Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) (Diabetes Mellitus), μεταβολική πάθηση σχετιζόμενη με πλήθος επιπλοκών, παράγει υψηλές υγειονομικές δαπάνες, εάν δεν ελεγχθεί εγκαίρως με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Η συχνότερη μορφή είναι ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ2) ενηλίκων, με παρουσία αντίστασης στην ινσουλίνη σε σύζευξη με ανεπαρκή παραγωγή-ελαττωματική έκκριση από τα β-κύτταρα παγκρέατος.
Ο πιο επιβαρυντικός παράγοντας εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 είναι η παχυσαρκία (Οbesity), ενώ ο όρος «Diabesity» αποτυπώνει τη σύνδεση σακχαρώδη διαβήτη-παχυσαρκίας. Σύμφωνα με μελέτες, το 90% των παγκόσμιων δαπανών διαχείρισης σακχαρώδη διαβήτη αποδίδεται στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και τις επιπλοκές του. Για τη συνολική αποτίμηση του κόστους συνεκτιμάται και το έμμεσο (αξία διαφυγόντος εισοδήματος, μειωμένης απόδοσης λόγω πρόωρης συνταξιοδότησης, νοσηρότητας, αναπηρίας, θανάτου), ενώ έχει τεκμηριωθεί ότι η θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 εξαρτάται και από το διαθέσιμο εισόδημα.
Επιπροσθέτως, η παχυσαρκία, παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας με αυξημένο επιπολασμό, συννοσηρότητες και αυξημένες νοσηλείες, είναι γενεσιουργός αιτία υψηλού κοινωνικού κόστους (απώλεια εργασιακής απασχόλησης-παραγωγικότητας, υποβάθμιση ποιότητας ζωής) και δεδομένου ότι οι περισσότεροι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 έχουν παχυσαρκία/είναι υπέρβαροι, αναδεικνύεται η ανάγκη αλλαγών στα ισχύοντα συστήματα διαχείρισης παχυσαρκίας, με τις νεότερες θεραπείες συνδυαστικής αντιμετώπισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2-παχυσαρκίας (incretin mimetics) να επιτυγχάνουν σημαντική μείωση βάρους.
Για την κατανόηση της δράσης των νεότερων θεραπειών, είναι χρήσιμη η αναφορά στις ινκρετίνες [GLP-1 (Glugagen like peptide) και GIP (Glucose-dependent insulinotropic polypeptide)], ορμόνες που παράγονται στο λεπτό έντερο μετά την κατανάλωση τροφής και διεγείρουν την έκκριση ινσουλίνης (σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, η δράση τους καταγράφεται ελαττωμένη). Το GLP-1 καταστέλλει την όρεξη και επαγωγικώς, την πρόσληψη τροφής. Όμως, το πρόβλημα που έπρεπε να υπερκερασθεί ήταν η ταχεία αποδόμησή του από το ένζυμο διπεπτιδυλο-πεπτιδάση 4 (DPP4). Έτσι, η έρευνα επικεντρώθηκε σε παραγωγή ουσιών με δομή-δράση ανάλογη του GLP-1 αλλά ανθεκτικών σε αποδόμηση από το ένζυμο DPP4, είτε σε ανακάλυψη αναστολέων του ενζύμου DPP4, αυξάνοντας τα επίπεδα του GLP-1 στο πλάσμα και βελτιώνοντας τη γλυκαιμική ρύθμιση. Σήμερα, αρκετά φάρμακα που ανήκουν και στις δύο προαναφερθείσες κατηγορίες χρησιμοποιούνται στη θεραπευτική φαρέτρα των υπέρβαρων ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Επιπροσθέτως, καταγράφεται συσχέτιση μεταξύ επιπολασμού σακχαρώδη διαβήτη και κοινωνικο-οικονομικών χαρακτηριστικών.
Άτομα χαμηλοτέρου επιπέδου εκπαίδευσης διατρέφονται με υποβαθμισμένη ποιότητα διαιτολογίου και είναι πιθανότερο να είναι παχύσαρκα (παράγοντας αυξημένης συχνότητας εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2) με τη χαμηλότερης θρεπτικής αξίας διατροφή να οφείλεται κυρίως σε καταγεγραμμένο χαμηλό εισόδημα ενώ οι διαβιούντες με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 ασθενείς σε κοινωνικοοικονομικά μειονεκτούσες περιοχές αντιμετωπίζουν δυσχέρειες πρόσβασης στο κόστος ινκρετινικής θεραπείας που συνιστά αιτία μη τήρησης της θεραπείας. Επομένως, η διαθεσιμότητα οικονομικά προσιτών φαρμάκων και η ανάγκη εφαρμογής μηχανισμών άρσης κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων κρίνεται εξόχως σημαντική.
Σε προσφάτως δημοσιευθείσα μελέτη [Isidoros Mentis, Evangelia Tzeravini, Nikolaos Tentolouris. A comprehensive review of semaglutide in treating Type 2 diabetes and obesity. Global Health Economics and Sustainability 2025, 3(3), 18–32] αναδείχθηκε η σύνδεση σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 και παχυσαρκίας με μεταβολικές διαταραχές καθώς με το επαγόμενο κόστος υγειονομικής περίθαλψης, με τα νεότερης γενιάς φάρμακα να αποδεικνύονται κρίσιμα για τη βελτίωση της κλινικής κατάστασης των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και παχύσαρκων ασθενών και με την ένταξή τους στις εθνικές πολιτικές υγειονομικής περίθαλψης να βελτιώνει το επίπεδο της δημόσιας υγείας, διασφαλίζοντας και τη βιωσιμότητα των υγειονομικών συστημάτων, εξοικονομώντας πολύτιμους πόρους.
Συμπερασματικά, συστήνεται η αξιοποίηση των ανωτέρω οικονομικο-κοινωνικών αξιολογήσεων σε σύξευξη με την ανάληψη συνεργατικών ενεργειών διαπραγμάτευσης χαμηλότερης τιμής των νεότερων θεραπευτικών επιλογών για την ευχερέστερη πρόσβαση σε αυτές για επίτευξη ευγλυκαιμίας, μείωση σωματικού βάρους, περιορισμό συννοσηροτήτων, βελτίωση δεικτών υγείας, αναβάθμιση ποιότητας ζωής και παραγωγή οφέλους για τα υγειονομικά συστήματα, με εξοικονόμηση δαπανών πρωτοβάθμιας (εξωνοσοκομειακής) και δευτεροβάθμιας (νοσοκομειακής) θεραπείας επιπλοκών γλυκαιμικώς απορρυθμισμένων ιατρικών περιστατικών και διαχείρισης διακυμάνσεων σωματικού βάρους ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Πηγή: ygeiamou.gr