Μπορεί να πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε καλά το ανθρώπινο σώμα, όμως η επιστήμη συνεχίζει να μας διαψεύδει – και ευτυχώς.
Μια πρόσφατη ανακάλυψη από ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια ρίχνει νέο φως στην κυτταρική βιολογία, με πιθανές επιπτώσεις στην κατανόηση νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ.
Η επίκουρη καθηγήτρια Seham Ebrahim και η ομάδα της ανακοίνωσαν την ταυτοποίηση ενός άγνωστου έως σήμερα οργανιδίου μέσα στα ανθρώπινα κύτταρα. Το νέο αυτό οργανίδιο, που ονομάστηκε «ημιφουσόμιο» (με βάση το ιδιαίτερο σχήμα του), εντοπίστηκε χάρη σε προηγμένες απεικονιστικές τεχνικές και θα μπορούσε, σύμφωνα με τους ειδικούς, να αλλάξει ριζικά τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη λειτουργία του κυττάρου – και κυρίως, την απομάκρυνση άχρηστων ή τοξικών πρωτεϊνών.
Ένα «αόρατο» μέχρι σήμερα οργανίδιο
Το ημιφουσόμιο εμφανίστηκε στις απεικονίσεις ως μια δομή που θυμίζει… χιονάνθρωπο με κασκόλ: ένα μικρότερο «κεφάλι» ενωμένο με ένα μεγαλύτερο «σώμα» μέσω μιας λεπτής σύνδεσης. Με διάμετρο μόλις 100 νανόμετρα –λιγότερο από το μισό ενός μιτοχονδρίου– είναι εξαιρετικά δύσκολο να εντοπιστεί με παραδοσιακές μεθόδους.
Για να το καταφέρουν, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν την τεχνική της κρυοηλεκτρονικής τομογραφίας (cryo-ET), μια μέθοδο που «παγώνει» τα κύτταρα σε ελάχιστο χρόνο, διατηρώντας άθικτη τη φυσική τους κατάσταση. «Είναι σαν να τραβάς μια φωτογραφία της ζωής του κυττάρου, χωρίς καμία χημική παρέμβαση», εξηγεί η Ebrahim μιλώντας στο Live Science.
Με αυτόν τον τρόπο, η ερευνητική ομάδα κατάφερε να «κοιτάξει» μέσα στα κύτταρα με πρωτοφανή λεπτομέρεια – όπως χαρακτηριστικά λένε, σαν να παρατηρεί κανείς το εσωτερικό μιας γυάλινης σφαίρας.
Νήματα, πρωτεΐνες και… Αλτσχάιμερ
Αν και η δομή του ημιφουσώματος επιβεβαιώθηκε και δημοσιεύτηκε τον Μάιο του 2025 στο περιοδικό Nature Communications, η λειτουργία του παραμένει προς διερεύνηση. Η κύρια υπόθεση των ερευνητών είναι ότι εμπλέκεται σε διαδικασίες όπως η διαλογή, ανακύκλωση και απόρριψη πρωτεϊνών – λειτουργίες κρίσιμες για τη σωστή λειτουργία των κυττάρων.
Η Ebrahim υποστηρίζει πως τα ημιφουσώματα μπορεί να είναι πρόδρομα ορισμένων κυστιδίων και να συμμετέχουν ενεργά στην απομάκρυνση κυτταρικών μεμβρανών ή αποβλήτων. Η υπόθεση αυτή αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς η νόσος Αλτσχάιμερ έχει συνδεθεί με την αποτυχία του οργανισμού να καθαρίσει ανώμαλες πρωτεϊνικές πλάκες από τον εγκέφαλο. Επομένως, αν το ημιφουσόμιο όντως σχετίζεται με αυτού του είδους τη «διαχείριση αποβλήτων», η ανακάλυψή του ίσως ανοίγει τον δρόμο για νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις.
Μια νέα εποχή στην κυτταρική βιολογία
«Χωρίς την κρυοηλεκτρονική τομογραφία, θα μας είχε διαφύγει αυτό το εύρημα», δηλώνει ενθουσιασμένη η Seham Ebrahim. «Πιθανώς υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος εκεί έξω –μέσα στα ίδια μας τα κύτταρα– που ακόμα δεν έχουμε ανακαλύψει».
Η ανακάλυψη του ημιφουσώματος, αν και σε πρώιμο ερευνητικό στάδιο, αποτελεί υπενθύμιση ότι το ανθρώπινο σώμα εξακολουθεί να κρύβει μυστικά. Και κάθε τέτοια ανακάλυψη δεν είναι απλώς θέμα επιστημονικής περιέργειας, αλλά μπορεί να είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση μερικών από τις πιο σοβαρές ασθένειες της εποχής μας.
Πηγή: newsbomb.gr