Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αποστολιανών διοργάνωση την προηγούμενη Κυριακή 26 Οκτωβρίου συγκινητική εκδήλωση αφιέρωμα στον πόλεμο του’40, με σκοπό οι νεώτερες γενιές να γνωρίσουν τον αγώνα των Ελλήνων απέναντι στον Ιταλικό φασισμό και τη συμμετοχή των 71 Αποστολιανών.
Η Μαρία Φωτίου Δαμιανάκη – Παπαδοπούλου, τ. Γενική Διευθύντρια της Περιφέρειας Κρήτης, εισηγήθηκε το θέμα, «71 Αποστολιανοί στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο». Ζητήσαμε την εισήγηση της κ. Δαμιανάκη η οποία μας την παραχώρησε ευγενικά για να δημοσιευτεί.
Συγκεκριμένα, η κ. Μαρία Δαμιανάκη στην εισήγησή της ανέφερε τα εξής : «Στην περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ελλάδα αντιστάθηκε γενναία στους εισβολείς Ιταλούς και Γερμανούς και έγραψε μια από τις πιο ένδοξες σελίδες της νεώτερης ιστορίας. Το χωριό μας οι Αποστόλοι, έδωσε και πάλι γενναίο παρόν.
Με έκπληξη διαπιστώνουμε ότι ο αριθμός των Αποστολιανών που έλαβαν μέρος στον πόλεμο είναι αρκετά μεγάλος. Με την έρευνα να συνεχίζεται, έχουν καταγραφεί εβδομήντα ένα (71) Αποστολιανοί.
Στον πόλεμο του’40, οι Αποστολιανοί Σαββάκης Εμμανουήλ του Ιωάννη και Ροβύθης Αλέκος του Μιχαήλ έπεσαν για την πατρίδα. Πολλοί τραυματίστηκαν και παρέμειναν ανάπηροι στην υπόλοιπη ζωή τους.
Καρουζάκης Γεώργιος του Βασιλείου
Είχε κομμένο πόδι και κούτσαινε. Του είχε χορηγηθεί σύνταξη αναπηρίας και αναπηρικό αυτοκίνητο. Απόσπασμα από την Ανωτ. Στρατ. Υγειονομική επιτροπή :
«Ανωτ. Στρατ. Υγειον. Επιτροπής προκύπτει ότι ο τέως στρατιώτης Γεώργιος Βασιλείου Καρουζάκης κλάσεως 1926 εκ Πεδιάδος Ηρακλείου Κρήτης νοσηλευθείς εις το Α΄ Γενικό στρατιωτικό νοσοκομείο ως πάσχων εξ απώλειας κάτω άκρου της ποδοκνημικής αρθρώσεως συνεπεία τριτοβάθμιων κρυοπαγημάτων εκρίθη ανίκανος δια της υπ’ αριθμ 10000 της 10ης Ιουνίου γνωματεύσεως της επιτροπής απαλλαγών Ανωτέρας Στρατιωτικής Διοικήσεως επειδή η ανωτάτη στρατού υγειονομική επιτροπή δια της υπ’ αριθ. 5522 της 4 Ιουλίου 1941 γνωματεύσεως της απεφάνθη ότι ο ανωτέρω φέρει ακρωτηριασμό αριστεράς κνήμης ήτοι βλάβην επενεγκούσαν».
Δαμιανάκης Ιωάννης του Εμμανουήλ
Τραυματίστηκε στην Κορυτσά στο πόδι. Οδηγήθηκε στα Γιάννενα στο νοσοκομείο όπου έμεινε αρκετό καιρό. Μεταφέρθηκε στον Ευαγγελισμό. Παρέμεινε συνολικά στο νοσοκομείο ένα χρόνο. Το πόδι του είχε πάθει γάγγραινα και ήταν να κοπεί. Στο νοσοκομείο ήταν εθελόντρια η κόρη του Παπαστράτου, μαζί με άλλες κοπέλες της Αθηναϊκής κοινωνίας.
Αυτή είπε : «Θα το αναλάβω και θα προσπαθήσουμε να το σώσουμε». Έτσι σώθηκε το πόδι αλλά έλειπε ένα μέρος, η φτέρνα. Φορούσε ειδικά παπούτσια με 5 πόντους τακούνι, σαν φτέρνα. Τα έπαιρνε από τη ΣΕΑΠ κάθε χρόνο. Όλοι οι ανάπηροι είχαν κάποιες παροχές, δωρεάν περίθαλψη και φάρμακα, απαλλαγή από φόρο, λουτροθεραπεία, περίπτερα.
Ο Δαμιανός παρά την αναπηρία του, όργωνε την Πεδιάδα καθημερινά με φορτωμένη την πραμάτεια του στα δύο γαϊδουράκια. Προίκισε και έντυσε όλα τα κορίτσια της περιοχής.
Σαμπαθιανάκης Μιχαήλ του Ζαχαρία, (Πολυέλαιος)
Έλαβε μέρος στον πόλεμο και τραυματίστηκε στις 17/2/1941.
Γράφει στην κα Σοφία, εργοδότη του : «Αγαπητή κα Σοφία, μάθε ότι είμαι στο Νοσοκομείο τραυματίας. Η κατάσταση μου είναι λίγο σοβαρή αλλά πάλι κάνω κουράγιο και δοξάζω το θεό που ευρίσκομαι ακόμη σ’ αυτόν τον κόσμο. Κ. Σοφία έχω 3 τραύματα. Τα 2 διαμπερή πάνω ψηλά εις το μπούτι από βλήμα οβίδας και το 3ο είναι εις το γόνατο κι αυτό διαμπερές και έσπασε μου το κόκκαλο.
Αυτό είναι από βλήμα όλμου. Δεν σας γράφω αυτά για να στεναχωρηθείτε, αλλά μάλλον να χαρείτε και έτσι που είμαι εγώ μακάρι να ήταν κι άλλοι. Της Βαγγελιώς δεν της έγραψα καθόλου και μια ημέρα θα με δει ξαφνικά. Δεν έχω άλλο να σας γράψω, μόνο δώσε χαιρετίσματα της κ. Κατίνας, στη γιαγιά και σε όλα τα κορίτσια και όσοι ρωτήσουν για μας. Καλή αντάμωση».
Λόγω της αναπηρίας του χορηγήθηκε σύνταξη και περίπτερο επί της 25ης Αυγούστου στο Ηράκλειο, όπου εγκαταστάθηκε.
Βασιλάκης Μιχάλης του Κωνσταντίνου
Από κρυοπαγήματα του είχαν κόψει τα δάκτυλα των ποδιών και κούτσαινε.
Με απόφαση του Υπ. Οικονομικών “ως στρατιώτης που κατέστη ανάπηρος εκ πολεμικού τραύματος του απονεμήθηκε σύνταξη από 14 Απριλίου 1943 με αριθμό μητρώου 22642”. Είχε άδεια εκμετάλλευσης περιπτέρου την οποία είχε ενοικιάσει στον εξάδελφο του Παπαγιαννάκη Ιωάννη. Εκείνος την εκμεταλλευόταν στο κουρείο του στους Αποστόλους.
Μαλλιωτάκης Κωνσταντίνος του Εμμανουήλ
Είχε τραυματιστεί στο πόδι. Του είχε χορηγηθεί σύνταξη λόγω αναπηρίας με Α.Μ. 45512 και ποσοστό αναπηρίας 20/100.
…………………
71 ΑΠΟΣΤΟΛΙΑΝΟΙ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΟΪΤΑΛΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ
Αρχοντουλάκης Εμμανουήλ του Ιωάννη, Αργυράκης Εμμανουήλ του Γεωργίου,
Μεταξάκης Μιχαήλ του Εμμανουήλ, Πετροδασκαλάκης Ιωάννης του Γεωργίου,
Πετροδασκαλάκης Νικόλαος του Ιωάννη, Παπαγιαννάκης Χριστόφορος του Εμμανουήλ, Ροβύθης Αλέξανδρος του Μιχαήλ, Γωνιωτάκης Νικόλαος του Ιωάννη,
Καρουζάκης Κωνσταντίνος του Εμμανουήλ, Πλευράκης Ελευθέριος του Γεωργίου,
Πλευράκης Εμμανουήλ του Γεωργίου, Περτσελάκης Νικόλαος του Γρηγορίου,
Δαμιανάκης Νικόλαος του Εμμανουήλ, Κουμπενάκης Βασίλειος του Ηρακλή,
Μπιτζαράκης Ελευθέριος του Δημητρίου, Παπαδάκης Δημήτριος του Γεωργίου,
Πετρουγάκης Γεώργιος του Μιχαήλ, Σμαριανάκης Στυλιανός του Εμμανουήλ,
Γωνιωτάκης Μιχαήλ του Ιωάννη, Μεταξάκης Γεώργιος του Εμμανουήλ,
Ροβύθης Εμμανουήλ του Μιχαήλ, Ροδιτάκης Εμμανουήλ του Γεωργίου,
Σαμπαθιανάκης Εμμανουήλ του Ζαχαρία, Γωνιωτάκης Γεώργιος του Ιωάννη,
Ηγουμενάκης Απολλόδωρος του Χαρίδημου, Ηγουμενάκης Εμμανουήλ του Νικολάου, Κουμπενάκης Ιωάννης του Ηρακλή, Καρουζάκης Νικόλαος του Βασιλείου, Μπιτζαράκης Ιωάννης του Δημητρίου, Σαμπαθιανάκης Μιχαήλ του Ζαχαρία, Σαββάκης Εμμανουήλ του Ιωάννη, Στρατάκης Ζαχαρίας του Γεωργίου Κοντοκολάκης Εμμανουήλ του Γεωργίου, Μαλλιωτάκης Αντώνιος του Μιχαήλ, Πετρομιχελάκης Νικόλαος του Αντωνίου,
Ποταμιανάκης Εμμανουήλ του Κωνσταντίνου, Tσικαλάκης Ιωάννης του Γεωργίου, Καρουζάκης Γεώργιος του Εμμανουήλ, Kοκκινάκης Γεώργιος του Δημητρίου, Μαλλιωτάκης Κωνσταντίνος του Εμμανουήλ, Πετρουγάκης Θεοχάρης του Μιχαήλ, Πετροδασκαλάκης Εμμανουήλ του Ιωάννη, Σταράκης Δημήτριος του Ιωάννη, Στρατάκης Εμμανουήλ του Χαρίδημου, Στρατάκης Δημήτριος του Γεωργίου, Δαβάκης Ιωάννης του Νικολάου,
Ηγουμενάκης Αθανάσιος του Νικολάου, Καλογεράκης Εμμανουήλ του Ιωάννη, Νικολακάκης Κωνσταντίνος του Γεωργίου, Πετρομιχελάκης Γρηγόριος του Νικολάου, Στρατάκης Γεώργιος του Χαρίδημου, Ροβύθης Ιωάννης του Μιχαήλ, Φαρσαράκης Σωκράτης του Μιχαήλ, Δαμιανάκης Ιωάννης του Εμμανουήλ, Ρουσσάκης Μιχαήλ του Γεωργίου, Στρατάκης Εμμανουήλ του Γεωργίου,
Ρουσσάκης Μιχαήλ του Γεωργίου, Δαβάκης Παντελής του Μιχαήλ, Δαβάκης Κωνσταντίνος του Νικολάου, Κουμπενάκης Εμμανουήλ του Ηρακλή, Πετρομιχελάκης Δαυίδ του Νικολάου, Ροβύθης Γεώργιος του Μιχαήλ, Φαρσαράκης Ιωάννης του Μιχαήλ, Βασιλάκης Μιχαήλ του Κωνσταντίνου, Καρουζάκης Γεώργιος του Βασιλείου, Παπαγιανάκης Ανδρέας του Εμμανουήλ, Παπαγιανάκης Γεώργιος του Εμμανουήλ, Παπαδάκης Ελευθέριος του Γεωργίου, Ρουσσάκης Εμμανουήλ του Γεωργίου, Σαββάκης Χαράλαμπος του Ιωάννη, Στρατάκης Βασίλειος του Κανάκη.
ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ
Πετροδασκαλάκης Ιωάννης τ. Γεωργίου
«…υπηρετούσα στο 3ο Σύνταγμα ιππικού και αμέσως με την κήρυξη του πολέμου μεταφερθήκαμε στην πρώτη γραμμή. Την πρώτη και μεγάλη μάχη έδωσε το σύνταγμά μας από τις 16 ως τις 19 Νοεμβρίου 1940 λίγο έξω από την Κόνιτσα, μεταξύ των χωριών Μάζη-Μελισσόπετρα. Πολεμήσαμε με το Ιταλικό Σύνταγμα Αλπινιστών.
Την κερδίσαμε αυτή τη μάχη. Είχαμε25 νεκρούς και 400 τραυματίες. Πιάσαμε 2000 Ιταλούς αιχμαλώτους. Στη διάρκεια της μάχης τραυματίστηκε ο Ανθυπολοχαγός Σαλούρος και έτρεξε να τον βοηθήσει ο συγχωριανός μου ο Αργυράκης Μανόλης του Γεωργίου. Όπως τον τραβούσε για να τον φέρει πίσω, μια Ιταλική ριπή χτύπησε τον Αργυράκη και τραυματίστηκε βαριά.
Όταν μπαίνεις σε μια μάχη, δεν μπορούν να περιγραφούν τα συναισθήματά σου. Πολεμάς σα να είσαι μεθυσμένος, σαν να έχεις πιεί κρασί. Ένα παράξενο πράγμα. Εκεί το ένιωσα. Ο πόλεμος του σαράντα δεν με έβλαψε σωματικά, δεν τραυματίστηκα, μόνο που έβλεπα μετά τα πράγματα διαφορετικά. Άλλαξε η σκέψη μου….».
Ροδιτάκης Εμμανουήλ τ. Γεωργίου
Ο Μανόλης Ροδιτάκης υπηρέτησε τη θητεία του από 18/10/1936 μέχρι 22/7/1938 στο συνοριακό τομέα Έβρου. Κλήθηκε από την εφεδρεία στις8//11/1940 και υπηρέτησε στη 2η πυροβολαρχία του34ου Συντάγματος Πεζικού μέχρι που απολύθηκε. Όπως διηγήθηκε στον γιο του, φτάσανε στην Κορυτσά πολεμώντας και με απερίγραπτες κακουχίες να μετακινούν τα πολυβόλα στα χιόνια και στις λάσπες, στο κρύο, με τις ψείρες και την ακόρεστη πείνα τους. Κινδύνεψε να χάσει τα πόδια του από τα κρυοπαγήματα και τα έσωσε επειδή άκουσε τη συμβουλή στρατιώτη και τα έτριβε με χιόνι.
Κοκκινάκης Γεώργιος τ. Δημητρίου
Ήταν άριστος μαθητής στο γυμνάσιο Καστελλίου και μπήκε στη Σχολή Ευελπίδων από την οποία αποφοίτησε το 1933. Επιστρατεύτηκε ως έφεδρος αξιωματικός στις 28/10/1940 και υπηρέτησε στον κεντρικό τομέα του Ελληνοϊταλικού μετώπου. Το 1943 με καΐκι από Εύβοια μέσω Αιγαίου και Τουρκίας κατατάχθηκε στις ελληνικές δυνάμεις της Μέσης Ανατολής. Από το Κάιρο επαναπατρίστηκε το Μάιο του 1945.
Ηγουμενάκης Αθανάσιος τ. Νικολάου
Ο Θανάσης Ηγουμενάκης στη μάχη της Κρήτης υπηρετούσε στο αεροδρόμιο Ηρακλείου. Με τον κίνδυνο της κατάληψης πήρε τη σημαία και την έκρυψε στους Αποστόλους. Με την απελευθέρωση την παρέδωσε στο πολεμικό μουσείο. Είχε γνωριστεί με Άγγλους και προωθήθηκε από το Μαριδάκι στη Μέση Ανατολή που είχαν ανάγκη από πιλότους και αεροπλάνα.
Έλαβε μέρος με την αεροπορία στις μάχες της Αφρικής και σε αποστολές να φέρνει αεροπλάνα από την Υποσαχάρια Αφρική, τα οποία έχρηζαν επισκευής. Αφού τα επισκεύαζαν τα έριχναν στον πόλεμο. Τις αποστολές αυτές ανελάμβαναν ριψοκίνδυνοι, γιατί διέτρεχαν τον κίνδυνο να πέσουν λόγω των βλαβών που είχαν. Εκείνος έπεσε δύο φορές και κινδύνεψε στην έρημο από δίψα.
Μετά την απελευθέρωση έμεινε λίγο καιρό στην πολεμική αεροπορία, πήγε στην ΤΤΤ, μετά στην ΤΑΕ (ΣΚΟΥΛΟΥΔΗ) και μετά στην Ολυμπιακή. Στον Σοφοκλή Βενιζέλο ήταν ο προσωπικός του πιλότος. Του είχαν απονεμηθεί πολλές τιμητικές διακρίσεις.
Ηγουμενάκης Απολλόδωρος τ. Χαρίδημου
Ο Απολλόδωρος Ηγουμενάκης υπηρετούσε στην Μεραρχία Κρητών που έδωσε στην Αλβανία μάχες σώμα με σώμα. Από τα γένια δεν τον γνώρισε ο Περτσελάκης (παππάς) που προωθήθηκε στο μέτωπο. Ο σταυρός που φορούσε ένας Ιταλός τον έσωσε από το θάνατο, ο οποίος αιχμαλωτίστηκε. Αποδείχθηκε ότι ήταν γιατρός, από Ελληνίδα μητέρα και ως αιχμάλωτος περιέθαλψε πολλούς τραυματίες.
Στην επιστροφή στην Κρήτη έφτασε με ένα μικρό πλεούμενο στο οποίο ήταν και οι συγχωριανοί Μανόλης Κοντοκολάκης, Πετρομιχελάκης Γρηγόριος, Πετρουγάκης Γεώργιος και Μαρία συζ. Ν. Γωνιωτάκη. Από τη θαλασσοταραχή κόλλησαν σε ένα ξερονήσι με ελάχιστα τρόφιμα και νερό για πολλές ημέρες. Κατάφεραν να πιάσουν ένα αρνί και έτσι σώθηκαν. Του χορηγήθηκε μετάλλιο ανδρείας και του προτάθηκε να καταταγεί μόνιμος, αλλά αρνήθηκε η γυναίκα του.
Πετρουγάκης Γεώργιος τ. Μιχαήλ
Όταν ξέσπασε ο πόλεμος βρισκόταν στις Σέρρες όπου υπηρετούσε και ήθελε ακόμη δύο ημέρες για να απολυθεί. Στον πόλεμο βρέθηκε στα βουνά της Μακεδονίας και ανήκε σε μονάδα αναγνώρισης. Η μονάδα αναγνώρισης προηγείται της μονάδας του Ιππικού και ελέγχει το πεδίο.
Σε μια περιπολία η ομάδα έπεσε σε ενέδρα και έδωσε άνιση μάχη με το γερμανικό πυροβολικό. Κατά τη διάρκεια της μάχης και ενώ αμυνόταν μέσα σε ποτάμι με το άλογο του, έσκασε ένας όλμος δίπλα και έμειναν και οι δύο αναίσθητοι. Όταν συνήλθε διαπίστωσε ότι είχε προσκεφάλι μέσα στο νερό το κεφάλι του λιπόθυμου αλόγου και γι’ αυτό γλίτωσε από τον πνιγμό. Από την ομάδα μείνανε μόνο τρεις ζωντανοί.
Μετά την υποχώρηση η μονάδα συγκεντρώθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου ο διοικητής τους είπε ότι δεν υπάρχει πια ελεύθερη πατρίδα και ότι ο καθένας μπορούσε να φύγει μόνος του, παίρνοντας μαζί του και το άλογό του. Το άλογό του ο Πετρουγάκης το έδωσε σε έναν άνθρωπο που τον φιλοξένησε για μία νύχτα σε κάποιο χωριό των Αγράφων. Συνέχισε περπατώντας μέχρι να φτάσει στην Αθήνα.
Τσικαλάκης Ιωάννης τ. Γεωργίου
Ο Γιάννης Τσικαλάκης Καταγόταν από τους Ζωφόρους, παντρεύτηκε και ζούσε στους Αποστόλους. Στον πόλεμο ήταν ημιονηγός με έργο τη μεταφορά πυρομαχικών και τροφίμων στο μέτωπο, με αντίξοες συνθήκες μέσα στα χιόνια. Είχε ένα μικροκαμωμένο μουλάρι και σε μια μεταφορά το μουλάρι χώθηκε μέσα στο χιόνι και ήταν αδύνατο να βγει. Αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει και συνέχισε με άλλο ζώο.
Όταν έφτασε στον Πειραιά διέμεινε στην οικογένεια Σταυρακάκη, με καταγωγή από τους Αποστόλους που είχαν μαγαζί. Βρήκε δουλειά σε ένα κήπο στην Αγία Παρασκευή, που καλλιεργούσαν ζαρζαβατικά, με τα οποία τροφοδοτούσε και την οικογένεια. Μετά που έφυγε κάποιοι από αυτούς πέθαναν από την πείνα.
Σταράκης Δημήτριος τ. Ιωάννη
Ο Δημήτρης Σταράκης υπηρέτησε στο ιππικό. Εκπαιδεύτηκε στην υγεία των ζώων. Όταν επέστρεψε ήταν πρακτικός γιατρός για τα ζώα «κτηνίατρος» και επαγγελματίας πεταλωτής.
Περτσελάκης Νικόλαος τ. Γρηγορίου
Με την κήρυξη του πολέμου υπηρετούσε τη στρατιωτική του θητεία και βρέθηκε στην πρώτη γραμμή με τη γενναία μεραρχία Κρητών. Με εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, με χιόνια πάνω από δύο μέτρα καταδίωξαν τους Ιταλούς μέσα στην Αλβανία, οι οποίοι έριχναν τακτικά μόνο όλμους.
Έλεγε ο παπά Νικολής: «Στην Κορυτσά μπήκαμε μεσάνυχτα, με χιονοθύελλα και με διαστήματα καταρρακτώδους βροχής, συντεταγμένοι, τραγουδώντας τον εθνικό ύμνο. Όλη η Κορυτσά σηκώθηκε στο πόδι, με ελληνικές σημαίες και μας αγκάλιαζε. Στην Κορυτσά μείναμε αρκετές μέρες, φιλοξενούμενοι σε αποθήκες και στάβλους ομογενών. Μαζί με άλλους 15 μείναμε στον στάβλο του ομογενή Μηνά Χόρχε».
Στην καταδίωξη των Ιταλών τραυματίστηκε από όλμο. «Όταν με χτύπησε ο όλμος ένιωσα ότι μ’ έκοψε στα δύο και το ζεστό αίμα να τρέχει στη μέση μου. Πρόλαβα και έκανα το σταυρό μου. Στα Γιάννενα, στο νοσοκομείο, με περιποιήθηκαν πολύ. Ήμουνα τυχερός που δεν μου άφησε αναπηρία, γιατί δεν θα το άντεχα, προτιμούσα να σκοτωθώ».
Μετά την αποθεραπεία του παρουσιάστηκε στο στρατό στο Ηράκλειο και πολέμησε με τον συγχωριανό μας Δημήτρη Σταράκη στα “Δυο Αοράκια” τους αλεξιπτωτιστές. Με δύο οπλοπολυβόλα και ένα ασύρματο που πήρε επέστρεψε στο χωριό. Τον ασύρματο έκρυψε στο σπήλιο του Αποστόλη, του θείου του. Αυτό τον ασύρματο χρησιμοποιούσε τα κατοχικά χρόνια ο φίλος του Ελευθέριος Πλευράκης.
Ο Γεώργιος Α. Καλογεράκης είναι δρ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, διευθυντής Δημοτικού Σχολείου Καστελλίου