Όλοι έχουμε μια ιστορία για ένα ψυγείο που έχει στο σπίτι της η γιαγιάς μας εδώ και 40 χρόνια και συνεχίζει να παγώνει τα πάντα σαν την πρώτη μέρα. Αν δεν είναι ψυγείο θα είναι πλυντήριο ρούχων – εγώ τον θαυμασμό αυτόν τον νιώθω για το πλυντήριο των πιάτων μας, που 17 χρόνια τώρα τα «δίνει όλα» σχεδόν καθημερινά, χωρίς να έχουμε ασχοληθεί ιδιαίτερα με τη συντήρησή του (απλά βάζουμε αλάτι όταν ανάβει η σχετική ένδειξη).
Την ίδια ώρα νέες, εντυπωσιακού σχεδιασμού, ηλεκτρικές συσκευές χαλάνε αδικαιολόγητα μέσα σε λίγους μήνες –δεν ξέρω πόσες καφετιέρες έχω αλλάξει την τελευταία δεκαετία– ή μοιάζουν να φθείρονται εύκολα και να υπολειτουργούν.
Όλα αυτά είναι γνωστά και οι θεωρίες συνωμοσίας περί σκόπιμης έκπτωσης στην ποιότητα των συσκευών δεν λείπουν: πρόκειται για μια επιχειρηματική στρατηγική που στόχο έχει να αναγκάσει τους καταναλωτές να αγοράζουν περισσότερες από αυτές σε βάθος χρόνου. Η ρεπόρτερ των NY Times Rachel Wharton, ωστόσο, αποφάσισε να το ψάξει λίγο παραπάνω και έπειτα από έξι μήνες, κατέληξε στο ότι τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα.
Πράγματι οι περισσότερες ηλεκτρικές συσκευές σήμερα φαίνεται να μην έχουν όσο μεγάλη διάρκεια ζωής είχαν πριν από π.χ. 20 χρόνια, ωστόσο οι αιτίες ποικίλουν και έχουν σίγουρα να κάνουν και με τις επιλογές των ίδιων των καταναλωτών. Τα συμπεράσματά της έχουν ενδιαφέρον.
Γιατί οι νέες ηλεκτρικές συσκευές δεν έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής;
Η ηλεκτρική συσκευή – «σκυλί» είναι μύθος
Μπορεί όλοι να θυμόμαστε ένα αθάνατο ψυγείο ή πλυντήριο, όμως με όσους τεχνικούς και μάστορες που βρίσκονται στο επάγγελμα εδώ και πάνω από 30 χρόνια κι αν μίλησε η Wharton, κανείς δεν της είπε ότι αυτός είναι ο κανόνας. Για την ακρίβεια, της είπαν ότι ενώ κάποιες συσκευές –συγκεκριμένα μοντέλα– ήταν πράγματι πολύ ανθεκτικές, οι περισσότερες χαλούσαν με την ίδια συχνότητα όπως σήμερα: Δηλαδή σε βάθος 10ετίας-15ετίας αν ήταν πολύ καλής ποιότητας.
Τα λόγια τους επιβεβαιώνει έρευνα που έκανε η αμερικανική Ένωση Κατασκευαστών Οικιακών Συσκευών το 2010, σύμφωνα με την οποία οι περισσότερες από αυτές είχαν τότε διάρκεια ζωής 11-16 χρόνια. Η ίδια έρευνα επαναλήφθηκε το 2019 και η διάρκεια ζωής των συσκευών είχε μειωθεί στα 9-14 χρόνια – η διαφορά δηλαδή δεν ήταν μεγάλη.
Οι κανονισμοί που άλλαξαν την κατασκευή των συσκευών
Σύμφωνα και με αυτά που είπαν οι τεχνικοί στη ρεπόρτερ, διάφοροι διακρατικοί κανονισμοί για καλύτερη απόδοση νερού και ενέργειας των συσκευών ανάγκασαν τις βιομηχανίες να αλλάξουν τον τρόπο κατασκευής τους. Σε πολλές περιπτώσεις τις βελτίωσαν, χρησιμοποιώντας π.χ. πιο ασφαλή και οικολογικά υλικά, με λιγότερες διαρροές που συμβάλλουν σε χαμηλότερες καταναλώσεις ενεργειακών πόρων, όμως συχνά με τις αλλαγές αυτές δημιουργήθηκαν και προβλήματα, π.χ. μπορεί να μίκρυνε ο «εγκέφαλός» τους, αλλά έγινε και πιο ευαίσθητος, ενώ τα ψηφιακά μέρη τους, μέχρι να δοκιμαστούν αμέτρητες φορές, ίσως χαλάνε πιο εύκολα.
Με λίγα λόγια, κάθε κατασκευαστική μετάβαση έφερε και τα αντίστοιχα «σφάλματα», τα οποία όμως με την πάροδο των ετών μειώνονται. Πρόκειται δε για νέα υλικά που σε πολλές περιπτώσεις δεν επισκευάζονται, όπως συνέβαινε παλιά, παρά χρειάζονται πλήρη αντικατάσταση. Μάλιστα, δεδομένου ότι αυτό που χαλά στις συσκευές σήμερα είναι τα ψηφιακά/ηλεκτρονικά μέρη, το κόστος επισκευής αυτών είναι συνήθως τόσο μεγάλο που ίσως έχει περισσότερο νόημα να αγοράζει κανείς νέες, όσο εξωφρενικό κι αν ακούγεται αυτό.
Η μάχη των τιμών
Ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις δεκάδες εταιρείες κατασκευής ηλεκτρικών συσκευών τις ανάγκασε να χαμηλώσουν σημαντικά τις τιμές συγκριτικά με αυτές πριν από π.χ. 50 χρόνια. Και αυτό ένα πράγμα μπορεί να σημαίνει: Φθηνότερα υλικά, τα οποία τις περισσότερες φορές δεν θα είναι εξίσου ανθεκτικά. Ισχύει, λοιπόν, το ότι σήμερα κατασκευάζονται πολύ περισσότερες συσκευές, πολλές εκ των οποίων με κριτήριο όχι να αντέχουν, αλλά να αντικαθίστανται γρήγορα.
Φταίει και η υπερκαταναλωτική μας μανία
Να παραδεχτούμε, βέβαια, ότι ορισμένοι από εμάς δεν αλλάζουμε ηλεκτρικές συσκευές επειδή πραγματικά έφτασαν στην «ημερομηνία λήξης» τους, αλλά επειδή θέλουμε ένα νεότερο, πιο εντυπωσιακό μοντέλο, το οποίο μας πούλησε πολύ πειστικά κάποια διαφήμιση. Συχνά, λοιπόν, οι συσκευές μας έχουν μικρή διάρκεια ζωής όχι επειδή πραγματικά δεν λειτουργούν, αλλά επειδή έτσι μας έχει κάνει το marketing να πιστεύουμε – ονομάζεται «ψυχολογική απαξίωση».
Και οι κατασκευάστριες εταιρείες δεν σταματούν να βάζουν τα δυνατά τους για να μας πείσουν ότι τα νέα μοντέλα τους είναι πιο έξυπνα, πιο εύχρηστα, πιο κομψά, πιο απολαυστικά, βγάζοντας έτσι εμμέσως τα παλαιότερα άχρηστα, ακόμα κι αν δουλεύουν κανονικά.
Έξυπνα tips για μεγαλύτερη διάρκεια ζωής στις ηλεκτρικές συσκευές σου
Αφού, λοιπόν, κατέληξε στις απαντήσεις, η Wharton συγκέντρωσε και ορισμένες πρακτικές συμβουλές για να επιλέγεις ηλεκτρικές συσκευές που θα έχουν μεγαλύτερη διάρκεια στον χρόνο:
– Παράβλεψε τα έξτρα που δεν είναι απολύτως απαραίτητα
Κάθε επιπλέον χαρακτηριστικό μιας συσκευής προσθέτει ένα ακόμα επίπεδο πολυπλοκότητας που την κάνει επιρρεπή στη φθορά. Κάποια νέα χαρακτηριστικά είναι πραγματικά χρήσιμα, π.χ. ένα πρόγραμμα στο πλυντήριο που μειώνει τον χρόνο και την κατανάλωση ή ένα ψυγείο που «γεννά» παγάκια. Όμως, τις περισσότερες φορές οι νέες συσκευές έχουν λειτουργίες που δεν θα χρησιμοποιήσουμε ποτέ, οι οποίες αυξάνουν τρομερά και το κόστος.
– Μη βιάζεσαι να αγοράσεις το τελευταίο μοντέλο
Γιατί το πιθανότερο είναι ότι δεν έχει προλάβει να δοκιμαστεί σε πραγματικά σπίτια – θα το καταλάβεις και από τις online κριτικές που θα διαβάσεις. Επίσης, κρατά τις επιφυλάξεις σου όταν εμφανίζονται για πρώτη φορά ηλεκτρικές συσκευές από εταιρείες γνωστές για άλλα μηχανήματα, π.χ. υπολογιστές.
– Μην «τσιγκουνευτείς» στην επέκταση εγγύησης
Το κόστος θα είναι σίγουρα μικρότερο από το να αναγκαστείς να αγοράσεις μια νέα συσκευή αν η υπάρχουσα χαλάσει.
– Μάθε να χρησιμοποιείς σωστά τις ηλεκτρικές συσκευές σου
Τα manuals υπάρχουν για να τα διαβάζουμε: Δίνουν πολύτιμες οδηγίες για την πρώτη λειτουργία, για τη συντήρηση και το καθάρισμα της συσκευής, έχουν ορισμένες προειδοποιήσεις… Μερικές φορές οι συσκευές μας έχουν μικρή διάρκεια ζωής, επειδή εμείς δεν τις χρησιμοποιούμε σωστά.
– Ενημερώσου για την τεχνική υποστήριξη
Πριν αγοράσεις μια νέα ηλεκτρική συσκευή μάθε τι δυνατότητες επισκευής υπάρχουν σε περίπτωση που χρειαστεί. Υπάρχει κάποιος τεχνικός κοντά σου; Ή αν χαλάσει η συσκευή θα πρέπει αναγκαστικά να την πετάξεις;
– Συμβιβάσου και λίγο
Δεν πετάς ένα ολόκληρο ψυγείο που «δουλεύει» κανονικά, απλά επειδή χάλασε η παγομηχανή του. Αν δεν θέλεις ή δεν μπορείς να την επισκευάσεις, μπορείς πάντα να φτιάχνεις παγάκια με τον συμβατικό τρόπο.
Ή του ύψους ή του βάθους
Η Wharton καταλήγει στο ότι αν θες μια συσκευή ανθεκτική στον χρόνο, έχεις δύο επιλογές:
Να επιλέξεις μια πολύ απλή, απόλυτα αναλογική, εύκολη στην επισκευή και οικονομική συσκευή που δεν θα χαλάσει εύκολα ή και να χαλάσει οι περισσότεροι τεχνικοί θα μπορούν να την επισκευάσουν. Δεν θα είναι όμορφη, ίσως να μην είναι η πιο γρήγορη, αλλά κατά πάσα πιθανότητα θα σε βγάλει ασπροπρόσωπο.
Να επιλέξεις μια πολύ καλή, με την έννοια της πολυδοκιμασμένης και γνωστής για τα ποιοτικά υλικά, συσκευή, την οποία θα ακριβοπληρώσεις, αλλά δύσκολα θα σε απογοητεύσει.
Πηγή: ow.gr