Η έκθεση σε ακτινοβολία, ακόμη και σε πολύ χαμηλές δόσεις, μπορεί να προκαλέσει βλάβη στα κύτταρα του οργανισμού και έχει συνδεθεί με αύξηση του κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου, κατά τη διάρκεια της ζωής του εξεταζόμενου.
Πως να σχολιάσει κάποιος το γεγονός ότι το 40% των αξονικών τομογραφιών που γίνονται στην χώρα μας, δεν θα έπρεπε να έχουν γίνει, διότι έχουν ελλιπή ή καθόλου τεκμηρίωση.
Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό European Radiology, κατατάσσοντας την Ελλάδα στην τελευταία θέση της λίστας ως προς την ανεπαρκή τεκμηρίωση των ενδείξεων για αξονική τομογραφία.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε 125 ιατρικά κέντρα επτά ευρωπαϊκών χωρών και ελέγχθηκαν 6.734 παραπομπές (ανώνυμα) για αξονική τομογραφία στο Βέλγιο, τη Δανία, την Εσθονία, τη Φινλανδία, την Ελλάδα, την Ουγγαρία και τη Σλοβενία.
Πιο κατάλληλες ήταν οι παραπομπές για αξονική που συνταγογραφήθηκαν στον δημόσιο τομέα (72%), στα νοσοκομεία/επείγοντα περιστατικά (82%), σε σύγκριση με τον ιδιωτικό τομέα (50%) και στην εξωτερική περίθαλψη (40%).
Πιο απαραίτητες (κατάλληλες) ήταν οι αξονικές που συνταγογραφούν οι ογκολόγοι (76,6%) και οι χειρουργικές ειδικότητες (60%), σε σύγκριση με τους γιατρούς εσωτερικής παθολογίας (52,5%), τις ειδικότητες που σχετίζονται με τον εγκέφαλο (48%) και την οικογενειακή ιατρική (40%).
Πανευρωπαϊκή εκστρατεία ενημέρωσης
Με αφορμή τα ευρήματα της μελέτης, η Ευρωπαϊκή Αρχή Προστασίας από την Ακτινοβολία ξεκινά πανευρωπαϊκή εκστρατεία ενημέρωσης με κεντρικό σύνθημα: «Επιλέγω την κατάλληλη απεικονιστική εξέταση για τον ασθενή μου».
Στόχος η ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών υγείας και του κοινού, για την ορθολογική χρήση των ιατρικών απεικονιστικών εξετάσεων.
Απόστολος Καραντάνας: Είναι σαφές ότι γίνεται κατάχρηση αξονικών
Ο καθηγητής Ακτινολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Απόστολος Καραντάνας, τόνισε, μιλώντας στην «Π», ότι:
«Στην χώρα μας έχουμε πάρα πολλούς αξονικούς τομογράφους, συγκριτικά με άλλες χώρες σε αναλογία 100.000 κατοίκων και όταν υπάρχουν αυτά τα ακριβά ιατρικά μηχανήματα, χρησιμοποιούνται συχνά περισσότερο από ό,τι χρειάζεται.
Έχουμε πολλά παλιά, κακής ποιότητας μεταχειρισμένα μηχανήματα και τακτικά η εξέταση που γίνεται δεν είναι ακριβής, πρέπει να επαναλαμβάνεται.
Τα μικρά νοσοκομεία κάνουν αξονικές, οι οποίες ελλείψει προσωπικού πολλές φορές δεν γνωματεύονται κι έτσι ο ασθενής επαναλαμβάνει συχνά την ίδια εξέταση, σε μεγαλύτερο νοσοκομείο.
Δεν υπάρχουν πρωτόκολλα, που ακολουθούνται, αναφορικά με το πότε χρειάζεται αξονική και πότε όχι.
Στα ΤΕΠ οι γιατροί, κυρίως οι ειδικευόμενοι, στέλνουν τον ασθενή για αξονική, πριν καν του κάνουν γενική αίματος.
Το παράδειγμα του Πανεπιστημιακού της Ολλανδίας και του Πανεπιστημιακού του Ηρακλείου
«Είναι σαφές στην ελληνική πραγματικότητα ότι γίνεται κατάχρηση αξονικών και γενικά ακτινογραφιών που είναι επίσης επικίνδυνες για καρκίνο», είπε ο κ. Καραντάνας και θυμήθηκε την εποχή που είχε πάει ως επισκέπτης καθηγητής σε πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Ολλανδίας με 1.400 κρεβάτια.
«Είχαμε δύσκολη εφημερία απόψε», του είπαν ένα βράδυ οι γιατροί, εξηγώντας του ότι είχε χρειαστεί να κάνουν 15 αξονικές τομογραφίες σε ασθενείς.
«Στο Πανεπιστημιακό του Ηρακλείου, που έχει 800 κρεβάτια, κάνουν 15 αξονικές στο πρώτο δίωρο, σχολίασε, εξηγώντας ότι σε κάθε εφημερία γίνονται 50-70 αξονικές τομογραφίες».
Σώζει ζωές αλλά χρειάζεται ορθολογική χρήση
Ο καθηγητής υπογράμμισε ωστόσο ότι “οι αξονικές σώζουν ζωές” και είπε ότι το ζητούμενο είναι να γίνεται μια πιο ορθολογική χρήση.
“Καλός γιατρός δεν είναι εκείνος που μας γράφει πολλές εξετάσεις, αλλά αυτές που πραγματικά χρειαζόμαστε”, είπε.