Μια από τις μεγαλύτερες μελέτες που έχουν διεξαχθεί μέχρι σήμερα προειδοποιεί ότι εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο βρίσκονται εκτεθειμένα σε θανατηφόρες ασθένειες, καθώς τα ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης έχουν σταματήσει να αυξάνονται ή ακόμα και υποχωρούν. Οι αιτίες περιλαμβάνουν τις διαρκείς ανισότητες στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, τις επιπτώσεις της πανδημίας Covid-19, αλλά και τη ραγδαία εξάπλωση παραπληροφόρησης και δισταγμού απέναντι στα εμβόλια.
Η πρόοδος των τελευταίων πέντε δεκαετιών έχει αποτρέψει περίπου 154 εκατομμύρια παιδικούς θανάτους, σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο The Lancet. Ωστόσο, από το 2010 και μετά, τα δεδομένα δείχνουν επιβράδυνση ή και υποχώρηση των ποσοστών εμβολιασμού σε πολλές χώρες. Ενδεικτικά, οι εμβολιασμοί για ιλαρά έχουν μειωθεί σε 100 από τις 204 χώρες που εξετάστηκαν, ενώ σε 21 από τις 36 πιο ανεπτυγμένες χώρες —μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία και η Ιαπωνία— έχει μειωθεί η κάλυψη για τουλάχιστον ένα βασικό παιδικό εμβόλιο.
Η μελέτη, υπό την καθοδήγηση του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, αναφέρει ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο τα τελευταία χρόνια δεν είναι μόνο οι κοινωνικές ανισότητες, αλλά η εκρηκτική άνοδος της δυσπιστίας απέναντι στα εμβόλια. Η επικεφαλής ερευνήτρια Δρ Έμιλι Χόιζερ υπογραμμίζει την ανάγκη για συντονισμένες προσπάθειες κατά της παραπληροφόρησης και της διστακτικότητας. Όπως τονίζει, τα επιτυχημένα προγράμματα εμβολιασμού βασίζονται στην κατανόηση των πεποιθήσεων και των ανησυχιών του κοινού.
Η εικόνα γίνεται ακόμη πιο ανησυχητική αν ληφθούν υπόψη τα πρόσφατα κρούσματα. Το 2024 καταγράφηκε δεκαπλασιασμός των περιστατικών ιλαράς στην Ευρώπη, ενώ τον Μάιο του 2025 οι ΗΠΑ ξεπέρασαν τα 1.000 κρούσματα σε 30 πολιτείες. Παράλληλα, η πολιομυελίτιδα έχει επανεμφανιστεί σε χώρες όπως το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και η Παπούα Νέα Γουινέα.
Αν δεν αναληφθεί άμεση δράση, οι στόχοι για την παγκόσμια εμβολιαστική κάλυψη έως το 2030 δεν θα επιτευχθούν, προειδοποιούν οι ερευνητές. Όπως δηλώνει η καθηγήτρια Παιδιατρικής Υγείας Έλεν Μπέντφορντ από το University College London, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, η αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτεί ενίσχυση της εμπιστοσύνης του κοινού, καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων και ξεκάθαρη ενημέρωση για την ασφάλεια και την αναγκαιότητα των εμβολίων.