Ενώ καθημερινά πεθαίνουν άνθρωποι στα νοσοκομεία από τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που υπάρχουν, μόλις το 45% των γιατρών ακολουθούν πιστά τους κανόνες υγιεινής των χεριών ενώ στους νοσηλευτές το ποσοστό φθάνει μόνο το 53%.
Όπως έγραψε, πριν λίγες ημέρες η “Π” και στην Κρήτη το πρόβλημα είναι σοβαρό, καθώς από αυτές τις λοιμώξεις, προσβάλλονται 100 στους 1000 νοσηλευόμενους ασθενείς.
Πανελλαδικά πάνω από 3.600 ασθενείς χάνουν τη ζωή τους από τις λοιμώξεις αυτές.
Συμφωνα με “το Βήμα” τα δεδομένα του Ενιαίου Εθνικού Συστήματος Καταγραφής από 10 μεγάλα νοσοκομεία της χώρας που έχει στη διάθεση της η εφημερίδα αποκαλύπτουν ένα τμήμα από τον δαιδαλώδη χάρτη που δείχνει τις διαδρομές που ακολουθούν τα πολυανθεκτικά μικρόβια (τα οποία σημειωτέον «φωλιάζουν» στα νοσοκομεία) για να εισχωρήσουν στον εξασθενημένο οργανισμό των νοσηλευομένων. Παράλληλα όμως αποκαλύπτουν πώς με απλά βήματα, είναι δυνατόν να αποφευχθούν οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που συλλέχθηκαν κατά την περίοδο Δεκέμβριος 2021 – Αύγουστος 2022, μόλις το 45% των γιατρών διαπιστώθηκε πως ακολουθούν πιστά τους κανόνες υγιεινής των χεριών. Οι επιδόσεις εν τούτοις ήταν καλύτερες για τους νοσηλευτές, δεδομένου πως το αντίστοιχο ποσοστό διαμορφώθηκε στο 52,7%.
«Απείθαρχοι» υγειονομικοί
Είναι σημαντικό δε να υπογραμμιστεί πως για τη συγκεκριμένη αξιολόγηση ειδικοί επιστήμονες παρατήρησαν 16.967 περιπτώσεις χειρισμού νοσηλευομένων από το υγειονομικό προσωπικό.
Εν τούτοις από τα ίδια δεδομένα προκύπτει πως ακόμα και οι πιο προσεκτικοί υγειονομικοί δεν επιδεικνύουν τον ίδιο βαθμό συμμόρφωσης σε καθένα από τα πέντε συνολικά βήματα που προβλέπει το πρωτόκολλο για την υγιεινή των χεριών. Αναλυτικότερα και πριν από την επαφή με τον ασθενή μόνο το 37% του προσωπικού απολύμανε τα χέρια του και πριν από καθαρό ή άσηπτο χειρισμό το 43,2%.
Υψηλότερα ήταν τα ποσοστά ύστερα από χειρισμό όπου υπήρχε ο κίνδυνος έκθεσης σε βιολογικά υγρά ασθενούς (60,1%) και μετά την επαφή με τον ίδιο τον ασθενή (58,8%), γεγονός που εν τούτοις αποτυπώνει μεταξύ άλλων και την αγωνία γιατρών και νοσηλευτών εν μέσω πανδημίας να μη μολυνθούν από τον SARS-CoV-2.
Τέλος, κατά το ύστατο 5ο βήμα που αναφέρεται σε πιθανή επαφή με το άμεσο άψυχο περιβάλλον του ασθενούς (π.χ. κομοδίνο), στο 54,5% των περιπτώσεων οι υγειονομικοί αμέλησαν να απολυμάνουν τα χέρια τους (με τη χρήση αντισηπτικού).
Κατά την ίδια καταγραφή, ο δεύτερος δείκτης που τέθηκε υπό αξιολόγηση ήταν οι μικροβιαιμίες που σχετίζονται με κεντρική γραμμή (φλεβοκαθετήρες). Τα αποτελέσματα είναι ενδεικτικά και αποτυπώνουν την έκταση του προβλήματος στα ελληνικά νοσοκομεία. Τον Ιανουάριο του 2022 κατεγράφησαν 9,47 λοιμώξεις ανά 1.000 ημέρες νοσηλείας, ενώ τον περασμένο Ιούλιο 5,84 λοιμώξεις ανά 1.000 ημέρες νοσηλείας.
Για να διαπιστώσει δε κανείς την απόκλιση με πρότυπα του εξωτερικού, αρκεί να αναλογιστεί πως στις ΗΠΑ ο αντίστοιχος δείκτης αγγίζει το 1,16 μικροβιαιμίες ανά 1.000 ημέρες νοσηλείας ασθενών με κεντρική γραμμή. Είναι σημαντικό δε να υπογραμμιστεί ότι και εκεί τα νοσηλευτικά ιδρύματα δοκιμάστηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια που σφυροκοπούσε ο SARS-CoV-2.
Σε κάθε περίπτωση πάντως αποτελεί τεκμηριωμένη διαπίστωση πως η χρήση ιατρικών συσκευών (αναπνευστήρες, φλεβοκαθετήρες και ουροκαθετήρες) λειτουργεί όπως η βασική… πύλη, από την οποία εισχωρούν τα ανθεκτικά μικρόβια στον ταλαιπωρημένο οργανισμό των ασθενών και συνεπακόλουθα αποτελούν τη βασική κατηγορία λοιμώξεων εντός των νοσοκομείων.
Αυτός συνεπώς είναι και ο λόγος που έχουν συνταχθεί αυστηρά πρωτόκολλα, τα οποία πρέπει να εφαρμόζονται στην ιατρική πράξη. Με αυτά καθορίζονται όλα τα βήματα της διαδικασίας – δηλαδή, από την υγιεινή των χεριών και τη χρήση άλλων ατομικών μέτρων προστασίας (π.χ. αποστειρωμένα γάντια) έως την αποστείρωση του σημείου εισόδου του καθετήρα αλλά και τον χρόνο αφαίρεσής του.
Υπό επιτήρηση το ΠΑΓΝΗ και όλα τα μεγάλα νοσοκομεία
Όπως έγραψε η “Π”, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Επιτροπής Ενδονοσοκομειακών Λοιμώξεων καθηγητή Διαμαντή Κοφτερίδη το ΠΑΓΝΗ συμμετέχει σε εθνικό πρόγραμμα για την πρόληψη των λοιμώξεων, ένα πρόβλημα που δεν είναι μόνο ελληνικό αλλά παγκόσμιο. Στο σχετικό δημοσίευμα, αναφέρονται τα εξής:
Η στενή επιτήρηση ξεκίνησε ήδη σε 10 μεγάλα νοσοκομεία της χώρας, και συγκεκριμένα στον Ευαγγελισμό, στον Αγιο Σάββα, στα δύο Παίδων (Αγία Σοφία και Αγλαΐα Κυριακού), στο Αττικόν, στο Παπαγεωργίου, στα πανεπιστημιακά νοσοκομεία Αλεξανδρούπολης, Λάρισας και Ρίου και στο ΠΑΓΝΗ Ηρακλείου.
Η καταγραφή έγινε στο πλαίσιο του προγράμματος για την πρόληψη και τον έλεγχο των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής, το οποίο πραγματοποιείται με χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και υλοποιείται από το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Εκβασης Νοσημάτων (Cleo) και τον Οργανισμό Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ), σε συνεργασία με τον ΕΟΔΥ, το Υπουργείο Υγείας, το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο (ΕΚΠΑ) και το Institute for Healthcare Improvement (ΙΗΙ).
Στόχος, όπως σημειώνει στο «Βήμα» ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Θεοκλής Ζαούτης, είναι η επέκταση της επιτήρησης και στα υπόλοιπα νοσοκομεία του ΕΣΥ, καθώς και σε άλλους δείκτες νοσοκομειακών λοιμώξεων, μικροβιακής αντοχής και κατανάλωσης αντιμικροβιακών.
Παράλληλα όμως ο ίδιος σημειώνει πως είναι αναγκαία η επέκταση της εθνικής βάσης δεδομένων ελέγχου λοιμώξεων σε περισσότερους νευραλγικούς χώρους παροχών υγείας, όπως τα κέντρα αιμοκάθαρσης, δομές που προσφέρουν μακροχρόνια φροντίδα, κέντρα αποκατάστασης και ψυχιατρικές δομές.