Στην Ελλάδα, ο καρκίνος αποτελεί τη δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τα στοιχεία δείχνουν ότι τα τελευταία χρόνια έχουμε και στην Κρήτη σημαντική αύξηση συγκεκριμένων μορφών καρκίνου όπως είναι αυτός του παχέος εντέρου, του πνεύμονα, του δέρματος, σε ανθρώπους νεότερων ηλικιών 30-40-50 ετών.
Τα νοσοκομειακά τμήματα που περιθάλπουν ασθενείς με καρκίνο είναι σήμερα αυτά με τον μεγαλύτερο φόρτο. Στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Ηρακλείου, η Ογκολογική Κλινική έχει πληρότητα 100%, η Κλινική Χειρουργικής Ογκολογίας 116% και το τμήμα Χημειοθεραπείας πληρότητα 169%.
Ο καθηγητής ογκολογίας Δημήτρης Μαυρουδής, έχει επισημάνει ότι οι γιατροί βλέπουν συχνά σε νέους περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα, του παχέος εντέρου, του ορθού, του μαστού, σαρκώματα, μελανώματα αλλά και σπάνιες μορφές, όπως είναι των επινεφριδίων.
Αν και η θνησιμότητα από καρκίνο μειώνεται στη χώρα μας την τελευταία δεκαετία, ο ρυθμός μείωσης είναι βραδύτερος από τον μέσο όρο της Ε.Ε., ενώ η συνολική θνησιμότητα λόγω καρκίνου αυξήθηκε κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης.
Στην Κρήτη παρακολουθούνται περίπου 10.000 περιστατικά με καρκίνο και οι πιο συχνοί καρκίνοι είναι του πνεύμονα, του μαστού, του προστάτη, του παχέος εντέρου, ενώ έχουν αυξηθεί και τα μελανώματα.
«Έκρηξη» καρκίνου του παχέος εντέρου σε 45αρηδες
Χαρακτηριστικό είναι ότι οι καρκίνοι του παχέος εντέρου έχουν αυξηθεί κατά 45% σε ηλικίες κάτω των 45 ετών, σύμφωνα με την παθολόγο-ογκολόγο Γεωργία Μηλάκη.
«Οι προληπτικές εξετάσεις είναι καθοριστικής σημασίας για να εντοπίσουμε ένα καρκίνο σε πρώιμο στάδιο», υπογραμμίζει η κυρία Μηλάκη επισημαίνοντας ότι τα χρόνια της πανδημίας η πρόληψη πήγε πολύ πίσω και τα αρνητικά αποτελέσματα τα βλέπουμε σήμερα.
Η ίδια ωστόσο τόνισε ότι αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε όλοι, είναι ότι σχεδόν ένας στους δυο καρκίνους σχετίζεται με τον τρόπο ζωής μας. Η διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε κόκκινο κρέας και αλάτι και χαμηλή σε φρούτα και γάλα, η κατανάλωση αλκοόλ και η χρήση καπνού είναι οι κύριοι παράγοντες κινδύνου. Επιπλέον συντελούν η σωματική αδράνεια και το υπερβολικό βάρος.
95 θάνατοι από καρκίνο στην Ελλάδα κάθε μέρα
Το 2022 εκτιμάται ότι υπήρξαν 9,7 εκατομμύρια θάνατοι σχετιζόμενοι με καρκίνο. Σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ-27, η ανά 100.000 θνησιμότητα από καρκίνο στην Ελλάδα ήταν σημαντικά υψηλότερη.
Πιο συγκεκριμένα, στην χώρα μας παρατηρούνται 308 θάνατοι ανά 100.000 ανθρώπους, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην ΕΕ-27 ανέρχεται σε 289 θανάτους ανά 100.000 ανθρώπους (6.5% υψηλότερη θνητότητα στην Ελλάδα σε σχέση με την ΕΕ-27).
Μελέτη μαθηματικής μοντελοποίησης, η οποία χρησιμοποίησε δημοσιευμένο μαθηματικό μοντέλο (καθώς η χώρα μας εν αντιθέσει με τις περισσότερες χώρες της ΕΕ το 2022 δεν διέθετε εθνικό μητρώο καρκίνου), εξέτασε τη σχετιζόμενη με τον καρκίνο θνησιμότητα στην Ελλάδα για το 2022, αξιοποιώντας δεδομένα θνησιμότητας από το Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME).
Η έρευνα διαπίστωσε ότι το συγκεκριμένο έτος στη χώρα μας καταγράφηκαν 34.729 θάνατοι από καρκίνο, με την πλειοψηφία εξ αυτών να αφορούν άνδρες (59.0%). Δηλαδή, περί τους 95 θανάτους από καρκίνο στην Ελλάδα κάθε μέρα.
Οι πιο σημαντικοί σε χαμένα έτη ζωής καρκίνοι για τους άνδρες, ήταν ο καρκίνος του πνεύμονα, του παχέος εντέρου και του προστάτη, ενώ για τις γυναίκες ο καρκίνους του μαστού, του πνεύμονα και του παχέος εντέρου. Ο μέσος όρος χαμένων ετών ζωής λόγω πρόωρης θνησιμότητας στην Ελλάδα υπολογίζεται σε σχεδόν 19 έτη.
ΟΟΣΑ: Πόσο θα αυξηθούν τα κρούσματα τα επόμενα χρόνια
Η νέα έκθεση του ΟΟΣΑ (2025) αναδεικνύει τις προκλήσεις και τις προτεραιότητες που πρέπει να βάλει η Ελλάδα στον καρκίνο, συγκριτικά με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Ποια είναι τα κύρια σημεία της έκθεσης:
Αυξημένη συχνότητα: Η Ελλάδα καταγράφει ~67.000 νέες διαγνώσεις καρκίνου και 36.000 θανάτους ετησίως (στοιχεία 2022). Μέχρι το 2050 τα περιστατικά αναμένεται να αυξηθούν κατά 36%.
Παράγοντες κινδύνου: Κάπνισμα, παχυσαρκία, κακή διατροφή, ατμοσφαιρική ρύπανση, χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη για HPV.
Έγκαιρη διάγνωση: Υπάρχουν προγράμματα για μαστό, τράχηλο μήτρας και παχύ έντερο, αλλά δεν είναι ακόμη επαρκώς ανεπτυγμένα ή βιώσιμα μετά το 2025.
Ανισότητες στην περίθαλψη: Ελλείψεις προσωπικού, γεωγραφικές ανισότητες, υψηλές ιδιωτικές δαπάνες, δυσκολίες πρόσβασης για ευάλωτες ομάδες.
Επιζώντες και φροντιστές: Δεν υπάρχει οργανωμένη στρατηγική για την ποιότητα ζωής των επιζώντων, ενώ οι φροντιστές επιβαρύνονται υπερβολικά.
Μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχε εθνικό μητρώο καρκίνου. Η Ελλάδα δεν διαθέτει ακόμη ολοκληρωμένο Εθνικό Σχέδιο για τον Καρκίνο, σε αντίθεση με πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Η έκθεση δείχνει καθαρά ότι η χώρα χρειάζεται μεγαλύτερη επένδυση, καλύτερη οργάνωση και ενσωμάτωση των δράσεων στον ευρωπαϊκό σχεδιασμό.
Οι εξετάσεις που μπορεί να μας σώσουν
Ο προληπτικός έλεγχος αφορά στον γενικό πληθυσμό, γίνεται πριν ο καρκίνος δώσει συμπτώματα και βοηθάει στην πρώιμη διάγνωση.
Ποιες είναι οι εξετάσεις αυτές: Για τις γυναίκες είναι η μαστογραφία, ο υπέρηχος μαστού και το τέστ-Παπανικολάου.
Για κορίτσια και αγόρια στην εφηβεία, το εμβόλιο εναντίον του HPV.
Για τους άνδρες συνιστάται η ειδική εξέταση αίματος για την διάγνωση του καρκίνου του προστάτη, σε συνεννόηση με τον γιατρό.
Για γυναίκες και άνδρες συστήνεται η κολονοσκόπηση μετά τα 45 και κάθε 5-10 χρόνια ανάλογα με τις υποδείξεις του γιατρού.
Πρόκειται για κρίσιμη εξέταση που δεν πρέπει να αμελούμε γιατί προλαμβάνει τον καρκίνο στο παχύ έντερο.
Αναφορικά με την πρόληψη του καρκίνου του πνεύμονα, συνιστάται αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης κάθε χρόνο σε καπνιστές.