Οι πασχαλινές διακοπές είναι μια περίοδος που φέρνει χαρά και ανανέωση, αλλά και αρκετές αλλαγές στη ρουτίνα των παιδιών.
Η διακοπή από το σχολείο, οι οικογενειακές συγκεντρώσεις και οι παραδόσεις του Πάσχα μπορούν να επηρεάσουν την ψυχική τους ισορροπία.
Η Θεοδώρα Πασπαράκη, BSc αναπτυξιακή ψυχολόγος και MSc στην ειδική αγωγή εξηγεί στην «Π» πώς οι γονείς, μέσα από την υποστήριξη και την ενίσχυση της αίσθησης ασφάλειας, μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να διαχειριστούν τις αλλαγές αυτές και να απολαύσουν τις γιορτές με συναισθηματική ευημερία και ισορροπία.
1)Ποια είναι η ψυχολογική σημασία των πασχαλινών διακοπών για τα παιδιά;
Οι πασχαλινές διακοπές προσφέρουν στα παιδιά, πολύτιμα συναισθήματα ανάπαυλα από το σχολικό άγχος και την καθημερινότητα. Ενισχύουν τους οικογενειακούς δεσμούς μέσα από παραδόσεις και κοινές δραστηριότητες, προσφέροντας αίσθηση ασφάλεια και σταθερότητας. Μέσα από τα πασχαλινά σύμβολα (όπως η ελπίδα και η αναγέννηση) καλλιεργείται και η συναισθηματική νοημοσύνη. Παράλληλα, δίνεται χώρος για δημιουργικότητα, παιχνίδι και κοινωνικές επαφές. Συνολικά, οι διακοπές λειτουργούν θεραπευτικά και ενδυναμωτικά για την ψυχική τους υγεία.
2) Πως μπορεί να επηρεάσει ένα παιδί η συμμετοχή σε παραδόσεις και έθιμα, όπως το βάψιμο των αυγών ή η Ανάσταση;
Η συμμετοχή σε παραδόσεις όπως το βάψιμο των αυγών ή η Ανάσταση, προσφέρει στα παιδιά αίσθηση ταυτότητας και συνέχειας. Μέσα από αυτά τα βήματα, νιώθουν ότι ανήκουν σε μια κοινότητα, κάτι που ενισχύει την αυτοπεποίθηση τους. Οι συμβολισμοί των εθίμων, βοηθούν στην ανάπτυξη της συναισθηματικής και συμβολικής σκέψης. Επιπλέον, οι κοινές δραστηριότητες με την οικογένεια ενισχύουν την σύνδεση και δημιουργούν θετικές αναμνήσεις. Τα παιδιά, νιώθουν ασφαλής μέσα στη δομή και στην επανάληψη των παραδόσεων. Έτσι, τα έθιμα λειτουργούν και ως μέσο συναισθηματικής σταθερότητας και πολιτισμικής σύνδεσης.
3) Τι συναισθήματα προκαλεί στα παιδιά η επαφή με την ευρύτερη οικογένεια (παππούδες, ξαδέρφια) τις μέρες του Πάσχα;
Η επαφή με την ευρύτερη οικογένεια τις μέρες του Πάσχα, προκαλεί στα παιδιά συναισθήματα χαράς, ασφάλειας και αποδοχής.. Οι παππούδες προσφέρουν ζεστασιά, φροντίδα και ιστορίες που ενισχύουν το αίσθημα της συνέχειας και Ρίζος. Η επαφή με τα ξαδέρφια, προάγει το παιχνίδι, την συνεργασία και την κοινωνικοποίηση. Τα παιδιά, νιώθουν ότι ανήκουν σε ένα μεγαλύτερο σύνολο, κάτι που ενισχύει την αντίληψη τους. Η αγάπη και το ενδιαφέρον από διαφορετικά μέλη της οικογένειας, καλλιεργούν θετικά συναισθήματα και παράγουν συναισθηματική ασφάλεια. Συνολικά, οι οικογενειακές συναντήσεις συμβάλλουν, στην ψυχική τους ενδυνάμωση των παιδιών.
4) Οι θρησκευτικές δραστηριότητες όπως η εκκλησία ή η νηστεία πως εκφράζουν την ψυχική τους κατάσταση;
Οι θρησκευτικές δραστηριότητες όπως η εκκλησία ή η νηστεία, μπορούν να προσφέρουν στα παιδιά αίσθηση σταθερότητας και νοήματος, Μέσα από την συμμετοχής τους σε αυτές, καλλιεργείται η εν συναίσθηση, η πειθαρχία και η κατανόηση αξιών όπως η προσφορά και η ταπεινότητα. Όταν παρουσιάζονται με τρόπο κατάλληλο για την ηλικία τους, ενισχύουν την ηρεμία, την συγκέντρωση και την εσωτερική ισορροπία τους. Παράλληλα, τους δίνεται η ευκαιρία για ερωτήματα και επεξεργασίας εννοιών, όπως το καλό, το κακό, η απώλεια και η ελπίδα. Σε ένα υποστηρικτικό πλαίσιο, αυτές οι εμπειρίες ενδυναμώνουν, την ψυχική τους ανθεκτικότητα.
5) Μπορεί η υπερκατανάλωση γλυκών και φαγητού κατά το Πάσχα, να επηρεάσει την διάθεση ή την συμπεριφορά τους;
Ναι, η υπερκατανάλωση γλυκών και φαγητών μπορεί να επηρεάσει την διάθεση και την συμπεριφορά των παιδιών. Η αυξημένη πρόσληψη ζάχαρης μπορεί να προκαλέσει υπερδιέγερση, δυσκολία συγκέντρωσης ή εναλλαγές στη διάθεση. Πιθανός είναι επίσης να παρουσιάσει ευερεθιστότητα ή κόπωση μετά από την απότομη αύξηση και πτώση του σακχάρου. Η υπερβολική κατανάλωση φαγητού, μπορεί να φέρει σωματική δυσφορία και να επηρεάσει τον ύπνο τους. Επιπλέον, δημιουργούνται λανθασμένες συνθήκες γύρω από το φαγητό, που επηρεάζονται μακροπρόθεσμα την σχέση τους με την διατροφή. Για αυτό είναι σημαντική η ισορροπία και τα όρια, με ευελιξία.
6) Επηρεάζει το σύντομο διάλειμμα από το σχολείο την αίσθηση ασφάλειας ή σταθερότητας του παιδιού;
Το σύντομο διάλειμμα από το σχολείο, δεν επηρεάζει αρνητικά την αίσθηση ασφάλειας ή σταθερότητας του παιδιού, εφόσον υπάρχει μια βασική ρουτίνα στο σπίτι.. Αντιθέτως μπορεί να λειτουργήσει θετικά, προσφέροντας χαλάρωση και φυσική αποφόρτιση. Τα παιδιά, νιώθουν ασφαλή όταν υπάρχει συνέπεια στις καθημερινές συνήθειες, ακόμα κι αν αλλάζει το περιβάλλον (όπως για παράδειγμα, οι διακοπές). Η παρουσία και η σταθερότητα των γιορτών, παίζει καθοριστικό ρόλο. Αν το παιδί γνωρίζει τι να περιμένει μέσα στην μέρα, διατηρεί την αίσθηση ελέγχου και ασφάλειας.
7) Ποιοι είναι οι κίνδυνοι για ένα παιδί αν δεν βιώνει θετικά αυτή την περίοδο; (πχ ένταση στο σπίτι, απουσία γιορτής)
Αν ένα παιδί, δεν βιώσει θετικά την πασχαλινή περίοδο, μπορεί να αισθανθεί μοναξιά, ανασφάλεια ή ακόμη και απογοήτευση. Η ένταση στο σπίτι ή η απουσία γιορτινής ατμόσφαιρας, στερούν από το παιδί την ευκαιρία για συναισθηματική σύνδεση και χαρά. Μπορεί να νιώσει, πως χάνει κάτι που έχουν άλλα παιδιά, ενισχύοντας το αίσθημα αποκλεισμού. Επίσης, επηρεάζεται η εικόνα που χτίζει για την οικογένεια και τις γιορτές στο μέλλον. Η έλλειψη θετικών εμπειριών, μειώνει την ψυχική ανθεκτικότητά και την ικανότητα του να αντλεί χαρά από τις μικρές οικογενειακές στιγμές.
8) Πόσο σημαντικό είναι το παιχνίδι και ο ελεύθερος χρόνος κατά τις πασχαλινές διακοπές;
Το παιχνίδι και ο ελεύθερος χρόνος κατά τις πασχαλινές διακοπές, είναι πολύ σημαντικός για την ψυχική υγεία του παιδιού. Αυτές οι δραστηριότητες, προσφέρουν ευκαιρίες για χαλάρωση, δημιουργικότητας και κοινωνικοποίησης, ενισχύονται την αυτοεκτίμηση και την συναισθηματική ανάπτυξη. Το παιχνίδι επιτρέπει στα παιδιά, να εκφράσουν τα συναισθήματα τους, να αντιμετωπίσουν προκλήσεις και να μάθουν να συνεργάζονται με άλλους. Ο ελεύθερος χρόνος, χωρίς περιορισμούς ενθαρρύνει την ανεξαρτησία και την αυθόρμητη δημιουργικότητα, μειώνοντας το άγχος και ενισχύοντας την συνολική ευημερία τους.
9) Πως μπορούν οι γονείς να ενισχύσουν την θετική εμπειρία του Πάσχα για τα παιδιά, ακόμη κι αν δεν φύγουν για διακοπές;
Οι γονείς μπορούν να ενισχύουν τη θετική εμπειρία του Πάσχα για ένα παιδί, δημιουργώντας μια γιορτινή ατμόσφαιρα στο σπίτι, ακόμα κι αν δεν φύγουν για διακοπές.. Μπορούν να συμμετέχουν στις παραδοσιακές δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα το βάψιμο των αυγών, το ψήσιμο πασχαλινών γλυκών ή την προετοιμασία του πασχαλινού τραπεζιού, προσφέροντας έτσι ευκαιρίες για οικογενειακή σύνδεση και δημιουργικότητας. Επιπλέον, η συμμετοχή σε θρησκευτικές ή η αφήγηση παραδοσιακών ιστοριών, ενισχύει την αίσθηση της γιορτής. Η δημιουργία ενός σταθερού, υποστηρικτικού περιβάλλοντος με αγάπη και αφοσίωση, βοηθά το παιδί να βιώσει το Πάσχα ως μια θετική και αναγνωρίσιμη εμπειρία.
10) Ποιες μικρές καθημερινές στιγμές του Πάσχα, μπορούν να λειτουργήσουν θεραπευτικά για την ψυχολογία ενός παιδιού;
Μικρές καθημερινές στιγμές του Πάσχα, όπως το βάψιμο των αυγών, η προετοιμασία και η συμμετοχή σε οικογενειακές δραστηριότητες, μπορούν να λειτουργήσουν θεραπευτικά για την ψυχολογία ενός παιδιού. Η διαδικασία αυτή ενισχύει την αίσθηση δημιουργικότητας, προσφέροντας αίσθημα ικανοποίησης και επίτευξης. Οι καθημερινές συζητήσεις, γύρω από τις παραδόσεις, τις ιστορίες και τα παιχνίδια με την οικογένεια, ενισχύουν την συναισθηματική σύνδεση και την ασφάλεια. Επιπλέον, οι μικρές στιγμές προσφοράς όπως το μοιρασμένο φαγητό ή να βοηθήσουν στο σπίτι, ενισχύουν την αυτοεκτίμηση και το αίσθημα της αξίας τους. Αυτές οι απλές δραστηριότητες, δημιουργούν θετικές αναμνήσεις και συμβάλλουν στην συναισθηματική ισορροπία του παιδιού.
Καλό Πάσχα!