρτυρικού Χωριού» από την Πολιτεία.
Η τελετή ξεκίνησε από την πλατεία Εθνομαρτύρων, όπου και τελέστηκε τρισάγιο στο ηρώο πεσόντων του Σοκαρά και στη συνέχεια καταθέσεις στεφάνων. Πλήθος κόσμου παρακολούθησε το τρισάγιο, καθώς και απόγονοι των θυμάτων, εκπρόσωποι της Πολιτείας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Στη συνέχεια, όλοι μαζί προχώρησαν στην αίθουσα του Πολιτιστικού Συλλόγου, όπου συνεχίστηκε η τελετή αδελφοποίησης και απονομή πλακετών σε όσους συνέβαλαν στην αναγνώριση του Σοκαρά ως μαρτυρικού χωριού και την ένταξή του στο δίκτυο των Μαρτυρικών Πόλεων και χωριών της Ελλάδας.
Διακρίναμε τους πρωτεργάτες της εκδήλωσης Γεώργιο Καρτσωνάκη και Νικόλαο Μπιμπάκη, τους Προέδρους των Ενώσεων Θυμάτων Καλής Συκιάς κ. Βάσω Μπαμιάκη, Βιάννου κ. Αριστομένη Συγγελάκη, Δαμάστας κ. Πόπη Λιαδάκη, Αβδελλά κ. Μαρία Λαμπρινού, τον Συγγραμματέα του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα κ. Αριστομένη Ι. Συγγελάκη, τον εκπρόσωπο του μαρτυρικού Δήμου Ανωγείων και Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Μιχάλη Δραμουντάνη, τους Δημάρχους Γόρτυνας Μιχάλη Κοκολάκη, Μινώα Πεδιάδας Βασίλη Κεγκέρογλου, Αρχανών Αστερουσίων κ. Μανόλη Κοκοσάλη, τους βουλευτές Ηρακλείου κ. Κωνσταντίνο Κεφαλογιάννη και Μανόλη Συντιχάκη, τον Γιώργο Βιτώρο κ.ά.
Σε όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης, κυρίαρχη μορφή παρά την απουσία του ήταν εκείνη του Σήφη Κοσόγλου. Η συγκίνηση κορυφώθηκε, όταν οι διοργανωτές Γιώργος Καρτσωνάκης και Νίκος Μπιμπάκης αναφέρθηκαν ονομαστικά στον Σήφη Κοσόγλου, στον ακούραστο εργάτη της διατήρησης, ανάδειξης και προβολής της κατοχικής ιστορίας του Σοκαρά.
Σοκαράς
Την Πέμπτη 17 Αυγούστου 1944, στη θέση «Σπηλιάρα» του Σοκαρά, δολοφονήθηκαν άνανδρα από άνδρες του τακτικού και φασιστικού γερμανικού στρατού, 27 κάτοικοι του χωριού. Για την άνανδρη δολοφονία τους, στοιχεία αντλούμε από το παρακάτω κείμενο του δικηγόρου και αξιόλογου ιστορικού ερευνητή της κατοχικής αντίστασης της Κρήτης Γεωργίου Καρτσωνάκη, που εμπεριέχεται στο ανέκδοτο βιβλίο του «Εν Σωκαρά εγένετο» :
«…το γραφείο Χάρτμαν με πληροφορίες φυσικά Ελλήνων δοσιλόγων, είχε ετοιμάσει πλέον τον κατάλογο, που περιείχε 60 ονόματα Σοκαριανών. Ο κατάλογος αυτός γνωστοποιήθηκε στον Διοικητή του Φρουρίου Κρήτης, τον Στρατηγό Μίλερ και αντίγραφό της μετέφερε ο Ανθυπολοχαγός Μπούνεμαν, που ήταν Αξιωματικός του Χάρτμαν, στον Φρούραρχο Πύργου Βίλλυ Κούκλερ και τον επικεφαλής της Γερμανικής Αστυνομίας Μονοφατσίου Τίτο Σπρέγκερ, μαζί με τη διαταγή του Στρατηγού Μίλερ για την άμεση σύλληψη και εκτέλεση των 60 Σοκαριανών και την καταστροφή του Σοκαρά.
Για τη διαταγή αυτή, της καταστροφής του Σοκαρά και της εκτέλεσης των 60 Σοκαριανών, καθώς και τις άλλες πράξεις που τέλεσε σε βάρος των Κρητικών, καθόλη τη διάρκεια της Διοίκησης του Φρουρίου Κρήτης, ο Στρατηγός Μίλερ και μαζί του ο Φρούραρχος της ΓΚΕΣΤΑΠΟ Μοιρών Τίτο Σπρέγκερ καταδικάστηκαν σε θάνατο με την με αριθμό 3/9-12-1946 απόφαση του Ειδικού Δικαστηρίου Εγκληματιών Πολέμου και εκτελέστηκαν στις 20-5-1947.
Ήταν οι τρεις, μαζί με τον Στρατηγό Μπρούνο Μπρόγερ, από τους οκτώ Γερμανούς αξιωματικούς, που η Συμμαχική Επιτροπή ενέκρινε να συλληφθούν και να δικαστούν στην Ελλάδα, από τον ονομαστικό κατάλογοι των 1127 Γερμανών αξιωματικών και στρατιωτών, που είχε συντάξει η Ελληνική Αντιπροσωπεία, αποτελούμενη από τον Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Δημήτριο Κιουσόπουλο, τον Συνταγματάρχη Τσιγάντε και τον Αντιπρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας Τσαμαδό.
Επικεφαλής του Γερμανικού Εκτελεστικού Αποσπάσματος για την εκτέλεση των 60 Σοκαριανών, ορίστηκε ο Στρατιωτικός Διοικητής Μονοφατσίου Ταγματάρχης Κόχεν Άουζεν. Οι Σοκαριανοί είχαν τις πληροφορίες ότι κινδυνεύουν να συλληφθούν, γι’αυτό μέσα στο χωριό εκινούντο με προφυλάξεις, τις νύκτες όμως, διανυκτέρευαν στην εξοχή, στα βουνά και στα σπηλιάρια.
Την παραμονή – 16 Αυγούστου 1944 – ο τότε Πρόεδρος της Κοινότητας Ασημίου, περιφερόμενος στον Σοκαρά, δήλωνε στους Σοκαριανούς να μην διανυκτερεύουν έξω από τα σπίτια τους, διότι εάν τα περίπολα ανεύρουν στην εξοχή άτομα που διανυκτερεύουν και κρύβονται θα εκτελούνται, ενώ όσοι ευρίσκονται στα σπίτια τους εγγυάται για την ασφάλειά τους και τη ζωή τους. Έτσι οι Σοκαριανοί πείστηκαν στις διαβεβαιώσεις του και εκείνο το βράδυ οι περισσότεροι κοιμήθηκαν στα σπίτια τους.
Την νύκτα της 16ης προς 17η Αυγούστου 1944, ο Νικόλαος Βασιλείου Μαγιάσης, διερμηνέας της Γερμανικής Αστυνομίας Μοιρών, διανυκτέρευσε στο σπίτι του Προέδρου του Ασημίου με το πρόγραμμα της επόμενης ημέρας, συνοδεύοντας τον Φρούραρχο Μοιρών Τίτο Σπρέγκερ. Μαζί τους, το πρωί, ο Φρούραρχος Πύργου Βίλλυ Κούκλερ, συνοδευόμενος από τους διερμηνείς του, έφθασαν στον Σοκαρά, για να εκτελέσουν την διαταγή του Στρατηγού Μίλερ.
Την νύκτα ο Σοκαράς είχε περικυκλωθεί από δυνάμεις δύο λόχων του Γερμανικού στρατού και με την ανατολή οι Σοκαριανοί (άνδρες και γυναίκες) κλήθηκαν να συγκεντρωθούν σε αίθουσα του Δημοτικού Σχολείου. Εκεί έγινε η αναγνώριση των ταυτοτήτων τους. Από τους 60 Σοκαριανούς που ήταν εγγεγραμμένοι στον κατάλογοι ανευρέθησαν και συνελήφθησαν 29 άντρες.
Εξ’αυτών οι δύο, ο Αριστείδης Γυπαράκης και ο γιος του Νικόλαος μεταφέρθηκαν στις Μοίρες, όπου υπέστησαν μύριους εξευτελισμούς και βασανιστήρια, έως ότου αφεθούν ελεύθεροι μετά από 22 ημέρες. Ο εκ των συλληφθέντων Γεώργιος Κυριακάκης, προσκλήθηκε από τον Τίτο Σπρέγκερ να παραδώσει το όπλο που κατείχε, εκείνος αρνήθηκε ότι είχε όπλο και υφιστάμενος εξευτελισμούς και ξυλοδαρμό μεταφέρθηκε με συνοδεία στο σπίτι του, προκειμένου να γίνει έρευνα.
Στην επίμονη άρνησή του έγινε επισταμένη έρευνα και το όπλο ανευρέθη μέσα στα άχυρα. Αιμόφυρτος μεταφέρθηκε στην ΣΠΗΛΙΑΡΑ, όπου είχαν μεταφερθεί εν τω μεταξύ και οι υπόλοιποι 26 άνδρες, αλυσοδεμένοι ανά τρεις.
Έτσι όλοι μαζί οδηγήθηκαν από τον βάρβαρο κατακτητή στο στάδιο του τελευταίου αγώνα, στο τότε ανώνυμο μέρος, τη «ΣΠΗΛΙΑΡΑ», με αξιοπρέπεια, με σεμνότητα και εθνική υπερηφάνεια, για να ακουμπήσουν την ιστορία. Τους έστησαν μπροστά στα πολυβόλα, χωρίς δίκη, χωρίς απολογία.
Ο αντρίκιος χορός της λευτεριάς έχει αρχίσει. Ο θάνατος σέρνει το χορό. Ακολουθούν πίσω του χορεύοντας κάτω από τις ομοβροντίες του Εκτελεστικού αποσπάσματος απροσκύνητοι οι 27 Γενναίοι Σοκαριανοί…».
Καλή Συκιά
Η Μάχη στα Τσιλίβδικα, στις 4 Οκτωβρίου 1943, μεταξύ ομάδας Γερμανοϊταλών, ανδρών της ομάδας του Καπετάν Μανόλη Μπαντουβά και ανδρών της κρητικής αντίστασης των Οργανώσεων Ρεθύμνης και Χανίων, ήταν η αφορμή της καταστροφής και εκτέλεσης των κατοίκων της Καλής Συκιάς.
Αφού περιπλανήθηκαν από τα μέσα Σεπτεμβρίου ως αρχές Οκτωβρίου ο Καπετάν Μανόλης Μπαντουβάς με τους άντρες του, στις 3 Οκτωβρίου 1943 κατέληξαν στο οροπέδιο Τσιλίβδικα. Στην τελευταία επαφή των Βρετανών αξιωματικών Συνδέσμων με το Συμμαχικό Στρατηγείο, αποφασίστηκε να σταλεί πλωτό μέσον για τη διαφυγή των ανταρτών από την παραλία του Ροδάκινου. Στα Τσιλίβδικα διανυκτέρευσαν.
Η πορεία τους έγινε γνωστή από κάτοικο του χωριού Σελλιά, προδόθηκε στους κατακτητές και το επόμενο πρωινό, 4 Οκτωβρίου 1943, ομάδα 17 γερμανοϊταλών έφτασε στο οροπέδιο. Οι άντρες του Καπετάν Μανόλη Μπαντουβά είχαν ενισχυθεί και από αντάρτες των νομών Χανίων και Ρεθύμνου. Άντρες από τον Καλλικράτη, το Ροδάκινο, την Ασή Γωνιά, του Φωτεινού, το Βιλανδρέδο, τη Σκαλωτή, από το Μουρί Αποκορώνου, από Μαρουλού, Αρολίθι, Εμπρόσνερο.
Στα Τσιλίβδικα βρίσκονταν και όλοι οι Βρετανοί Αξιωματικού Σύνδεσμοι της Κρήτης, Τομ Ταμπάμπιν, Ζαν Φήλντιγκ, Άλεξ Ρέντελ, Ραλφ Στόκμπριτζ με τους υπαξιωματικούς ασυρματιστές τους. Στις 4 Οκτωβρίου 1943, δόθηκε σκληρή μάχη με τους αντάρτες. Όλοι οι γερμανοϊταλοί εξουδετερώθηκαν, εκτός από έναν, που κατάφερε να διαφύγει.
Η διαφυγή του Γερμανού είχε τραγικά αποτελέσματα για το χωριό Καλή Συκιά. Μετά την ενημέρωση των ανωτέρων του, γερμανικός λόχος από 250 στρατιώτες, αξιωματικούς και υπαξιωματικούς, έφτασαν το πρωινό της 6ης Οκτωβρίου 1943 στο χωριό Άγιος Ιωάννης. Το γερμανικό τάγμα ακολουθούσε ομάδα είκοσι εφτά (27) δοσίλογων του Σούμπερτ με τον ίδιο επικεφαλής.
Στη θέση «Χαλασέ- Παπαδονικολή τ’αμπέλι», οι δοσίλογοι συνάντησαν τον Σταμάτη Κατσιβελάκη του Κυριάκου και τον Παντελή Κουμεντάκη του Ιωάννου. Χωρίς λόγο και αιτία τους εκτέλεσαν. Στην έξοδο του χωριού Άγιος Ιωάννης, το γερμανικό τάγμα βάδισε προς το οροπέδιο Τσιλίβδικα να αναζητήσει τους νεκρούς γερμανοϊταλούς. Οι είκοσι εφτά δοσίλογοι με πέντε γερμανούς, κατευθύνθηκαν στο χωριό Καλή Συκιά.
Τα γεγονότα που ακολούθησαν ήταν τραγικά. Οι άντρες του χωριού τους αντιλήφθηκαν και έφυγαν προς τα ορεινά. Οι σουμπερίτες συγκέντρωσαν τους κατοίκους έξω από το σχολείο. Με απειλές και φοβέρες, ζητούσαν να μάθουν που βρίσκονται οι αντάρτες.
Οι προσπάθειές τους δεν είχαν αποτέλεσμα. Άρχισαν να πυρπολούν τέσσερα σπίτια. Στις φλόγες των σπιτιών έριξαν γυναίκες του χωριού. Στα πυρπολημένα σπίτια του Ευάγγελου Πετράκη, Σταμάτη Σταυρουλάκη, Λεωνίδα Μονιάκη και Εμμανουήλ Κωστάκη, βρήκαν τραγικό θάνατο η Ελένη Νικητάκη, η κόρη της Μαρία Νικητάκη, η Μαλαματένια Πετράκη, η Ευαγγελία Γρυντάκη (έγκυος 8 μηνών), η Ευαγγελία Σταυγιανουδάκη, η Ευαγγελία Φρονιμάκη, η Ζαμπία Γιανναδάκη, η Μαρία Γρυντάκη, η Φωτεινή Δαμουλάκη, η Σταυρούλα Ζουμπεράκη, η Αργυρώ Κωστάκη.
Στους δρόμους του χωριού εκτελέστηκε η Χρυσή Καλαφάτη και στη θέση «Πλάκα» εκτελέστηκε ο υπέργηρος Βαρδής Νικητάκης (84 ετών). Οι περισσότερες από τις γυναίκες που κάηκαν ζωντανές ήταν ηλικιωμένες. Ο Ευστράτιος Δαμουλάκης, (ετών 80), που ρίχτηκε στις φλόγες του σπιτιού του Μανόλη Κωστάκη, κατάφερε να ζήσει με σοβαρά εγκαύματα, αλλά πέθανε λίγο αργότερα από τα τραύματά του.
Το αποτέλεσμα της βαρβαρότητας των δοσίλογων, του Σούμπερτ αλλά και των πέντε γερμανών αξιωματούχων που συντόνιζαν την επιχείρηση, ήταν ο θάνατος δώδεκα (12) γυναικών και δύο (2) αντρών. Τρεις ακόμη γυναίκες της Καλής Συκιάς διασώθηκαν με εγκαύματα, αν και ρίχτηκαν στις φλόγες. Η Μαρία Πετράκη, η Ειρήνη Μονιάκη και η Ασπασία Γιανναδάκη. Τέσσερις από τις γυναίκες που κάηκαν ζωντανές, ήταν από το χωριό Ροδάκινο. Η Ευαγγελία Φρονιμάκη, Ζαμπία Γιανναδάκη, Χρυσή Καλαφάτη και Ευαγγελία Σταυγιανουδάκη.
Τα χωριά Καλή Συκιά – Σοκαράς υπέγραψαν στις 19 Οκτωβρίου 2025 στον Σοκαρά «Πρωτόκολλο Αδελφοποίησης». Το πρωτόκολλο αυτό αναφέρει :
«ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΑΔΕΛΦΟΠΟΙΗΣΗΣ
Στον Σοκαρά του Δήμου Γόρτυνας Ηρακλείου, σήμερα στις 19 Οκτωβρίου 2025, ημέρα Κυριακή, οι υπογράφοντες :
α. Βασιλική Μπαμιάκη – Κωστάκη του Εμμανουήλ, Πρόεδρος του ΔΣ του Κοινωνικού – Εκπολιτιστικού Συλλόγου Καλής Συκιάς «Ο Τσιλίβδικας» και
β. Νικόλαος Μπιμπάκης του Νικολάου, Πρόεδρος του ΔΣ της Ένωσης Θυμάτων Ολοκαυτώματος Σοκαρά Ηρακλείου.
Έχοντες τη σύμφωνη γνώμη των Συμβουλίων μας, υπογράφομε το παρόν Πρωτόκολλο αδελφοποίησης των Συλλόγων μας. Η συμφωνία για την αδελφοποίηση, γεννήθηκε στις 20 Μαΐου 2017, – επέτειο της Μάχης της Κρήτης, στο Ηράκλειο, κατά τη συνάντηση αντιπροσωπειών των δύο Συλλόγων και ωρίμασε κατά την Προσκυνηματική επίσκεψη ομάδας Σοκαριανών στην Καλή Συκιά τον Οκτώβρη 2017, για να τιμήσουν τις Ηρωίδες Γυναίκες που εκτέλεσαν και έκαψαν οι Γερμανοί στις 6 Οκτωβρίου 1943.
Ακολούθησε η υπογραφή του πρώτου Πρωτοκόλλου αδελφοποίησης στην Καλή Συκιά στις 29 Ιουνίου 2018 από τις αντιπροσωπείες των δύο Συλλόγων, κατά την εορτή των Πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, Προστατών και Πολιούχων της Άνω Καλής Συκιάς.
Η πρώτη ομαδική επίσκεψη – επιστροφή και το αντάμωμα αίματος των απογόνων στον γενέθλιο τόπο πολλών Σοκαριανών, που τους συνέδεσε η ιστορική κοινή μοίρα σε δύσκολους καιρούς, θύμισε την θυσία των προγόνων τους, στη «Σπηλιάρα» στις 17 Αυγούστου 1944.
Ο Σοκαράς είναι περήφανος που στα Ιερά χώματά του, αναπαύονται απόγονοι των κατοίκων της Καλής Συκιάς που δολοφονήθηκαν από τα Γερμανικά κατοχικά Στρατεύματα στη «Σπηλιάρα» του Σοκαρά τον Αύγουστο 1944.
Σήμερα, συγκεντρωθήκαμε εδώ, με την ευκαιρία της αναγνώρισης και του Σοκαρά ως μαρτυρικού χωριού σύμφωνα με το άρθρο 18 του Ν. 2503/1997 και το κοινό ιστορικό μας παρελθόν, επιβάλει να συμφωνήσομε :
Ι. Να συνεισφέρομε με όλα τα μέσα που διαθέτομε στην καλλιέργεια παιδείας, με σεβασμό στα ιδανικά που παγκόσμια αναγνωρίζονται και είναι :
α. Ο σεβασμός των Δημοκρατικών Θεσμών και των Ανθρωπίνων Κοινωνικών και Ατομικών Δικαιωμάτων και
β. Η συναδέλφωση και η συνεργασία των μελών μας.
ΙΙ. Να συνεχίσομε μαζί την κοινή ιστορική μας πορεία.
ΙΙΙ. Να διασώσομε και να διαδώσομε την Πολιτιστική μας Παράδοση στις νεώτερες γενιές, με σκοπό την Πνευματική, Κοινωνική και Πολιτισμική μας αναβάθμιση.
Όλα τα παραπάνω θα τα επιτύχουμε, ενθαρρύνοντας την συνεργασία μας σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος, με αμοιβαία καλλιέργεια των πολιτιστικών σχέσεων, εκπαιδευτικές ανταλλαγές και επισκέψεις, ανταλλαγές προγραμμάτων και συνεργασιών, δημιουργία δραστηριοτήτων, που προσφέρουν λύσεις σε κοινά προβλήματα, ανάπτυξη φιλικών σχέσεων, που συμβάλλουν στη καταπολέμηση των προκαταλήψεων, υλοποίηση της αλληλεγγύης στα πλαίσια συνεργασίας, αμοιβαίας βοήθειας και ανταλλαγής πρακτικών, τεχνογνωσίας και εμπειριών.
Οι παραπάνω όροι και συμφωνίες θα βελτιώνονται παραγωγικά και προοδευτικά, με την πρακτική εφαρμογή τους, με κάθε πρόσφορο τρόπο και σε κάθε αφορμή, σύμφωνα με το συμφέρον των μελών μας και δεν θα περιοριστούν σε συμβολικό χαρακτήρα.
Αναγνωρίζοντας τα κοινά οφέλη, που θα προκύψουν για τα μέλη μας από τη διατήρηση των παραπάνω δεσμών με κάθε δυνατό τρόπο, υπογράφομε το πρωτόκολλο αυτό συμφωνίας και αδελφοποίησης.
Σοκαράς Ηρακλείου, 19 Οκτωβρίου 2025
Για τον Κοινωνικό – Εκπολιτιστικό Σύλλογο Καλής Συκιάς «Ο ΤΣΙΛΙΒΔΙΚΑΣ»
Η Πρόεδρος
Βασιλική Μπαμιάκη – Κωστάκη
Για την Ένωση Θυμάτων Ολοκαυτώματος Σοκαρά
Ο Πρόεδρος
Νικόλαος Μπιμπάκης»
Στη διάρκεια της εκδήλωσης αδελφοποίησης των χωριών Σοκαρά – Καλής Συκιάς, η λαϊκή ποιήτρια Άννα Σκανδαλάκη από το χωριό Χάρακας, (με καταγωγή από τα Σαχτούρια), απήγγειλε το παρακάτω συγκινητικό ποίημα :
Στον Σοκαρά και τα παλικάρια του
Ο Σοκαράς μαρτυρικό, χωριό και πληγωμένο
κι είδενε στα σοκάκια ντου, το αίμα γουρνιασμένο.
Σοκαριανά μου χώματα, η δόξα σας περίσα
γιατί βαστάτε τσ’ήρωες ολόρθα κυπαρίσσα.
Αίμά’χουνε στη ρίζα ντως, και δόξα στα κλαδιά ντως
κι η πένα τση θυσίας ντως, έγραψε τ’όνομά ντως.
Δεν είναι μια επέτειος, ίδια με πανηγύρι
γιατί αγγέλοι στ’ουρανού, κάθουνται στο ψαλτήρι.
Κι έχουνε εις τα χέργια ντως, δυο δάφνινα κλωνάρια
και ψάλλουν ύμνους θεϊκούς, γι’αυτά τα παλικάρια.
Που τη ζωή ντως βάλανε, εις τον εχθρό ασπίδα
κι εχύθηκε το αίμα ντως, για τη γλυκιά πατρίδα.
Τση μάνας τση Σοκαριανής, εμαύρισ’η ψυχή τση
το ταίρι τζη όντεν έμπαινε στη γη κι οι πέντε γιοι τζη.
Πρέπει οι γενιές που θα’ρχουνται, να μάθουν ιστορία
και πως κερδίζεις τ’αγαθό, που λεν ελευθερία.
Η Κρήτη ήρωες γεννά, και άντρες ψυχωμένοι
ούλη τη γη τζη έχουνε, αιματοποτισμένη.
Έχει υπερηφάνεια, ο Σοκαράς μεγάλη
που στα μαρτυρικά χωριά, τη θέση ντου’χει βάλει.
Κόποι ανθρώπων κι όνειρα, έχουνε ξεδειλιάνει
και με τα φύλλα τση καρδιάς, ας πλέξωμε στεφάνι.
Σεμνά να τ’αποθέσωμε, στο μάρμαρο να πούμε
ΑΘΑΝΑΤΟΙ και στ’ουρανού, τσι ρούγες να’κουστούμε.
Στη Κρήτη απάνω αθύμιαστο, χώμα να μη μπομένει
γιατί σε κάθε πατουχιά, ειν’ήρωες θαμμένοι.
Αγίοι τη φυλάσσουνε, την Κρήτη κι αντρειωμένοι
κι εύκολα εις το χώμα τζη, τ’άγιο εχθρός δε μπαίνει.
Καλή Συκιά και Σοκαράς, δυο τόποι πληγωμένοι
σήμερα λόγο δίδουνε, να ζουν αδελφωμένοι.
Κι από καρδιάς θα ευχηθώ, φιλιά να ρεωσύρει
στη μνήμη των πεσόντων μας, και τ’ακριβό χατίρι.
Και πάντα να θυμόμαστε, ποιους είχαμε προγόνους
με μερτζουβί τσ’αγάπης μας, να λούγουνται στσι χρόνους.
Ο Γεώργιος Α. Καλογεράκης είναι δρ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, διευθυντής Δημοτικού Σχολείου Καστελλίου