Όλο και περισσότερες γυναίκες επιλέγουν να γίνουν μητέρες σε μεγαλύτερη ηλικία, συχνά μετά τα 40. Η τάση αυτή αντανακλά κοινωνικές και επαγγελματικές αλλαγές, φέρνει όμως στο προσκήνιο μια αδιαμφισβήτητη βιολογική πραγματικότητα: η γονιμότητατης γυναίκας ελαττώνεται σημαντικά όσο προχωρά η ηλικία.
Ποιες είναι οι πιθανότητες σύλληψης μετά τα 40 και πώς μπορεί να βοηθήσει η επιστήμη;
Σύμφωνα με τα ιατρικά δεδομένα, αν και οι δυσκολίες αυξάνονται, η σύγχρονη υποβοηθούμενη αναπαραγωγή προσφέρει λύσεις που δίνουν ελπίδα σε πολλές γυναίκες και ζευγάρια.
Πιθανότητες σύλληψης και προκλήσεις μετά τα 40
Μετά την ηλικία των 40, οι πιθανότητες φυσικής σύλληψης μειώνονται δραματικά. Τα ωάρια δεν έχουν την ίδια ποιότητα με την πάροδο των ετών, γεγονός που οδηγεί σε χαμηλότερα ποσοστά γονιμοποίησης και υψηλότερα ποσοστά αποβολών λόγω γενετικών ανωμαλιών. Για όσες επιλέγουν τη λύση της εξωσωματικής γονιμοποίησης με δικά τους ωάρια, τα ποσοστά επιτυχίας επίσης αντικατοπτρίζουν αυτή τη δυσκολία.
Ενδεικτικά, υπολογίζεται ότι σε γυναίκες 40-42 ετών η πιθανότητα επιτυχίας ανά κύκλο IVF είναι περίπου 15-20%, ενώ πάνω από τα 43 πέφτει στο ~5% ανά προσπάθεια. Ο κύριος λόγος είναι ότι τα περισσότερα έμβρυα σε αυτές τις ηλικίες έχουν χρωμοσωμικές ανωμαλίες.
Πράγματι, ενώ σε νεότερες γυναίκες κάτω των 35 ετών περίπου 60-70% των εμβρύων είναι χρωμοσωμικά φυσιολογικά, το ποσοστό των φυσιολογικών εμβρύων μειώνεται σε μόλις ~15% για ηλικίες άνω των 42 ετών. Αυτό σημαίνει ότι η πλειονότητα των εμβρύων σε μεγαλύτερες ηλικίες είτε δεν θα εμφυτευθούν είτε μπορεί να οδηγήσουν σε πρόωρη αποβολή, καθώς η ίδια η φύση “απορρίπτει” τα μη υγιή έμβρυα.
Παρά τις προκλήσεις, πολλές γυναίκες μετά τα 40 καταφέρνουν να τεκνοποιήσουν. Κλειδί αποτελεί η έγκαιρη αξιολόγηση της γονιμότητας μόλις μια γυναίκα πλησιάζει τα 40 ή τα ξεπεράσει. Εξετάσεις όπως ο έλεγχος ωοθηκικού αποθέματος (π.χ. μέτρηση ορμόνης AMH) μπορούν να δώσουν μια εικόνα των διαθέσιμων ωαρίων. Επίσης, η γενική υγεία της γυναίκας (παθήσεις θυρεοειδή, διαβήτης, βάρος κ.ά.) παίζει ρόλο και πρέπει να βελτιστοποιείται, καθώς μια εγκυμοσύνη σε μεγαλύτερη ηλικία έχει αυξημένες απαιτήσεις για τον οργανισμό.
Πώς βοηθά η επιστήμη: εξωσωματική, PGT-A και άλλες λύσεις
Η επιστήμη της αναπαραγωγής έχει σημειώσει άλματα που ειδικά για τις γυναίκες άνω των 40 μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Εξωσωματική γονιμοποίηση σημαίνει ότι μπορούμε να γονιμοποιήσουμε πολλαπλά ωάρια στο εργαστήριο και να επιλέξουμε τα καλύτερα έμβρυα για μεταφορά. Σ’ αυτή τη διαδικασία, σημαντικός σύμμαχος είναι ο προεμφυτευτικός γενετικός έλεγχος των εμβρύων (PGT-A). Το PGT-A είναι μια εξέταση που γίνεται στα έμβρυα πριν την εμφύτευση, ώστε να αναλυθεί το γενετικό τους υλικό και να διαπιστωθεί αν έχουν φυσιολογικό αριθμό χρωμοσωμάτων.
Για μια γυναίκα άνω των 40, ο προεμφυτευτικός έλεγχος μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο μεταφοράς εμβρύου με χρωμοσωμική ανωμαλία (π.χ. σύνδρομο Down) και να αυξήσει την πιθανότητα επιτυχίας της IVF. Με απλά λόγια, φιλτράροντας τα έμβρυα και επιλέγοντας μόνο όσα είναι γενετικά υγιή, ανεβαίνει το ποσοστό εμφύτευσης και μειώνεται η πιθανότητα αποβολής.
Σύμφωνα με δεδομένα, με τη βοήθεια του PGT-A τα ποσοστά επιτυχούς εμφύτευσης σε γυναίκες 40+ μπορεί να αυξηθούν στο 30-50%, συγκριτικά με τα πολύ χαμηλότερα ποσοστά χωρίς αυτή την εξέταση. Βέβαια, πρέπει να τονιστεί ότι ακόμα και με τον έλεγχο αυτό, δεν υπάρχει εγγύηση 100% – όμως πρόκειται για πιο στοχευμένη και ασφαλή προσέγγιση.
Επιπλέον, νέες τεχνολογίες όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη στην επιλογή εμβρύων, η οποία εφαρμόζεται ήδη από την ομάδα μας στη Μονάδα ΥΓΕΙΑ IVF Εμβρυογένεσις στην Αθήνα σε συνεργασία με την κορυφαία στον κόσμο εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή AIVF, έρχονται να συμπληρώσουν το οπλοστάσιο των ειδικών, αυξάνοντας ακόμα περισσότερο τις πιθανότητες επιλογής του κατάλληλου εμβρύου για μεταφορά.
Και ας μην ξεχνάμε μια ακόμη λύση που έχει βοηθήσει πολλές γυναίκες: τη χρήση είτε κατεψυγμένων ωαρίων από την ίδια τη γυναίκα (εάν είχε καταψύξει ωάρια σε νεότερη ηλικία) είτε δανεικών ωαρίων από δότρια νεαρής ηλικίας. Τα νεότερα ωάρια έχουν σαφώς υψηλότερη ποιότητα, μειώνοντας τον κίνδυνο γενετικών προβλημάτων και αυξάνοντας τα ποσοστά επιτυχίας.
Για παράδειγμα, αν μια γυναίκα 47 ετών δεν μπορεί να συλλάβει με δικά της ωάρια, η λύση της δωρεάς ωαρίων από μια νεότερη δότρια μπορεί να της προσφέρει ποσοστά επιτυχίας συγκρίσιμα με εκείνα της ηλικίας της δότριας (συχνά άνω του 50-60%). Αυτή είναι μια επιλογή που, αν και δεν είναι εύκολη ψυχολογικά, δίνει τη δυνατότητα σε γυναίκες και ζευγάρια να κρατήσουν υγιές μωρό στην αγκαλιά τους παρά τους περιορισμούς της ηλικίας.
Μηνύματα ευαισθητοποίησης προς τις γυναίκες
Για τις γυναίκες που σκέφτονται την απόκτηση παιδιών μετά τα 40, το σημαντικότερο μήνυμα είναι: ενημέρωση και έγκαιρη δράση. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια πόσο εύκολα ή δύσκολα θα συλλάβει μια γυναίκα σε μια συγκεκριμένη ηλικία.
Οι ειδικοί γονιμότητας συμβουλεύουν:
● Κάντε έναν προληπτικό έλεγχο γονιμότητας πριν τα 35 σας χρόνια. Μια απλή μέτρηση της αντιμυλλέριου ορμόνης (ΑΜΗ) με μια εξέταση αίματος καθώς και ένα υπερηχογράφημα μπορούν να δώσουν εικόνα για το ωοθηκικό σας απόθεμα. Έτσι, θα γνωρίζετε αν υπάρχει ανάγκη να επισπεύσετε τα σχέδια απόκτησης παιδιού ή να εξετάσετε λύσεις όπως η κατάψυξη ωαρίων.
● Μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια. Αν είστε 40+ και προσπαθείτε χωρίς επιτυχία για περισσότερους από 6 μήνες, απευθυνθείτε σε εξειδικευμένο γιατρό αναπαραγωγής. Η έγκαιρη προσφυγή σε θεραπείες όπως η εξωσωματική μπορεί να κάνει διαφορά, προτού το ωοθηκικό δυναμικό μειωθεί περαιτέρω.
● Εξετάστε την κατάψυξη ωαρίων νωρίτερα. Για τις νεότερες γυναίκες που δεν είναι έτοιμες ακόμη για παιδί, η κατάψυξη ωαρίων στα 30-35 τους προσφέρει μια “ασφάλεια” για το μέλλον. Όσο κι αν φαίνεται ότι «40 είναι το νέο 30», η βιολογία διαφωνεί – ο καλύτερος τρόπος να νικήσουμε το βιολογικό ρολόι είναι να το προλάβουμε.
● Φροντίστε τον εαυτό σας. Ένας υγιεινός τρόπος ζωής, ισορροπημένη διατροφή, τακτική άσκηση και έλεγχος χρόνιων παθήσεων (διαβήτη, υπέρτασης κλπ.) βελτιώνουν τις πιθανότητες μιας υγιούς εγκυμοσύνης σε μεγαλύτερη ηλικία. Η φυσική κατάσταση της μητέρας επηρεάζει τόσο τη γονιμότητα όσο και την έκβαση της κύησης.
Συμπερασματικά, η εγκυμοσύνη μετά τα 40 ετών είναι σίγουρα μια πρόκληση, που γίνεται πραγματικότητα, αν κινηθείτε έγκαιρα. Με την υποστήριξη της σύγχρονης ιατρικής, περισσότερες γυναίκες από ποτέ κατορθώνουν να αποκτήσουν παιδιά σε αυτή τη δεκαετία της ζωής τους. Η εξωσωματική γονιμοποίηση, ο προεμφυτευτικός έλεγχος και οι νέες τεχνολογίες (όπως η AI) έχουν βελτιώσει τα ποσοστά επιτυχίας και μειώσει τους κινδύνους.
Το πιο σημαντικό όμως είναι η κάθε γυναίκα να πάρει αποφάσεις ενημερωμένα: γνωρίζοντας τα δεδομένα, συμβουλευόμενη τους ειδικούς και ακούγοντας τις δικές της επιθυμίες. Η μητρότητα μπορεί να έρθει αργότερα στη ζωή, αρκεί να υπάρχει προετοιμασία, υποστήριξη και αισιοδοξία. Με την επιστήμη στο πλευρό τους, οι γυναίκες μετά τα 40 κρατούν στα χέρια τους το δικαίωμα να πραγματοποιήσουν το όνειρό τους: την απόκτηση ενός υγιούς παιδιού.
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε το site μας και γνωρίστε την εξειδικευμένη ιατρική μας ομάδα καθώς επίσης και τις πιο σύγχρονες και καινοτόμες επιστημονικές μεθόδους γονιμότητας.