Έναν ανεκτίμητο θησαυρό έκρυβε το Χάρβαρντ για δεκαετίες, χωρίς κανείς να έχει αντιληφθεί ότι πρόκειται για πιστό αντίγραφο της Μάγκνα Κάρτα, ένα από τα έξι που εκδόθηκαν το 1300 από τον βασιλιά της Βρετανίας Εδουάρδο Α’. Θεωρείται ότι υπάρχουν έξι αντίγραφα στον κόσμο.
Το λεκιασμένο και ξεθωριασμένο έγγραφο είχε αγοραστεί από το αμερικανικό εκπαιδευτικό ίδρυμα έναντι σχεδόν 30 δολαρίων και για δεκαετίες οι αρμόδιοι παρέμεναν με την πεποίθηση ότι πρόκειται για φτηνό αντίγραφο χωρίς κάποια αξία.
«Εμφανίζεται στο Χάρβαρντ ακριβώς τη στιγμή που το πανεπιστήμιο δέχεται επίθεση από την κυβέρνηση Τραμπ που φαίνεται να θέλει να πει στο Χάρβαρντ τι να κάνει», δήλωσε ο Νίκολας Βίνσεντ, καθηγητής Μεσαιωνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας, στη Βρετανία.
Ο ίδιος μαζί με τον συνάδελφό του από το King’s College του Λονδίνου, Ντέιβιντ Κάρπεντερ, που εντόπισε το σπάνιο αντίγραφο συνεργάστηκαν για να αποδείξουν την γνησιότητά του, όπως αναφέρει το δημοσίευμα του Associated Press.
«Η αντίδρασή μου ήταν κατάπληξη και δέος», δήλωσε ο δρ Κάρπεντερ που εντόπισε το σπάνιο αντίγραφο.
«Η αντίδρασή μου ήταν κατάπληξη και δέος», δήλωσε ο δρ Κάρπεντερ, ο οποίος έψαχνε στο σάιτ της Βιβλιοθήκης της Νομικής Σχολής του Χάρβαρντ τον Δεκέμβριο του 2023, όταν του τράβηξε για πρώτη φορά την προσοχή το ψηφιοποιημένο έγγραφο.
«Είχα βρει ένα από τα πιο σπάνια και πιο σημαντικά έγγραφα στην παγκόσμια συνταγματική ιστορία», σημείωσε ο ίδιος «αλλά ήταν έκπληξη και το γεγονός ότι κανείς στο Χάρβαρντ δεν είχε συνειδητοποιήσει όλα αυτά τα χρόνια τι ήταν».
Με βοηθό την τεχνολογία
Συγκρίνοντάς το με τα άλλα έξι αντίγραφα από το 1300, ο δρ Κάρπεντερ διαπίστωσε ότι οι διαστάσεις ταίριαζαν. Στη συνέχεια, οι δύο ερευνητές στράφηκαν σε εικόνες που δημιούργησαν οι βιβλιοθηκάριοι του Χάρβαρντ χρησιμοποιώντας υπεριώδες φως και φασματική απεικόνιση.
Η τεχνολογία αυτή βοηθά τους μελετητές να δουν λεπτομέρειες σε ξεθωριασμένα έγγραφα που δεν είναι ορατές στο ανθρώπινο μάτι. Έτσι συνέκριναν τα κείμενα λέξη προς λέξη καθώς και τον γραφικό χαρακτήρα, ο οποίος περιλαμβάνει ένα μεγάλο κεφαλαίο E στο Edwardus και επιμήκη γράμματα στην πρώτη γραμμή.
Μετά το πρωτότυπο του 1215 που τυπώθηκε από τον βασιλιά Ιωάννη τον Ακτήμονα, πέντε άλλες εκδόσεις ακολούθησαν τις επόμενες δεκαετίες μέχρι το 1300, την τελευταία φορά που το πλήρες έγγραφο εκτέθηκε και εγκρίθηκε με τη σφραγίδα του βασιλιά.
Μάγκνα Κάρτα: Η πολύτιμη έκδοση του 1300
Η έκδοση του 1300 «διαφέρει από τις προηγούμενες εκδόσεις με πολλούς μικρούς τρόπους και οι αλλαγές εντοπίζονται σε κάθε μία από αυτούς», δήλωσε ο δρ Κάρπεντερ.
Η βιβλιοθήκη της Νομικής Σχολής του Χάρβαρντ αγόρασε το αντίγραφο το 1946 από έναν έμπορο βιβλίων στο Λονδίνο για 27,50 δολάρια. Εκείνη την εποχή, είχε λανθασμένα χρονολογηθεί στο 1327.
Ο δρ Κάρπεντερ εκτιμά ότι το ξεθωριασμένο αντίγραφο των 30 δολαρίων αξίζει εκατομμύρια δολάρια, αν και το Χάρβαρντ δεν σκοπεύει να το πουλήσει. Αξίζει να σημειωθεί ότι μια έκδοση της Μάγκνα Κάρτα του 1297 πωλήθηκε σε δημοπρασία το 2007 έναντι 21,3 εκατ. δολαρίων.
Μαζί με τον δρα Βίνσεντ σχεδιάζουν να επισκεφθούν το Χάρβαρντ τον Ιούνιο για να δουν από κοντά το σπάνιο έγγραφο.
«Η σκέψη ότι η Μάγκνα Κάρτα μπορεί να εμπνεύσει νέες γενιές ανθρώπων να σκεφτούν την ατομική ελευθερία και τι σημαίνει αυτό είναι πολύ συναρπαστική», δήλωσε η Αμάντα Γουότσον, βοηθός κοσμήτορα για τις υπηρεσίες βιβλιοθήκης στη Νομική Σχολή του Χάρβαρντ.
Τι καθιέρωσε η Μάγκνα Κάρτα
Η Μάγκνα Κάρτα του 1215 καθιέρωσε την αρχή ότι ο βασιλιάς υπόκειται στον νόμο και αποτέλεσε τη βάση των συνταγμάτων παγκοσμίως. Υπάρχουν τέσσερα αυθεντικά αντίγραφα του πρωτοτύπου γραμμένα σε πάπυρο και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μόνο έξι αντίγραφα της έκδοσης του 1300.
Πρόκειται για έναν κατάλογο δικαιωμάτων (Μάγκνα Κάρτα) που αναγκάστηκε να παραχωρήσει ο βασιλιάς της Αγγλίας Ιωάννης ο Ακτήμων στους ευγενείς και στον βρετανικό κλήρο αλλά κυρίως στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις της εποχής.
Κι αυτό γιατί όταν ο βασιλιάς Ιωάννης φάνηκε να μη σέβεται τις υποσχέσεις που είχε δώσει το 1213, μια ομάδα βαρόνων συμμάχησε δύο χρόνια μετά για να τον πιέσει.
Έτσι, στις 15 Ιουνίου 1215 στο Ράνιμεντ του Ουίνδσορ ο βασιλιάς αποδέχτηκε τον λεγόμενο «Χάρτη των Ελευθεριών» – γραμμένο στα λατινικά εξ ου και η ονομασία του – που για πρώτη φορά έθετε τον μονάρχη υπό την εξουσία του νόμου αλλά έδινε και μια σειρά από δικαιώματα στον λαό.
Η Μάγκνα Κάρτα θεωρείται ένα από τα πλέον σημαντικά έγγραφα στην εξέλιξη της σύγχρονης Δημοκρατίας, καθώς έθεσε τις βάσεις για την θέσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μεταξύ άλλων αποτέλεσε τη βάση για τη σύνταξη της Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και του Συντάγματος των ΗΠΑ το 1787 καθώς και της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα το 1948.
Μεταξύ των διατάξεών του συγκαταλέγονται το δικαίωμα όλων των ελεύθερων πολιτών να κατέχουν και να κληροδοτούν περιουσία και η ισότητα όλων των πολιτών ενώπιον του νόμου.
Πηγή: in.gr