Παλαιότερα που δεν υπήρχαν τα κινητά και το διαδίκτυο στην καθημερινότητά μας, έπρεπε να θυμόμαστε αριθμούς τηλεφώνων ή άλλες πληροφορίες.
Τώρα πλέον οτιδήποτε χρειαστούμε έχουμε μαζί μας το κινητό που εκτός από τηλέφωνο μας δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης στο ίντερνετ και αναζήτησης σε ότι χρειαστούμε.
Αυτό ναι μεν μας διευκολύνει, αλλά όπως λένε οι ειδικοί, μας προκαλεί «ψηφιακή αμνησία» κάτι που δεν έχει ηλικία και που με την είσοδο της τεχνητής νοημοσύνης στη ζωή μας διευρύνεται όλο και περισσότερο.
Τί ορίζουμε τη ψηφιακή αμνησία
Ο όρος ψηφιακή αμνησία (digital amnesia) περιγράφει την τάση του εγκεφάλου να μην αποθηκεύει πληροφορίες που ξέρει ότι μπορεί εύκολα να βρει μέσω του smartphone ή του διαδικτύου. Αυτό περιλαμβάνει:
- Αριθμούς τηλεφώνου
- Κωδικούς πρόσβασης
- Οδηγίες πλοήγησης
- Συνταγές ή γνώσεις που αναζητάμε ξανά και ξανά
- Ιστορικές πληροφορίες κλπ
Τι δείχνουν οι μελέτες
Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο εγκέφαλος λειτουργεί με βάση την αρχή “χρησιμοποίησέ το ή χάστο”. Όταν παύουμε να χρησιμοποιούμε τη μνήμη μας, εκείνη εξασθενεί.
Αν βασιζόμαστε μονίμως στο διαδίκτυο ή σε μια εφαρμογή για να μας θυμίζει πράγματα, ο εγκέφαλος σταματά να επενδύει πόρους στην ανάκληση πληροφοριών. Με άλλα λόγια: όσο λιγότερο θυμόμαστε, τόσο χειρότεροι γινόμαστε στο να θυμόμαστε. Όπως, καθετί που δεν το εξασκούμε, το ξεχνάμε!
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η ψηφιακή αμνησία:
- Δεν αφορά μόνο τις μεγάλες ηλικίες
- Εμφανίζεται έντονα σε νέους ενήλικες και έφηβους
- Συνδέεται άμεσα με την υπερβολική χρήση κινητών και διαδικτύου
Μην ψάξετε κατευθείαν στο κινητό
Πριν αναζητήσετε την απάντηση στο διαδίκτυο, δώστε χρόνο στον εαυτό σας να θυμηθεί. Ακόμη κι αν δεν τα καταφέρει αμέσως, αυτή η προσπάθεια ενισχύει τα κυκλώματα μνήμης του εγκεφάλου.
Συμβουλή: Περιμένετε τουλάχιστον 2 λεπτά πριν κάνετε μια αναζήτηση για κάτι που πιστεύετε ότι έχετε ξαναδεί ή διαβάσει.
Γράψτε σε ένα σημειωματάριο αυτό που θέλετε να θυμάστε
Μα που πήγε η τέχνη της γραφής; Η χειρόγραφη καταγραφή μιας πληροφορίας αυξάνει έως και 40% τις πιθανότητες να την θυμάσαι. Η πράξη της γραφής ενεργοποιεί εγκεφαλικές περιοχές που ευνοούν την κωδικοποίηση μνήμης.
Συμβουλή: Κράτα ένα μικρό σημειωματάριο για σημαντικά στοιχεία που συναντάς μέσα στη μέρα – είτε είναι ιδέες, γνώσεις, είτε συμβουλές.
Λειτουργήστε σαν να μην έχετε διαδίκτυο
Δοκιμάστε να αντιμετωπίσετε μια νέα πληροφορία (όπως μια συνταγή ή οδηγίες συναρμολόγησης) σαν να μην μπορείτε να τη βρείτε online. Αυτό το απλό “κόλπο” ενεργοποιεί τον εγκέφαλο σε κατάσταση απομνημόνευσης, ακριβώς όπως συνέβαινε προ-smartphones.
Συμβουλή: Σκεφτείτε: “Αν χαθεί το Wi-Fi, θα μπορώ να το θυμηθώ αυτό;”
- Το φαινόμενο της «ψηφιακής αμνησίας» δεν περιορίζεται μόνο σε online πληροφορίες:
- Βασιζόμαστε σε αριθμομηχανές για απλούς υπολογισμούς
- Χρησιμοποιούμε ημερολόγια εφαρμογών για ραντεβού που παλιά θυμόμασταν
- Χρειαζόμαστε GPS ακόμα και για γνωστές διαδρομές
Οι ειδικοί τονίζουν ότι η τεχνολογία πρέπει να λειτουργεί ως υποστηρικτικό εργαλείο, όχι ως υποκατάστατο της μνήμης μας. Ο εγκέφαλος χρειάζεται διαρκή ενεργοποίηση και πρόκληση. Όπως ένα μυς, έτσι και η μνήμη ενισχύεται με την εξάσκηση και αποδυναμώνεται από την αδράνεια.
Η ψηφιακή εποχή έχει αλλάξει τον τρόπο που θυμόμαστε – αλλά αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να σταματήσουμε να θυμόμαστε. Αν εκπαιδεύσουμε τον εγκέφαλό μας με μικρά βήματα καθημερινά, μπορούμε:
- Να μειώσουμε την εξάρτηση από τα κινητά
- Να ενισχύσουμε την εγκεφαλική μας λειτουργία
- Να προστατεύσουμε τη γνωστική μας υγεία μακροπρόθεσμα