Υψηλή παραμένει η κατανάλωση αντιβιοτικών στη χώρα μας, γεγονός που δυσχεραίνει σημαντικά την οποιαδήποτε προσπάθεια για την αντιμετώπιση του σοβαρού προβλήματος των λοιμώξεων από πολυανθεκτικά στα αντιβιοτικά μικρόβια.
Παρά την αυστηροποίηση του πλαισίου για τη χορήγηση αντιβιοτικών, η οποία πρέπει να γίνεται μόνο με ιατρική συνταγή, τρεις στους τέσσερις Ελληνες δήλωσαν ότι έλαβαν αντιβιοτικό τον τελευταίο χρόνο και ένας στους τέσσερις το προμηθεύτηκε χωρίς να επισκεφθεί πρώτα τον γιατρό. Αν και η πλειονότητα των Ελλήνων (71%) δηλώνει ότι γνωρίζει για την άσκοπη χρήση αντιβιοτικών, σχεδόν ένας στους δύο δεν αποκλείει να πάρει αντιβίωση για ένα απλό κρυολόγημα και το 22% διατηρεί αντιβιοτικά στο σπίτι για «ώρα ανάγκης».
Το πρόβλημα της ανορθολογικής χρήσης των αντιβιοτικών στη χώρα μας ανέδειξε έρευνα που διενήργησε για λογαριασμό του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών η Kapa Research, στο πλαίσιο της Πανελλήνιας Εκστρατείας για την Ορθολογική Χρήση των Αντιβιοτικών στην Κοινότητα, και η οποία παρουσιάστηκε χθες από τον πρόεδρο του ΙΣΑ Γιώργο Πατούλη και την ομότιμη καθηγήτρια Παθολογίας – Λοιμώξεων ΕΚΠΑ και επίτιμη πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας Ελένη Γιαμαρέλλου.
«Μετά την πανδημία της COVID-19, θα ζήσουμε την πανδημία της αντοχής;», αναρωτήθηκε η καθηγήτρια Ελένη Γιαμαρέλλου κατά την παρουσίαση έρευνας για το πρόβλημα ανορθολογικής χρήσης φαρμάκων.
Στην έρευνα, που διενεργήθηκε σε πανελλαδικό δείγμα 1.013 ατόμων το διάστημα 26/3-4/4/2025 και είναι η έκτη σχετική έρευνα με το ίδιο ερωτηματολόγιο που γίνεται από το 2013 έως σήμερα, το 75% των ενηλίκων δήλωσε ότι έχει λάβει αντιβιοτικά τον τελευταίο χρόνο. Συγκρίνοντας με τις προηγούμενες έρευνες προκύπτει ότι το ποσοστό αυτό είναι αυξημένο σε σχέση με το διάστημα μέχρι το 2015, που το 48% δήλωνε ότι έλαβε αντιβιοτικό τον χρόνο που προηγήθηκε. Στα παιδιά και στους εφήβους, το ποσοστό χρήσης τον τελευταίο χρόνο είναι επίσης 75% και παραμένει σχετικά αμετάβλητο από το 2013 έως και σήμερα.
Όλο και πιο ανθεκτικά τα βακτήρια που προκαλούν εντερικές λοιμώξεις στην Ελλάδα
Σύμφωνα με την κ. Γιαμαρέλλου η αύξηση στους ενηλίκους είναι «κατάλοιπο» της πανδημίας, καθώς την εποχή της COVID-19, στο 75% των ασθενών με κορωνοϊό συνταγογραφήθηκαν αντιβιοτικά, όταν μόλις στο 8% των περιπτώσεων παρατηρήθηκε μικροβιακή συνύπαρξη. Οι λόγοι που οδηγούν στη λήψη αντιβίωσης περιλαμβάνουν κυρίως πυρετό, συμπτώματα από το ανώτερο και κατώτερο αναπνευστικό (ακροαστικά, ιγμορίτιδα) και πονόδοντο. «Ευτυχώς για συνάχι και διαρροϊκό σύνδρομο, μόνο 10% αναφέρουν λήψη αντιβιοτικών, ενώ η COVID τη χρονιά που προηγήθηκε οδήγησε σε λήψη αντιβιοτικού μόνο στο 1,5% των περιπτώσεων», σχολίασε η καθηγήτρια. Σε ποσοστό 75%, η λήψη αντιβιοτικού έγινε αφού προηγήθηκε επίσκεψη σε γιατρό που το συνταγογράφησε. Ωστόσο, σταθερά την τελευταία δεκαετία, 25% των πολιτών προμηθεύονται αντιβιοτικά χωρίς να πάνε πριν στον γιατρό. Από αυτούς μόνο το 3% πήρε αντιβιοτικά από το φαρμακείο χωρίς συνταγή. Σημειώνεται ότι το σχετικό ποσοστό το 2013 ήταν 16%, γεγονός που καταδεικνύει πως λειτούργησε θετικά η θεσμοθέτηση της χορήγησής τους μόνο κατόπιν ιατρικής συνταγής. Το 11% αφορούσε σε λήψη αντιβιοτικών που είχαν μείνει στο σπίτι από προηγούμενη χρήση και το 5% σε εκ των υστέρων συνταγογράφηση. Οι συμμετέχοντες σε ποσοστό 22% δήλωσαν ότι διατηρούν αντιβιοτικό στο σπίτι για ώρα ανάγκης. Το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί την τελευταία δεκαετία κατά 30% (από 36% σε 22%).
Τέλος, στην ερώτηση «αν στο άμεσο μέλλον –τους επόμενους 3-4 μήνες– κρυολογήσετε ή παρουσιάσετε συμπτώματα γρίπης όπως πυρετό, βήχα, πονόλαιμο, συνάχι, θα πάρετε αντιβιοτικό;», το 48% απάντησε «όχι», το 6% «ναι, σίγουρα» και το 43% «ίσως». «Αυτό το 43% πρέπει να επηρεάσουμε, επεσήμανε η κ. Γιαμαρέλλου και ανέφερε τους «στόχους» που πρέπει να τεθούν για τη μείωση της κατανάλωσης των αντιβιοτικών στην κοινότητα. Οπως είπε, πρώτος στόχος είναι οι γιατροί που συνταγογραφούν και που θα πρέπει να λαμβάνουν συνεχή, υποχρεωτική και ανακυκλούμενη ανά τριετία εκπαίδευση στο αντικείμενο των λοιμώξεων. Για τους μελλοντικούς γιατρούς και τους φαρμακοποιούς πρότεινε εκπαίδευση στην αντιμικροβιακή θεραπεία από τα δύο τελευταία έτη φοίτησης. Για την αποφυγή φύλαξης και λήψης των leftovers αντιβιοτικών και των αντιβιοτικών για την «ώρα ανάγκης», τόνισε τη σημασία της εκπαίδευσης των ασθενών από τους γιατρούς τους. Και εστίασε στην ανάγκη αύξησης της εμβολιαστικής κάλυψης των ενηλίκων για πνευμονιόκοκκο, RSV (αναπνευστικό συγκυτιακό ιό) και γρίπη, που οδηγούν λανθασμένα σε υπερκατανάλωση αντιβιοτικών και συνεπώς σε μικροβιακή αντοχή. «Μετά την πανδημία της COVID-19, θα ζήσουμε την πανδημία της αντοχής;», αναρωτήθηκε η καθηγήτρια, και κάλεσε την ιατρική κοινότητα και την πολιτεία να μην αδιαφορήσουν, καθώς πρόσφατη διεθνής ανάλυση υπολόγισε ότι μεταξύ του 2025 και του 2050 περισσότεροι από 200 εκατ. άνθρωποι παγκοσμίως θα πεθάνουν με αιτία λοιμώξεις από πολυανθεκτικά στα αντιβιοτικά μικρόβια.
Οι αριθμοί
3 στους 4 ενιλίκους δήλωσαν ότι έχουν λάβει αντιβιοτικά έστω και μία φορά τον τελευταίο χρόνο.
1 στους 4 προμηθεύεται τα σκευάσματα χωρίς να επισκεφθεί πρώτα τον γιατρό.
22% των πολιτών διατηρούν αντιβιοτικά φάρμακα στο σπίτι για «ώρα ανάγκης».
43% δηλώνουν ότι ίσως πάρουν αντιβιοτικά εάν κρυολογήσουν ή έχουν συμπτώματα γρίπης.
Πηγή: kathimerini.gr