Ο καθηγητής Αχιλλέας Γραβάνης

Τα μονοκλωνικά αντισώματα δεν υποκαθιστούν τα εμβόλια, ξεκαθαρίζει ο καθηγητής Φαρμακολογίας της Ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης Αχιλλέας Γραβάνης.

Αναφέρει πως «τα μονοκλωνικά αντισώματα σε σχέση με τα εμβόλια έχουν δύο μεγάλες διαφορές. Στα εμβόλια χρησιμοποιείται ολόκληρη η πρωτεΐνη ακίδα (με την οποία ο κοροναιός εισβάλει στα κύτταρα) ώστε ο οργανισμός να παράξει εξουδετερωτικά αντισώματα και τα αντισώματα αυτά αναγνωρίζουν διαφορετικές περιοχές της πρωτεΐνης ακίδας – χαρακτηρίζονται δηλαδή από πολυκλωνικότητα, καθώς είναι πολλά και διαφορετικά. Αντίθετα, τα μονοκλωνικά αντισώματα παρασκευάζονται από μία άλλη συγκεκριμένη περιοχή της πρωτεΐνης ακίδας και αναγνωρίζουν μόνο αυτή.

Σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει ποικιλία, πρόκειται για ένα συγκεκριμένο είδος αντισωμάτων που παράγεται. Αν λοιπόν ένα νέο στέλεχος όπως η μετάλλαξη Δέλτα ή ένα άλλο μεταλλαγμένο στέλεχος έχει υποστεί πολλές μεταβολές στην πρωτεΐνη ακίδα, τότε το εμβόλιο –καθώς την αναγνωρίζει ολόκληρη– δεν μπορεί να καταστεί «άχρηστο» ακόμα κι αν μειωθεί η αποτελεσματικότητά του. Γι’ αυτό και τα εμβόλια έναντι του κοροναϊού διατηρούν την αποτελεσματικότητά τους στις μεταλλάξεις που έχουν διαδοθεί έως τώρα.

Αντιθέτως, αν το νέο στέλεχος έχει σημαντική μεταβολή στη συγκεκριμένη περιοχή της πρωτεΐνης ακίδας από την οποία αναπτύχθηκε το μονοκλωνικό αντίσωμα, τότε η θεραπεία με το μονοκλωνικό αντίσωμα μπορεί να έχει δραματικά μειωμένη αποτελεσματικότητα και υπάρχει περίπτωση ακόμα και να έχει μηδενική αποτελεσματικότητα, να μη «δουλέψει» καθόλου.

Η δεύτερη μεγάλη διαφορά αφορά τη διαθεσιμότητα των «όπλων» αυτών. Τα εμβόλια που δημιουργούνται σύμφωνα με τις νέες μεθόδους της βιοτεχνολογίας, τα mRNA εμβόλια μπορούν πάρα πολύ γρήγορα να παραχθούν σε τεράστιες ποσότητες, ώστε να μπορέσουμε να ανοσοποιήσουμε μέσω του εμβολιασμού ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, εντός λίγων μηνών. Αντιθέτως, η παραγωγή των μονοκλωνικών αντισωμάτων είναι μία χρονοβόρα και κοστοβόρα διαδικασία και είναι αδύνατον να έχουμε τόσο μαζική παραγωγή σε τόσο περιορισμένο χρονικό διάστημα ώστε με αυτά να μπορέσουμε να ανοσοποιήσουμε μεγάλους πληθυσμούς».

Μονοκλωνικά αντισώματα και κόστος

Για την ώρα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων διερευνά να δώσει την έγκρισή του για την κυκλοφορία των μονοκλωνικών αντισωμάτων που αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε ενδοφλέβια μορφή και συνεπώς χορηγούνται σε νοσοκομειακό περιβάλλον.

Σαν θεραπεία δεν είναι καθόλου φθηνή, το κόστος ανά χορήγηση θα κυμανθεί κοντά στα 1200 με 1300 ευρώ, αλλά βέβαια είναι πολύ μικρότερο συγκρινόμενο του κόστους και της ταλαιπωρίας που υφίσταται ένας ασθενής ο οποίος νοσηλεύεται και χρειάζεται να εισαχθεί στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ωστόσο, αναμένεται να υπάρξει και πιο εύκολα χορηγούμενη μορφή.

Η φαρμακευτική εταιρεία Regeneron που βρίσκεται στην Αμερική με επικεφαλής τον Έλληνα ομογενή Γιώργο Γιανκόπουλο διαθέτει επίσης θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα η οποία πλέον είναι σε μορφή υποδόριας ένεσης και πρόσφατα παρουσίασε σε μελέτη την αποτελεσματικότητά της.

Όταν αδειοδοτηθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων η πρώτη φαρμακοκινητική μορφή της ενδοφλέβιας χορήγησης, μετά είναι αρκετά γρήγορη η διαδικασία της αδειοδότησης και της δεύτερης φαρμακοκινητικής μορφής ώστε να διευκολυνθεί η χορήγηση των μονοκλωνικών αντισωμάτων.

Ο… μύθος της ανοσίας

Ο κ. Γραβάνης ξεκαθαρίζει, ακόμα, πως «η φυσική νόσηση προκαλεί πολύ εκτεταμένες βλάβες στον οργανισμό, βλάβες που μένουν σαν υπολείμματα μετά το πέρας της λοίμωξης. Ενδεικτικά, το 17% των ασθενών με βαριά νόσηση θα βγουν από αυτή την περιπέτεια με μόνιμη βλάβη στο πάγκρεας και πιθανώς θα εξελιχθούν σε διαβητικούς ασθενείς τύπου ΙΙ.

Επίσης, προκαλούνται ανοσολογικές διαταραχές, οι ασθενείς έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν αργότερα αυτοάνοσα νοσήματα σαν το συστηματικό ερυθηματώδη λύκο ή τη ρευματοειδή αρθρίτιδα.

Παράλληλα, το μυοκάρδιο υφίσταται σημαντικές βλάβες από τη λοίμωξη COVID, καθώς νεκρώνονται ολόκληρες περιοχές, ενώ μεγάλη ζημιά παθαίνουν και τα νεφρά. Μπορεί να προκληθεί χρόνια ή οξεία νεφρική βλάβη καθώς νεκρώνεται κομμάτι των σπειραμάτων.

Όσοι ισχυρίζονται ότι θα μπορούσαμε να αποκτήσουμε συλλογική ανοσία μέσω της έκθεσης στον ιό και της νόσησης, αν έβλεπαν αυτά που βλέπαμε δεν θα το έλεγαν ποτέ!».