Συρρικνώνεται με αργό αλλά σταθερό ρυθμό η μακρά λίστα των χειρουργείων στο ΕΣΥ. Το σχέδιο για την αποσυμφόρηση των χειρουργείων που υλοποιεί η ηγεσία του υπουργείου Υγείας από τις αρχές του περασμένου έτους, αρχικά με τα επί πληρωμή και στη συνέχεια με τα δωρεάν απογευματινά χειρουργεία στα δημόσια νοσοκομεία, βρίσκεται τώρα στο στάδιο με τη διενέργεια δωρεάν επεμβάσεων και σε ιδιωτικές κλινικές, με βάση πάντα την ενιαία λίστα χειρουργείων του ΕΣΥ.
Στόχος του υπουργείου Υγείας είναι μέχρι το τέλος του έτους η λίστα με τα περισσότερα από 105.000 τακτικά χειρουργικά περιστατικά να μην περιλαμβάνει καταγραφές με χρόνο αναμονής πάνω από τέσσερις μήνες. Υπενθυμίζεται ότι στην ενιαία λίστα δεν περιλαμβάνονται επείγοντα και ογκολογικά περιστατικά. To 70% των επεμβάσεων που είναι σε αναμονή, αφορούν καταρράκτη ματιών, αρθροπλαστική ισχίου, αρθροπλαστική γόνατος, ομφαλοκήλη και χολοκυστεκτομή.
Συνολικά, από τον Μάρτιο του 2024 που ξεκίνησαν τα απογευματινά χειρουργεία στο ΕΣΥ – με τον υπουργό, Άδωνι Γεωργιάδη να δίνει τότε το σήμα εκκίνησης «για τη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση στο ΕΣΥ»- μέχρι σήμερα έχουν διενεργηθεί, επί πληρωμή και δωρεάν, σχεδόν 10.000 επεμβάσεις. Πρόκειται για έναν αξιοσημείωτο αριθμό αν αναλογιστεί κάποιος τις συγκεκριμένες, πεπερασμένες σε αρκετές περιπτώσεις, δυνατότητες που έχουν τα δημόσια νοσοκομεία, ιδίως της περιφέρειας, να υποστηρίξουν αυτή τη μεταρρύθμιση, λόγω των ελλείψεων αναισθησιολόγων, νοσηλευτών και γιατρών.
Τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το ΘΕΜΑ για τον ρυθμό διενέργειας όλων των χειρουργείων, πρωινών και απογευματινών, δείχνουν αυξητική τάση το 2024 και το 2025 στην οποία έχουν συμβάλλει και οι απογευματινές επεμβάσεις. Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, το 2024 πραγματοποιήθηκαν 478.000 χειρουργικές επεμβάσεις, αυξημένες κατά 4 % σε σχέση με το 2023. Ενώ κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025, έχουν πραγματοποιηθεί περισσότερες από 136.000 χειρουργικές επεμβάσεις, σημειώνοντας αύξηση 7,2 % σε σύγκριση με τις 127.000 επεμβάσεις που ολοκληρώθηκαν την αντίστοιχη περίοδο του 2024.
«Η εικόνα είναι βελτιωμένη αλλά όχι ικανοποιητική. Στόχος μας είναι να μη μένει κανείς χωρίς χειρουργείο για μήνες. Ήδη μειώσαμε αισθητά τις αναμονές, και συνεχίζουμε με σχέδιο και αποφασιστικότητα» υπογραμμίζει ο υφυπουργός Υγείας, Μάριος Θεμιστοκλέους.
Τα απογευματινά χειρουργεία
Στα δημόσια νοσοκομεία το 2024 πραγματοποιήθηκαν 4.253 χειρουργικές επεμβάσεις επί πληρωμή. Ο κύριος όγκος των περιστατικών που προτεραιοποιούνταν το περασμένο έτος στη λίστα αφορούσε το διάστημα από το 2021 και μετά. Ενώ υπήρχαν και περιστατικά που χρονολογούνταν και από το 2017. Τώρα στα περισσότερα νοσοκομεία γίνονται επεμβάσεις που είχαν προγραμματιστεί το 2022 και το 2023.
Από τον Νοέμβριο του 2024 ξεκίνησαν τα δωρεάν απογευματινά χειρουργεία – τα οποία χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης- βάζοντας προσωρινά παύση στη διενέργεια των επί πληρωμή επεμβάσεων. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί 5.577 δωρεάν απογευματινά χειρουργεία στο ΕΣΥ, εκ ων οποίων τα 1.500 το τελευταίο δίμηνο του 2024 και τα υπόλοιπα μέσα στο τρέχον έτος.
Τα δωρεάν απογευματινά χειρουργεία πραγματοποιούνται σε όλες τις Υγειονομικές Περιφέρειες (ΥΠΕ) της χώρας, προκειμένου να καλύπτονται στο μέγιστο δυνατό οι ανάγκες των ασθενών. Ωστόσο, από το σύνολο των δημόσιων νοσοκομείων συμμετέχουν περίπου τα μισά, 65 από τα 130 νοσοκομεία. Η στοχοθεσία του υπουργείου Υγείας πάντως περιλαμβάνει τη διενέργεια 37.500 δωρεάν απογευματινών χειρουργείων μέχρι το τέλος του 2025.
Ένα στα 4 απογευματινά χειρουργεία που έχει γίνει αφορά περιστατικά γενικής χειρουργικής (πχ ομφαλοκήλη, χολοκυστεκτομή κα). Το 22% των επεμβάσεων είναι οφθαλμολογικές και το 21% ορθοπεδικές. Η πεντάδα με τις συχνές απογευματινές χειρουργικές επεμβάσεις συμπληρώνεται με τις ωτορινολαρυγγολογικές (9%) και τις αγγειοχειρουργικές (6%). Τα υπόλοιπα απογευματινά χειρουργεία (16%) περιλαμβάνουν περιστατικά από ειδικότητες όπως γυναικολογία, ουρολογία, νευροχειρουργική, γναθοχειρουργική, πλαστική χειρουργική και θωρακοχειρουργική.
Οι δωρεάν επεμβάσεις σε ιδιωτικές κλινικές
Από τις αρχές Μαϊου υλοποιείται και η τρίτη παρέμβαση για την αποσυμφόρηση της ενιαίας λίστας χειρουργείων, δηλαδή η διενέργεια των επεμβάσεων δωρεάν σε ιδιωτικές κλινικές. Η διαδικασία των χειρουργείων σε ιδιωτικές κλινικές έχει ξεκινήσει και έχουν ήδη χειρουργηθεί περισσότερα από 100 άτομα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας έχουν εξασφαλιστεί περισσότερες από 7.000 χειρουργικές επεμβάσεις σε ιδιωτικές κλινικές.
Οι δικαιούχοι, όσοι δηλαδή βρίσκονται στην ενιαία λίστα χειρουργείων του ΕΣΥ, λαμβάνουν μήνυμα (sms) στο κινητό τους για τη δυνατότητα που έχουν να χειρουργηθούν σε ιδιωτική κλινική. Τα μηνύματα αποστέλλονται με σειρά προτεραιότητας, αναλόγως πόσο χρόνο περιμένουν, με πρώτους στη λίστα να είναι όσοι βρίσκονται σε αναμονή για περισσότερους από τέσσερις μήνες. Οι ασθενείς, αφού λάβουν το sms, μπαίνουν στην ειδική ιστοσελίδα που έχει δημιουργηθεί – epemvaseis.gov.gr – για πληροφορίες και καθοδήγηση.
Οι πληρωμές των εργαζομένων
Την ίδια στιγμή, η Ομοσπονδία Νοσοκομειακών Γιατρών (ΟΕΝΓΕ) καταγγέλλει ότι ζητείται από τους χειρουργούς να μετακινούνται για πραγματοποίηση των επεμβάσεων σε άλλα νοσοκομεία εκτός έδρας. Η Ένωση Ιατρών Νοσοκομείων Αθήνας Πειραιά (ΕΙΝΑΠ) διεκδικεί να ανοίξουν οι 100 κλειστές χειρουργικές αίθουσες στην Αττική με πρόσληψη μόνιμου προσωπικού.
Διαμαρτυρίες καταγράφονται και για τις καθυστερήσεις στην αποζημίωση των επαγγελματιών υγείας που συμμετέχουν στα απογευματινά χειρουργεία. Εμπλοκή διαπιστώνεται σε μεμονωμένα νοσοκομεία, μεταξύ των οποίων «Παπανικολάου», Αττικόν, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας και Σισμανόγλειο, με το υπουργείο Υγείας να δρομολογεί την επίλυση.
Μέχρι τώρα έχουν εξοφληθεί οι εργαζόμενοι στα απογευματινά χειρουργεία για τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 2024, με το συνολικό ποσό των πληρωμών να είναι άνω των 500.000 ευρώ. Άμεσα θα ξεκινήσουν, κατά το υπουργείο, οι πληρωμές για το πρώτο δίμηνο του έτους.