Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένας από τους πιο συχνούς τύπους καρκίνου τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες παγκοσμίως, αλλά και μία από τις πιο θεραπεύσιμες μορφές, εφόσον διαγνωστεί έγκαιρα. Αντίθετα, έχει κακή πρόγνωση όταν εντοπιστεί σε προχωρημένο στάδιο, γιατί συνήθως έχει κάνει μεταστάσεις.
Σχεδόν όλοι οι καρκίνοι του παχέος εντέρου αναπτύσσονται από πολύποδες (καλοήθεις όγκοι), που σχηματίζονται στο εσωτερικό τοίχωμα του εντέρου, μια διαδικασία που συνήθως διαρκεί πολλά χρόνια. Ο συγκεκριμένος καρκίνος κάνει «θραύση» σε ηλικίες κάτω των 45 ετών.
Ζητήσαμε από την Αγγελική Θεοδωροπούλου, διευθύντρια της Γαστρεντερολογικής Κλινικής του Βενιζελείου, να μας μιλήσει για αυτόν, ειδικά τώρα που έχει κάνει την εμφάνισή του σε πολύ νεότερες ηλικίες, από ό,τι στο παρελθόν.
Συμπτώματα που χρειάζονται προσοχή
Στα αρχικά στάδια, ο καρκίνος του παχέος εντέρου συχνά δεν εμφανίζει συμπτώματα. Ωστόσο, η εμφάνιση των παρακάτω συμπτωμάτων -ιδιαίτερα αν επιμένουν για περισσότερο από μερικές εβδομάδες- απαιτούν άμεση ιατρική εκτίμηση:
- Αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου: Επίμονη διάρροια ή δυσκοιλιότητα, ή αλλαγή στη σύσταση/σχήμα των κοπράνων.
- Αίμα στα κόπρανα ή αιμορραγία από το ορθό (το αίμα μπορεί να είναι έντονο κόκκινο ή να κάνει τα κόπρανα σκούρα).
- Αίσθημα ατελούς κένωσης του εντέρου μετά την αφόδευση.
- Επίμονος κοιλιακός πόνος, κράμπες ή φούσκωμα.
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους.
- Αδυναμία και εύκολη κόπωση (συχνά λόγω αναιμίας από χρόνια απώλεια αίματος).
Πολλά από αυτά τα συμπτώματα μπορεί να οφείλονται σε άλλες, λιγότερο σοβαρές παθήσεις (π.χ. αιμορροΐδες, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου). Ωστόσο, ο έλεγχος από γιατρό είναι ζωτικής σημασίας για την έγκαιρη διάγνωση, όπως υπογραμμίζει η γαστρεντερολόγος.
Παράγοντες Κινδύνου
Ενώ τα ακριβή αίτια παραμένουν άγνωστα, διάφοροι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης:
- Ηλικία: Οι περισσότερες περιπτώσεις διαγιγνώσκονται σε άτομα άνω των 50 ετών, αν και παρατηρείται αύξηση και σε νεότερες ηλικίες.
- Οικογενειακό ιστορικό: Ύπαρξη συγγενή 1ου βαθμού με καρκίνο του παχέος εντέρου.
- Φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου: Όπως η ελκώδης κολίτιδα ή η νόσος του Crohn.
- Κληρονομικά σύνδρομα: Όπως το Σύνδρομο Lynch ή η Οικογενής Αδενωματώδης Πολυποδίαση (FAP).
Τι δεν μας βοηθήσει
- Διατροφή χαμηλή σε φυτικές ίνες (φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης) και υψηλή σε κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας και ζωικά λίπη.
- Παχυσαρκία και έλλειψη σωματικής άσκησης (καθιστική ζωή).
- Κάπνισμα
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
Πώς θα τον προλάβουμε
- Η πρόληψη διακρίνεται στην πρωτογενή (βελτίωση τρόπου ζωής) και στη δευτερογενή (πρώιμη διάγνωση).
- Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο.
Αυξήστε την κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και τροφών πλούσιων σε φυτικές ίνες (όσπρια, δημητριακά ολικής άλεσης). Μειώστε την κατανάλωση κόκκινου κρέατος και επεξεργασμένων κρεάτων (π.χ. αλλαντικά).
Στοχεύστε σε τουλάχιστον 30 λεπτά μέτριας έντασης άσκηση τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας.
- Η απώλεια βάρους, εφόσον υπάρχει παχυσαρκία, μειώνει τον κίνδυνο.
- Διακοπή καπνίσματος και περιορισμός αλκοόλ.
- Ελαιόλαδο: Η κατανάλωση ελαιολάδου (πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και αντιοξειδωτικά) φαίνεται να έχει προστατευτική δράση.
Κολονοσκόπηση
Ο προληπτικός έλεγχος είναι το ισχυρότερο εργαλείο πρόληψης, καθώς μπορεί να εντοπίσει και να αφαιρέσει τους πολύποδες, πριν μετατραπούν σε καρκίνο.
Η πιο αποτελεσματική μέθοδος είναι η κολονοσκόπηση. Οι διεθνείς οδηγίες συνιστούν την έναρξη του προληπτικού ελέγχου (από την ηλικία των 45 ετών.
Όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό ή άλλους παράγοντες κινδύνου (π.χ. φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου) θα χρειαστεί να ξεκινήσουν τον έλεγχο σε νεότερη ηλικία και με συχνότερα διαστήματα, σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού τους.
Στο ερώτημα γιατί εμφανίζεται ο συγκεκριμένος καρκίνος σε νεότερες ηλικίες, η κυρία Θεοδωροπούλου είπε στην «Π» ότι δεν υπάρχουν ξεκάθαρες απαντήσεις, αλλά πιθανόν αυτό να οφείλεται στον ανθυγιεινό τρόπο της ζωής μας.