-«Με ενημέρωσε ότι την Κυριακή το μεσημέρι θα έκανα εισαγωγή στο νοσοκομείο. Εκεί, λοιπόν, εγώ τού είπα: “Γιατρέ, τι θα σου δώσω;”. Μου είπε “2,3,4 χιλιάρικα” και του είπα: “Εγώ αυτά τα χρήματα δεν τα έχω”. Η απάντησή του ήταν “μάζεψε όσα μπορείς”». Αυτή ήταν η κουβέντα μας. Πιστεύω ότι τα 2,3,4 χιλιάρικα το είπε για πλάκα, αλλά μετά είπε «μάζεψε όσα μπορείς».
Τη Δευτέρα έγινε κανονικά το χειρουργείο. «Μετά που πήγα στον θάλαμο, ήρθε και μου είπε ότι η περίπτωσή μου ήταν δύσκολη, αλλά πήγαν όλα καλά. Την Τρίτη είχα σηκωθεί από το κρεβάτι και του είπα ότι θέλω να τον δω. “Έλα στο γραφείο” ήταν η απάντησή του. Πήρα ένα φακελάκι με 100 ευρώ δανεικά που είχα ζητήσει. Τόσα είχα, από τα 720 ευρώ που παίρνω το μήνα.
Εξοργίστηκε όταν του έδωσα το φακελάκι, δεν το άνοιξε καν. Το έπιασε και το είδε ότι ήταν λεπτό. Έγινε έξαλλος. “Τι είναι αυτά ρε μ…” μου είπε. Είχα πέρα από τον πόνο μου και την ντροπή μου με αυτά που μου έλεγε. «Σου κάναμε μια εγχείρηση που εάν την έκανες έξω ήθελες τρία με τέσσερα χιλιάρικα. Τουλάχιστον 500 ευρώ έπρεπε να δώσεις».
Εγώ προσπαθούσα να τον ηρεμήσω λέγοντάς του ότι θα τα μαζέψω και θα φέρω και τα υπόλοιπα. Συνέχισε να μου λέει: «Δεν φταις εσύ, μόνο εγώ που δεν σε έφερνα στα απογευματινά ιατρεία να σου παίρνω στην επίσκεψη από 100 έως 150 ευρώ και να σε ταλαιπωρώ μια εβδομάδα».
-Η υγεία μου ήταν σε κακή κατάσταση, το χειρουργείο έπρεπε να γίνει άμεσα.
Πήγα στον γιατρό στο νοσοκομείο και του είπα: «Γιατρέ, τι θα χρειαστεί να σου δώσω;».
Ήξερα ότι ζητάει τουλάχιστον 2.500 ευρώ, αλλά εγώ τόσα χρήματα δεν είχα.
«Τόσα θέλω», μου είπε. «Μα δεν έχω τόσα λεφτά γιατρέ». «Συγγενείς δεν έχεις; Μάζεψε όσα μπορείς και φέρτα», μου απάντησε.
-«Ο γιατρός μού είπε «τόσα θέλω για να σου κάνω την επέμβαση». Μου ζήτησε 2.500 ευρώ. Τον έχω καταγράψει. Δεν του τα έδωσα, τελικά πήγα και χειρουργήθηκα στην Αθήνα. Να τον καταγγείλω; Ε, όχι. Χαφιές θα γίνω;».
Πρόκειται για τρεις χαρακτηριστικές μαρτυρίες ανθρώπων από το Ηράκλειο που έπρεπε να δώσουν φακελάκι στο γιατρό για να μπουν στο χειρουργείο, αλλά δεν είναι βέβαια οι μοναδικές, είναι πολλές περισσότερες.
Άνθρωποι από τον χώρο της υγείας, που γνωρίζουν από πρώτο χέρι τι συμβαίνει στα νοσοκομεία, λένε στην «Π» ότι το εκβιαστικό φακελάκι (τόσα θέλω για να σε χειρουργήσω, συνήθως μιλάμε για ποσά άνω των 1000 ευρώ), ζει και βασιλεύει.
Όσο για το φακελάκι που δίνει ο ασθενής με δική του πρωτοβουλία στον γιατρό, ο οποίος δεν το ζητάει αλλά το παίρνει ευχαρίστως, είναι μια ρουτίνα στα νοσοκομεία.
«Ο κόσμος φοβάται και δεν κάνει καταγγελίες» τονίζουν υγειονομικοί, σχολιάζοντας ότι τα απογευματινά, επί πληρωμή χειρουργεία, έχουν βελτιώσει κάπως την κατάσταση· ωστόσο, «οι γιατροί προτιμούν ασφαλώς να πληρώνονται “μαύρα” και να μην φορολογούνται».
Πατριανάκος: Χωρίς καταγγελία, πώς θα παρέμβουμε;
«Δεν έχουμε καμία τέτοια καταγγελία, λέμε όμως στους ασθενείς να μην φοβούνται και να καταγγείλουν τους γιατρούς που τους ζητούν χρήματα μέσα στα νοσοκομεία», είπε στην «Π» ο Αλέξανδρος Πατριανάκος, πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Ηρακλείου, υπογραμμίζοντας ότι χωρίς επίσημη καταγγελία, ο σύλλογος δεν μπορεί να παρέμβει.
Τέσσερις στους δέκα ασθενείς, που νοσηλεύονται σε δημόσιο νοσοκομείο, πληρώνουν φακελάκι. Από αυτούς, οι περισσότεροι κάνουν εισαγωγή για χειρουργική επέμβαση και συνήθως έχουν βρει κρεβάτι με τη μεσολάβηση του ίδιου του γιατρού, ενώ αποτελούν το ένα τρίτο του συνόλου των νοσηλευθέντων.
Αυτά αποκαλύπτει πανελλαδική έρευνα για τις ιδιωτικές δαπάνες υγείας, που πραγματοποίησε το Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας του Πανεπιστημίου Αθηνών, με υπεύθυνο τον διευθυντή του Εργαστηρίου, κύριο Λυκούργο Λιαρόπουλο και κύρια ερευνήτρια, την κυρία Όλγα Σίσκου και δημοσιεύθηκε στο insider.
Το φακελάκι στο ΕΣΥ «κυκλοφορεί» κυρίως με τρεις τρόπους: είτε ο γιατρός το ζητά ευθέως και σχεδόν εκβιαστικά, είτε αφήνει με πλάγια μέσα να εννοηθεί ότι για να προχωρήσει στην ιατρική πράξη, θέλει χρήματα. Τα πιο συνηθισμένα πλάγια μέσα είναι οι βοηθοί ή η καθυστέρηση.
Δηλαδή είτε κάποιοι συνεργάτες του γιατρού πληροφορούν τον ασθενή και τους συγγενείς του ότι πρέπει να πληρώσουν, είτε απλώς ο γιατρός καθυστερεί αναβάλλοντας συνεχώς τις προγραμματισμένες εξετάσεις ή την επέμβαση. Υπάρχουν και οι περιπτώσεις που ο γιατρός ζητάει φακελάκι κατ’ αίτημα άλλου γιατρού και λέει στον ασθενή ότι «ο αναισθησιολόγος θέλει, εγώ όχι», ενώ ο αναισθησιολόγος δεν εμφανίζεται ποτέ. Βέβαια, υπάρχει και το φακελάκι που δίνουν οι ασθενείς χωρίς να τους ζητηθεί -η λεγόμενη παθητική δωροδοκία- για να ευχαριστήσουν τον γιατρό.
H έρευνα επιβεβαιώνει πώς οι ταρίφες καθορίζονται ανάλογα με το είδος και τη σοβαρότητα της ιατρικής πράξης και ανάλογα με το όνομα του γιατρού. Η συνολική παραοικονομία στον υγειονομικό τομέα αγγίζει το 1,8 δισ. ευρώ, ποσό σχεδόν ίσο με την ετήσια δημόσια φαρμακευτική δαπάνη.
Από την ίδια έρευνα του εργαστηρίου προκύπτει, επίσης, ότι το 36% των νοσηλευθέντων σε δημόσια νοσοκομεία δήλωσαν τουλάχιστον μία άτυπη πληρωμή προς γιατρούς, η οποία σε κάποιες περιπτώσεις χαρακτηρίστηκε ως φακελάκι και σε άλλες ως… φιλοδώρημα.
«Γιατί δίνω φακελάκι»
Αναφορικά με τους λόγους καταβολής της πρόσθετης πληρωμής, προκύπτει ότι στη συντριπτική πλειοψηφία υποκρύπτεται η αναζήτηση ποιοτικότερης φροντίδας (42% δήλωσαν «για να με προσέξει περισσότερο»), καθώς επίσης και η ανάγκη λήψης απαραίτητων υγειονομικών υπηρεσιών που θεωρητικά παρέχονται δωρεάν από το δημόσιο σύστημα (20% δήλωσαν «μου το ζήτησε για να με χειρουργήσει»).
Σε μικρό σχετικά ποσοστό 18%, φαίνεται ότι οι άτυπες πληρωμές αποτελούν μέρος της κουλτούρας μας («έτσι κάνουν όλοι»), ενώ το ίδιο ποσοστό αριθμούν και οι περιπτώσεις κατά τις οποίες οι άτυπες πληρωμές αποτελούν έκφραση ευγνωμοσύνης προς τους θεράποντες ιατρούς μετά το πέρας της νοσηλείας.
Σε αναστολή καθηκόντων βρίσκεται ο διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής του Ιππακρατείου Νοσοκομείου της Αθήνας, που συνελήφθη με προσημειωμένα χαρτονομίσματα και φέρεται να ζήτησε φακελάκι από ασθενή. Αναφερόμενος στο περιστατικό, ο υπουργός Υγείας, Α. Γεωργιάδης, έγραψε σε ανάρτησή του στο Χ:
«Το Ιπποκράτειο Νοσοκομείο έβγαλε, ήδη, σε αναστολή τον επίορκο ιατρό που συνελήφθη με προσημειωμένα χαρτονομίσματα. Κανένα τέτοιο περιστατικό δεν θα γίνει ανεκτό από το ΕΣΥ! Να μην υποκύπτετε σε τέτοιους εκβιασμούς, οι λίστες αναμονής για χειρουργείο διαρκώς μειώνονται, το ΕΣΥ εξασφαλίζει την άμεση σας θεραπεία.
Μην δίνετε χρήματα και αν σας ζητούν να μας το καταγγέλετε αμέσως. Μην φοβάστε! Φτιάχνουμε ένα καλύτερο ΕΣΥ· σε αυτό, το φακελάκι δεν έχει θέση».