* Γράφει ο Θεοχάρης Ξενικάκης
Η στεφανιαία νόσος αποτελεί μία από τις συχνότερες παθήσεις της καρδιάς. Η σύγχρονη επεμβατική θεραπεία της είναι η επαναιμάτωση, δηλαδή η αποκατάσταση της ροής του αίματος προς το μυοκάρδιο, με στόχο την ανακούφιση των συμπτωμάτων και τη μείωση του κινδύνου σοβαρών καρδιακών συμβαμάτων. Σήμερα, οι δύο βασικές επιλογές επαναιμάτωσης είναι η αγγειοπλαστική με τοποθέτηση stent και η αορτοστεφανιαία παράκαμψη (bypass).
Η αγγειοπλαστική αποτελεί λιγότερο επεμβατική μέθοδο και ενδείκνυται κυρίως σε ασθενείς με περιορισμένες στενώσεις ή σε επείγουσες καταστάσεις, όπως το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Η ταχεία ανάρρωση και η σύντομη νοσηλεία αποτελούν σημαντικά πλεονεκτήματα. Ωστόσο, σε περιπτώσεις πολυαγγειακής νόσου, σακχαρώδους διαβήτη ή σημαντικής στένωσης του στελεχιαίου κλάδου, τα μακροχρόνια αποτελέσματα συχνά δεν είναι εξίσου σταθερά, με αυξημένη πιθανότητα επαναστενώσεων ή νέων επεμβάσεων.
Η χειρουργική θεραπεία της στεφανιαίας νόσου είναι η αορτοστεφανιαία παράκαμψη ή όπως είναι ευρύτερα γνωστή «By Pass». Η αορτοστεφανιαία παράκαμψη παραμένει η πιο ολοκληρωμένη θεραπεία για την εκτεταμένη στεφανιαία νόσο. Η φιλοσοφία της είναι διαφορετική, καθώς δημιουργεί νέες «οδούς» ώστε το αίμα να φτάνει απρόσκοπτα στα στεφανιαία αγγεία-στόχους.
Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται αρτηριακά ή φλεβικά αγγεία από τον ίδιο τον ασθενή (μοσχεύματα). Τα αρτηριακά μοσχεύματα, και ιδιαίτερα η έσω μαστική αρτηρία, παρουσιάζουν εξαιρετική αντοχή στον χρόνο και συνδέονται με καλύτερη επιβίωση και λιγότερα μελλοντικά καρδιακά συμβάματα. Η επέμβαση προσφέρει άμεση ανακούφιση των συμπτωμάτων και ουσιαστική προστασία από εκτεταμένα εμφράγματα στις περιοχές που επαναιματώνονται, βελτιώνοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής.
Τα τελευταία χρόνια, η εξέλιξη των ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών bypass έχει αλλάξει ουσιαστικά την εμπειρία του ασθενούς. Όπου ενδείκνυται, η επέμβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί με μικρότερες τομές ή χωρίς εξωσωματική κυκλοφορία, ενώ η λήψη των μοσχευμάτων γίνεται με σύγχρονες, ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους, όπως η χρήση νυστεριού υπερήχων. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η ίδια χειρουργική ποιότητα με μικρότερο τραύμα, λιγότερο πόνο, ταχύτερη κινητοποίηση και συντομότερη παραμονή στο νοσοκομείο. Οι τεχνικές αυτές δεν είναι κατάλληλες για όλους, αλλά σε σωστά επιλεγμένους ασθενείς προσφέρουν σημαντικά πλεονεκτήματα.
Ιδιαίτερη σημασία έχει και ο έλεγχος του χειρουργικού αποτελέσματος. Η σύγχρονη καρδιοχειρουργική επιτρέπει την άμεση διεγχειρητική αξιολόγηση της ροής στα μοσχεύματα, εξασφαλίζοντας την ποιότητα των αναστομώσεων και τη βέλτιστη λειτουργία τους. Αυτό επιτρέπει με ασφάλεια τη δημιουργία και χρήση σύνθετων αρτηριακών μοσχευμάτων με σκοπό την επίτευξη πλήρους επαναιμάτωσης ακόμη και σε σύνθετα περιστατικά, που ολοένα και συχνότερα αντιμετωπίζονται σήμερα. Με τον τρόπο αυτόν ο διεγχειρητικός κίνδυνος μειώνεται πολύ, η μετεγχειρητική πορεία γίνεται ομαλότερη και η ανάρρωση ταχύτερη, ακόμη και σε ηλικιωμένους ασθενείς.
Η ποιότητα ζωής μετά από επιτυχημένη αορτοστεφανιαία παράκαμψη βελτιώνεται θεαματικά. Η στηθάγχη εξαφανίζεται, η καρδιακή λειτουργία βελτιώνεται προοδευτικά και συγχρόνως και η λειτουργία των υπόλοιπων συστημάτων. Η αντοχή αυξάνεται και το αίσθημα ασφάλειας επανέρχεται. Με τη βοήθεια της καρδιακής αποκατάστασης και την υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών, οι περισσότεροι ασθενείς επιστρέφουν σε μια ενεργή και παραγωγική ζωή.
Συμπερασματικά, η επιλογή μεταξύ αγγειοπλαστικής και bypass δεν είναι ανταγωνιστική αλλά εξατομικευμένη. Όταν η αορτοστεφανιαία παράκαμψη συνδυάζεται με σύγχρονες ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές και αυστηρό έλεγχο του αποτελέσματος, προσφέρει όχι μόνο μακροχρόνια ασφάλεια, αλλά και ουσιαστική βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.
*Ξενικάκης Θεοχάρης
Επιστημονικός Υπεύθυνος της Καρδιοϊασις
Διευθυντής καρδιοχειρουργικού τμήματος CRETA INTERCLINIC